Đại biểu hỏi 'đưa vàng vào danh mục hàng bình ổn giá được không'

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa nhận thấy việc bình ổn giá không chỉ dừng ở mặt hàng thiết yếu mà phải tính yếu tố tâm lý thị trường, niềm tin người dân và kiểm soát rủi ro kinh tế vĩ mô.

Đại biểu Quốc hội cho rằng thị trường vàng thời gian qua biến động khó lường, gây rủi ro cho người tiêu dùng. Ảnh: Thế Bằng.

Trong bối cảnh nền kinh tế trong nước chịu nhiều tác động từ biến động giá cả thế giới, câu chuyện bình ổn giá "theo giá thị trường” một lần nữa được các đại biểu Quốc hội đặt ra trong phiên thảo luận về Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá tại nghị trường chiều nay (12/11).

Bình ổn giá theo cách truyền thống không còn phù hợp

Cụ thể, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) nhấn mạnh việc bình ổn giá theo giá thị trường hiện nay là rất cần thiết. Tuy nhiên, việc thực hiện thời gian qua vẫn còn nhiều hạn chế. Một trong những nguyên nhân chủ yếu là đa số mặt hàng thiết yếu, hàng tiêu dùng trong nước đều do khu vực tư nhân nắm giữ và điều tiết giá cả.

Theo đại biểu, quy luật cung - cầu của thị trường khiến giá cả biến động theo nhu cầu tiêu dùng. Tức là khi người dân tiêu thụ nhiều, giá sẽ tăng và ngược lại.

“Do đó, các biện pháp hành chính để bình ổn giá theo cách truyền thống gần như không còn phù hợp trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa hiện nay”, đại biểu Hòa nhấn mạnh.

Ông cũng chỉ ra thực tế bất cập hiện nay là tại một số thời điểm, khi Chính phủ tăng lương cho cán bộ, công chức, viên chức, thị trường ngay lập tức phản ứng bằng việc tăng giá hàng hóa 5-10%, dù lương mới chưa được chi trả.

Đại biểu Phạm Văn Hòa, đoàn đại biểu tỉnh Đồng Tháp phát biểu ý kiến. Ảnh: Quochoi.vn.

Đề xuất giải pháp, đại biểu Phạm Văn Hòa lưu ý là việc phân công nhiệm vụ bình ổn giá cho cấp xã. Theo dự thảo và hướng dẫn hiện hành, các địa phương, trong đó có cấp xã được giao nhiệm vụ phối hợp với ngành chức năng thực hiện quản lý giá và triển khai bình ổn. Tuy nhiên, thực tế năng lực của đội ngũ cán bộ cấp xã còn rất hạn chế.

Ngoài ra, nếu không có quy định cụ thể, rõ ràng về trách nhiệm và quyền hạn của UBND cấp xã, việc tổ chức thực hiện sẽ lúng túng, thiếu thống nhất, thậm chí dẫn đến hình thức, làm cho có mà không đạt hiệu quả thực chất.

Có nên đưa vàng vào danh mục hàng bình ổn giá?

Giải pháp thứ hai được đại biểu kiến nghị là rà soát, bổ sung danh mục các mặt hàng thuộc diện bình ổn giá. Ông Hòa nêu ví dụ về mặt hàng vàng, dù không phải là hàng hóa thiết yếu như lương thực, thực phẩm hay nhiên liệu nhưng vàng lại có vai trò đặc biệt trong tâm lý tích lũy và tiêu dùng của người dân Việt Nam.

Khi giá vàng trong nước tăng cao, vượt xa giá thế giới, không chỉ ảnh hưởng đến người dân có nhu cầu mua bán, tích trữ mà còn tác động gián tiếp đến mặt bằng giá chung của nền kinh tế, thậm chí ảnh hưởng đến tỷ giá và thị trường tài chính.

“Tôi chỉ nêu để suy nghĩ thêm, chứ tất nhiên việc đưa vàng vào danh mục bình ổn giá là rất khó, vì giá vàng trong nước và thế giới chênh lệch khá xa. Nhưng nếu cứ để tình trạng này kéo dài thì cũng cần có một giải pháp quản lý phù hợp”, đại biểu nêu quan điểm.

Cũng theo ông, vấn đề bình ổn giá không chỉ dừng ở các mặt hàng thiết yếu mà còn phải tính đến yếu tố tâm lý thị trường, niềm tin của người dân và khả năng kiểm soát rủi ro kinh tế vĩ mô.

Giải pháp thứ 3 được vị đại biểu đưa ra là trong mọi chính sách điều hành giá, Nhà nước phải đặt người dân và doanh nghiệp ở vị trí trung tâm. Việc quản lý giá không thể áp dụng mệnh lệnh hành chính mà cần hài hòa giữa mục tiêu ổn định vĩ mô và đảm bảo quyền tự chủ, tự điều chỉnh của thị trường.

Ngoài 3 giải pháp kể trên, đại biểu Phạm Văn Hòa đề nghị Chính phủ và Bộ Tài chính cùng các bộ, ngành liên quan sớm ban hành hướng dẫn cụ thể về cơ chế phối hợp, quy trình triển khai bình ổn giá ở các cấp, đặc biệt là cấp cơ sở - nơi trực tiếp tiếp xúc với người dân và doanh nghiệp.

Cũng tại nghị trường, một số đại biểu Quốc hội cũng đề xuất bổ sung danh mục hàng bình ổn giá để phù hợp với điều kiện thị trường hiện nay. Tuy nhiên, giải trình sau đó, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết danh mục hàng, dịch vụ bình ổn giá hiện nay chưa cần điều chỉnh hay mở rộng.

Lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết trong quá trình rà soát sửa Luật Giá 2023, Bộ cùng các cơ quan cũng có đánh giá để bổ sung hoặc đưa một số mặt hàng thiết yếu ra khỏi danh mục hàng bình ổn giá. Tuy nhiên, sau khi xem xét, đánh giá, danh mục hàng, dịch vụ bình ổn hiện nay "chưa có vấn đề gì cần thay đổi".

Hiện tại, dự luật sửa đổi vẫn giữ nguyên 9 mặt hàng, dịch vụ trong diện bình ổn giá, gồm: xăng, dầu thành phẩm; khí dầu mỏ hóa lỏng (LPG), thóc tẻ, gạo tẻ; phân đạm, phân DAP, phân NPK; thức ăn thủy sản, chăn nuôi; vaccine phòng bệnh cho gia súc, gia cầm; thuốc bảo vệ thực vật; thuốc thuộc danh mục thiết yếu được sử dụng tại cơ sở y tế.

Ngoài ra, dự luật cũng quy định 42 hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá.