Cựu tổng thống Brazil bị kết án 27 năm tù vì tổ chức đảo chính

Với 4 phiếu thuận và một phiếu trắng, hội đồng xét xử tại Tòa án Tối cao Brazil ngày 11/9 kết án cựu tổng thống Jair Bolsonaro và 7 đồng phạm vì các tội danh gồm tham gia tổ chức tội phạm có vũ trang, tổ chức đảo chính, tìm cách xóa bỏ thể chế dân chủ bằng bạo lực và phá hoại tài sản nhà nước.

Ông Bolsonaro nhận mức án 27 năm 3 tháng tù. Đây là lần đầu một cựu tổng thống Brazil bị kết án vì tội đảo chính, đánh dấu bước ngoặt trong lịch sử chính trị nước này.

Bản án được đưa ra sau một tuần xét xử tại tòa nhà từng bị người ủng hộ ông Bolsonaro đập phá trong cuộc bạo loạn hồi năm 2022.

Thẩm phán Alexandre de Moraes, người cũng nằm trong danh sách truy lùng của đám đông biểu tình khi đó, chỉ ra rằng ông Bolsonaro từng "công khai tuyên bố sẽ không chấp nhận thất bại và không tuân theo ý chí của nhân dân", nhấn mạnh đây là hành vi cấu thành tội danh đảo chính.

Thẩm phán Carmen Lucia khẳng định hồ sơ vụ án cho thấy "một tổ chức tội phạm" đã dùng mạng Internet để tấn công tòa án, hệ thống bầu cử và máy bỏ phiếu điện tử.

Thẩm phán Luiz Fux, người bỏ phiếu trắng, cho rằng tòa không đủ thẩm quyền vì các bị cáo đã hết nhiệm kỳ.

Ý kiến này không thay đổi được kết luận của hội đồng xét xử, nhưng có thể tạo cơ sở để ông Bolsonaro kháng án. Nếu quá trình kháng cáo kéo dài, bản án phúc thẩm có thể bị trì hoãn tới gần cuộc bầu cử tổng thống Brazil 2026. Ông Bolsonaro tuyên bố vẫn sẽ tham gia chạy đua, dù đang bị cấm tranh cử.

Trong cuộc bầu cử năm 2022, ông Bolsonaro thất bại trước đối thủ Lula da Silva với chênh lệch tỷ lệ phiếu bầu là 50,9% và 49,1%, khoảng cách sít sao nhất trong lịch sử Brazil hiện đại. Ông Bolsonaro không nhận thua nhưng cũng không cản trở quá trình chuyển giao quyền lực cho ông Lula.

Một tuần sau khi ông Lula nhậm chức, người biểu tình ủng hộ ông Bolsonaro tuần hành ở Brasilia và xông vào tòa nhà quốc hội Brazil, Tòa án Tối cao và dinh Tổng thống để gây bạo loạn, đập phá. Lực lượng an ninh sau đó trấn áp đám đông bạo loạn, bắt khoảng 1.500 người.

Cựu tổng thống Bolsonaro, 70 tuổi, đã nhiều lần phủ nhận mọi cáo buộc liên quan đến cuộc bạo loạn. Ông bị quản thúc tại gia từ đầu tháng 8 do vi phạm lệnh cấm công khai đe dọa quan chức. Ông chưa phải chấp hành án tù cho đến khi kháng cáo xong.

Thanh Danh (Theo Reuters, Washington Post)