Đại biểu Quốc hội: Nhiều tờ báo địa phương là vốn quý của nền báo chí, cần tạo điều kiện phát triển

Theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM), có những tờ báo địa phương tạo được thương hiệu vượt qua ranh giới địa phương, đó là vốn quý của nền báo chí và luật cần tạo điều kiện để các tờ báo phát triển.

Chiều 24-11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Báo chí (sửa đổi). Một lần nữa, sau phiên thảo luận tổ, nhiều đại biểu bày tỏ sự quan tâm về việc cần thiết thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện ở các địa phương.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) cho hay ông đồng tình khi dự luật quy định tại khoản 1, điều 16: "Cơ quan báo chí thực hiện một hoặc một số loại hình báo chí, có một hoặc một số sản phẩm báo chí, có cơ quan báo chí trực thuộc theo quy định của luật này".

Tuy nhiên Khoản 6, Điều 16 lại viết: "Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí”, thiếu cụm từ "có cơ quan báo chí trực thuộc".

Ông Nghĩa cho rằng: Nếu được thông qua, quy định này sẽ áp dụng đồng loạt cho báo chí của 34 tỉnh ủy, thành ủy. Như vậy cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc tỉnh ủy, thành ủy sẽ không có "cơ quan báo chí trực thuộc, nghĩa là cũng không thể thành lập hay phát triển thành cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện".

Mặt khác, đại biểu đoàn TP.HCM nhìn nhận vai trò, vị trí, nhiệm vụ của báo chí cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển mọi mặt của đất nước. Tuy nhiên theo ông, báo chí là sản phẩm truyền thông, có đặc tính riêng.

"Đó là phải thâm nhập được vào nhận thức, tình cảm của con người, phải làm cho người đọc yêu thích và thấy cần thiết như thức ăn, nước uống, như không khí hằng ngày và tự nguyện bỏ tiền ra mua báo, báo chí mới đạt được mục đích thành lập của nó, mới tự chủ về tài chính và tồn tại lâu dài trong công chúng", ông Nghĩa nói.

Ông Nghĩa nhìn nhận đối với báo chí, khả năng, phạm vi và mức độ thâm nhập vào độc giả là yếu tố quan trọng, đòi hỏi tài năng, kỹ năng, năng lực của báo chí, của cơ quan báo chí và của nhà báo.

Báo chí phải tốn bao nhiêu công sức để có được tài năng, kỹ năng, năng lực này, nhờ vậy mới duy trì hoạt động lâu dài, nuôi sống và giữ được đội ngũ, bộ máy của mình trong sạch, trung thực, không vi phạm pháp luật.

Cơ quan báo chí vừa phải giữ gìn thương hiệu, vừa phải cạnh tranh với truyền thông "lá cải", chống truyền thông "giả mạo, lừa đảo, độc hại", lại còn phải tự chủ về tài chính và nếu có lợi nhuận còn đóng góp cho ngân sách của Nhà nước.

Nhiều nhà báo yêu nghề, yêu nước, thương dân đã không ngại dấn thân, chấp nhận hy sinh để hoàn thành nhiệm vụ.

Ông Nghĩa nhìn nhận trong đội ngũ báo chí địa phương hiện nay (cả báo in, phát thanh, truyền hình và điện tử), có những tờ báo đã làm được những điều trên. Theo ông, những tờ báo đó là vốn quý của nền báo chí của chúng ta.

Theo ông Nghĩa, Luật Báo chí sửa đổi lần này cần tạo điều kiện để những tờ báo đó tiếp tục phát triển. Luật cũng nên tạo hành lang pháp lý để báo chí của nhiều tỉnh, thành khác cũng phát triển theo hướng đó.

Đề xuất quy định cơ quan quan báo và phát thanh, truyền hình có nhiều cơ quan báo chí trực thuộc

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa phân tích sau sáp nhập có 8 tỉnh, thành có dân số từ 4-5 triệu dân; 9 tỉnh, thành có từ 3-4 triệu dân; 3 tỉnh, thành có dân số từ 2-3 triệu dân và 8 tỉnh, thành có dân số từ 1-2 triệu dân.

Đặc biệt, ở hai đô thị lớn nhất, đông dân nhất cả nước là Hà Nội hơn 8 triệu dân và TP.HCM hơn 14 triệu dân, các địa phương này đang có những tờ báo mà thương hiệu và sự tín nhiệm của nó vượt qua ranh giới của các địa phương này.

Theo ông Nghĩa, báo chí địa phương cũng là cơ quan ngôn luận của tỉnh ủy, thành ủy, diễn đàn của nhân dân địa phương để truyền thông về những vấn đề, những nội dung đặc thù của địa phương mà báo chí trung ương không thể và cũng không nên gánh vác hết.

Các tỉnh, thành sau sáp nhập với dân số như trên là thị trường, cũng là nguồn lực của báo chí địa phương, nếu không được kiến tạo cho phát triển phải chăng sẽ rất lãng phí?

Ông Nghĩa đề nghị sửa như sau: "Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có thể có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc. Một số tỉnh ủy, thành ủy có thể thành lập cơ quan báo chí theo mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện theo quy định tại Khoản 5, Điều này".

"Quy định như vậy sẽ tạo điều kiện duy trì và tiếp tục phát triển cho các báo chí, sản phẩm báo chí, cơ quan báo chí địa phương đã tự chủ tài chính tương đối vững chắc nhiều năm, tại những địa phương có hàng triệu người đọc có khả năng mua báo hằng ngày, ví dụ như thủ đô Hà Nội hay TP.HCM", ông Nghĩa nhấn mạnh.

Theo đại biểu: "Quy định như vậy cũng kiến tạo phát triển cho các tỉnh ủy, thành ủy của các địa phương khác xây dựng cơ quan báo chí theo mô hình này khi có đủ điều kiện, được Thủ tướng phê duyệt và cập nhật vào chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí".

Giữ lại những cơ quan báo chí lớn, không nên hợp nhất các tờ báo

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng với quy định tại dự thảo, cơ quan báo chí và phát thanh truyền hình địa phương sẽ không thể có các cơ quan báo chí trực thuộc, mà được hợp nhất lại với nhau.

Như vậy, các cơ quan báo chí trực thuộc thành ủy, tỉnh ủy tại một số thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM, nhiều cơ quan báo chí lớn, mặc dù đã hoàn toàn tự chủ nhưng có khả năng các tờ báo này sẽ phải hợp nhất lại với nhau.

Theo đó, ông đề nghị cần sửa quy định liên quan tới các cơ quan báo chí phát thanh truyền hình địa phương là các cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí, có cơ quan báo chí trực thuộc theo quy định của luật này và giao cho Chính phủ quy định chi tiết để phù hợp. Mục đích là để duy trì và giữ lại những cơ quan báo chí lớn, không hợp nhất các tờ báo này.

"Không thể ghép báo Thanh Niên, ghép báo Tuổi Trẻ khi các báo tự chủ hoàn toàn. Những cơ quan báo chí này có cách làm khác vì cái chung, tác động đến hàng triệu con người, nên những tờ báo này rất là quan trọng" - ông Hòa nói.

Về các loại hình báo chí, ông Hòa cho rằng cùng với loại hình báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử, thì với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin và truyền thông, đang đặt ra những thách thức trong hoạt động cho các cơ quan báo chí. Do đó cần có những quy định mở hơn để phù hợp và linh động hơn, phù hợp với xu thế mới phát triển của công nghệ.

Cùng đó, ông Hòa cũng nêu vấn đề vai trò của cơ quan báo chí trong không gian mạng. Ông dẫn ví dụ vừa qua có thông tin nhập 34 tỉnh thành sẽ tiếp tục được hợp nhất thành 16 tỉnh thành. Thông tin này làm cán bộ công chức hoang mang khi vừa mới thực hiện sáp nhập mấy tháng nay, song thông tin này được lan truyền trên mạng suốt cả chục ngày, cho đến khi Phó thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà có thông tin chính thức. Hoặc có những trường hợp tung tin, bịa đặt, nói xấu không đúng sự thật ảnh hưởng đời sống nhân dân.

Theo đại biểu, thực tế này đặt ra yêu cầu phát huy vai trò của các cơ quan báo chí chính thống, đặc biệt là những tờ báo có tín nhiệm cao như Tuổi Trẻ, Thanh Niên, Lao Động, Sài Gòn Giải Phóng…