Đại biểu Trần Hữu Hậu: Tránh để bộ máy tồn tại 'phần mềm vô tri, công chức vô cảm'

Thảo luận tại Quốc hội sáng 29/10, Phó chủ tịch Thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Tây Ninh Trần Hữu Hậu đánh giá cuộc "đại cách mạng" sắp xếp lại toàn bộ hệ thống chính trị thể hiện quyết tâm lớn, tư duy táo bạo và sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống. Ông tin rằng với 4 trụ cột chiến lược và tư duy đột phá, bộ máy sẽ thay đổi cách vận hành, phát huy tiềm lực mạnh mẽ để thúc đẩy phát triển đất nước.

Tuy nhiên, ông Hậu đề nghị song song với những cải cách vĩ mô, cơ quan chức năng cần thẳng thắn nhìn vào những "lực cản vô hình" đang tồn tại trong tư duy, quy trình và cách hành xử hằng ngày của đội ngũ thực thi.

Ông kể câu chuyện tại một trường tiểu học ở thành phố lớn, nơi cô giáo chủ nhiệm xin phép phụ huynh cho ba học sinh yếu ở lại lớp sau giờ học để kèm thêm, hoàn toàn miễn phí. Việc làm xuất phát từ tấm lòng, được phụ huynh ủng hộ, nhưng chỉ sau một tuần, cô buộc phải dừng lại vì bị cho là "sai quy định". Hiệu trưởng hỏi: "Sao giữ học sinh lại sau giờ học? Có thu tiền không?", cô giáo dù đã giải thích vẫn cảm nhận ánh nhìn ngờ vực từ đồng nghiệp. Và cô càng bất ngờ hơn khi biết trong trường, không ai dám làm như mình.

"Việc tuân thủ máy móc cùng thói quen nhìn nhận tiêu cực đã dập tắt một việc làm tốt, có lợi cho học sinh và nhà trường, khiến ngọn lửa nhiệt huyết của cô giáo trẻ bị lụi tàn", ông Hậu nói.

Ông kể thêm câu chuyện khi còn là Chủ tịch thị xã Tây Ninh. Một lần kiểm tra công việc, ông thấy nhiều hồ sơ đã xử lý xong nhưng chưa trình ký hoặc trả cho dân. Khi hỏi lý do thì nhân viên trả lời "chưa đến ngày chuyển". Lý do là "làm nhanh quá sẽ bị nghi ngờ có gì phía sau". Theo ông, đó là biểu hiện của tâm lý sợ trách nhiệm, sợ bị hiểu lầm.

"Khi người tốt không dám làm việc tốt, khi bộ máy không phân biệt được người tận tâm với người thờ ơ, thì bộ máy ấy đã mắc lỗi nặng nề và chắc chắn sẽ trì trệ", ông nói.

Đại biểu Tây Ninh cho rằng việc ứng dụng công nghệ thông tin, phần mềm giao việc hay hệ thống đánh giá cán bộ là cần thiết, nhưng nếu phần mềm được thiết kế thiếu thực tế và con người vẫn hành xử máy móc thì chuyển đổi số không thể thành công.

Ông dẫn chứng một doanh nghiệp lớn trong ngành điều đã gặp rắc rối khi phần mềm quản lý liên ngành tự động cảnh báo rủi ro chỉ vì một công ty trong hệ sinh thái tạm ngừng hoạt động. Dù các cơ quan biết rõ năng lực và hoạt động bình thường của doanh nghiệp, hệ thống thuế ở nhiều địa phương vẫn đồng loạt ngừng chấp nhận hóa đơn. "Thiệt hại không chỉ là tiền bạc, mà còn là uy tín, là tiến độ giao hàng bị ảnh hưởng", ông nói.

Theo ông, những quy định xa rời thực tiễn, phần mềm vô tri và công chức vô cảm đang làm tổn hại niềm tin của người dân và doanh nghiệp, kìm hãm sự phát triển của đất nước. Cải cách thể chế và chuyển đổi số "chỉ có ý nghĩa khi đi cùng sự thay đổi trong tư duy, hành động của con người".

Vì vậy ông Hậu đề nghị cấp có thẩm quyền cần sớm nhận diện và loại bỏ những "lực cản" trong từng ngóc ngách của hệ thống, để mỗi nguồn lực, dù nhỏ nhất, đều được giải phóng, góp phần thúc đẩy sự vươn mình của đất nước.

Đại biểu Tô Văn Tám, chuyên trách Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, cũng đề nghị Chính phủ tập trung nâng cao năng lực, kỹ năng, tinh thần trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ, công chức. Trong đó, việc đầu tiên cần làm là rà soát trình độ, bố trí đúng người đúng việc, đào tạo lại và bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng pháp luật, giao tiếp, đặc biệt trong các lĩnh vực tài chính, đầu tư, địa chính, xây dựng. Ngoài ra, Chính phủ nên sớm hoàn thiện chính sách tiền lương, xác định vị trí việc làm và có cơ chế đánh giá, sàng lọc cán bộ theo kết quả công việc.

Vũ Tuân