Cựu Phó chủ tịch phường kêu oan trong vụ 'căn nhà vắng chủ'

Ngày 24/9, Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP HCM mở phiên xem xét kháng cáo của hàng loạt cựu cán bộ quận Tân Bình (cũ) về sai phạm trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và sở hữu nhà là tài sản Nhà nước cho Phạm Thái Học (58 tuổi, bị cáo có vai trò chính trong vụ án).

Tại tòa hôm nay, ông Học giữ nguyên kháng cáo xin giảm nhẹ bản án sơ thẩm 12 năm 6 tháng tù về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Có vai trò đồng phạm, Võ Trung Dũng (cựu công chức địa chính - xây dựng phường 5, quận Tân Bình) cũng kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt 12 năm tù.

Liên quan đến vụ án, bị cáo Nguyễn Văn Thuyết (cựu Giám đốc chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai) và Trần Văn Tâm (cựu Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Tân Bình) xin giảm nhẹ hình phạt 3 năm tù về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước, gây thất thoát lãng phí.

Riêng bị cáo Nguyễn Thanh Lâm (cựu Phó chủ tịch UBND phường 5, quận Tân Bình) giữ quan điểm kêu oan về bản án 6 năm tù.

Trình bày với tòa, ông Lâm khẳng định không được giao hay biết về danh sách các tài sản công trên địa bàn. Theo quy định, người chịu trách nhiệm quản lý, nắm danh mục tài sản công là Chủ tịch phường, trong khi bị cáo chỉ là cấp phó.

Theo bản án sơ thẩm, căn nhà 318/82 Phạm Văn Hai, phường 5, quận Tân Bình vốn thuộc sở hữu một gia đình vượt biên, năm 1994 được xác định là "tài sản vắng chủ", giao UBND quận Tân Bình quản lý.

Năm 2018, muốn mua lại căn nhà này, Phạm Thái Học nhờ Võ Trung Dũng lo thủ tục. Dũng chuẩn bị giấy tờ gian dối về nguồn gốc nhà đất, hướng dẫn Học kê khai xin cấp giấy chứng nhận và trực tiếp nhận, xử lý hồ sơ dù không đủ điều kiện.

Từ tờ trình do Dũng tiếp nhận, Phó chủ tịch UBND phường 5 Nguyễn Thanh Lâm ký xác nhận, hồ sơ được chuyển đến Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai và Phòng Tài nguyên – Môi trường quận. Dù phát hiện nhiều số liệu không thống nhất, Giám đốc chi nhánh Nguyễn Văn Thuyết và Trưởng phòng Trần Văn Tâm vẫn ký xác nhận đủ điều kiện, tham mưu để UBND quận cấp sổ cho Học. Có giấy chứng nhận, Học xây dựng lại và thế chấp vay tiền, gây thất thoát hơn 14 tỷ đồng tài sản Nhà nước.

Chữ ký 'tử huyệt'

Dù khẳng định "Phó phường" không chịu trách nhiệm quản lý, nắm danh mục tài sản công, song bị cáo Tâm thừa nhận ngày 5/6/2018, khi cán bộ địa chính Võ Trung Dũng trình hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho căn nhà 318/82 Phạm Văn Hai, đứng tên Phạm Thái Học, ông đã ký vào phần "Xác nhận của UBND phường 5".

Bị cáo cho rằng việc ký này chỉ mang tính thủ tục, xác nhận thành phần hồ sơ theo quy trình một cửa và quá trình sử dụng nhà đất, không phải đề nghị hay đề xuất cấp giấy chứng nhận. Để được cấp giấy tờ, hồ sơ sau đó phải chuyển lên các cơ quan chuyên môn của quận Tân Bình như Văn phòng đăng ký đất đai và Phòng Tài nguyên – Môi trường thẩm định theo quy trình ISO.

"Việc bị cáo ký xác nhận không nằm trong các bước theo quy trình này", ông Lâm nói.

HĐXX đã dành nhiều thời gian hỏi, đồng thời phân tích để bị cáo nhận thức rằng "nếu không ký xác nhận chuyển hồ sơ lên thì sẽ không để xảy ra vụ án này". Hơn nữa, thời gian niêm yết thông tin xác định nguồn gốc đất theo quy định là 15 ngày nhưng mới có 13 ngày bị cáo đã ký xác nhận hồ sơ để chuyển cho phòng chuyên môn, cùng với việc hồ sơ có nhiều thông tin mâu thuẫn.

Ông Lâm giải thích vì bản thân "quá tin tưởng cấp dưới" - là người có chuyên môn nhiều năm trong mảng địa chính, cùng với việc đã kiểm tra nhưng không phát hiện ra căn nhà bị cáo Học xin cấp giấy chứng nhận là tài sản Nhà nước.

Tương tự, cựu Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường - bị cáo Trần Văn Tâm, khai khi hồ sơ được chuyển đến phòng thì trách nhiệm về tính pháp lý thuộc các cơ quan xử lý trước đó.

"Phòng TN&MT chỉ kiểm tra đủ thành phần rồi lập tờ trình để UBND quận cấp giấy chứng nhận. Hồ sơ chuyển đến không có đơn vị nào xác nhận đây là đất công, đã có đầy đủ chữ ký, xác nhận theo quy trình ISO nên tôi trình lên để cấp giấy chứng nhận", ông Tâm khai.

Bị cáo cũng cho rằng mình chỉ là nạn nhân của các hành vi sai phạm do nhóm cán bộ thuộc Văn phòng đăng ký đất đai gây ra. Tuy nhiên, ông Tâm không kêu oan, chỉ xin giảm nhẹ hình phạt.

VKS đề nghị giảm án cho nhiều người

Phát biểu quan điểm giải quyết vụ án, đại diện VKS cho rằng bản án sơ thẩm đã xác định đúng người, đúng tội, không oan sai. Bị cáo Học và Dũng đã có hành vi gian dối trong việc làm hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng nhà đất, cùng việc các bị cáo khác bỏ qua thiếu sót trong quy trình dẫn đến việc cấp quyền sử dụng đất thuộc tài sản Nhà nước cho tư nhân, gây thất thoát hơn 14 tỷ đồng.

VKS ghi nhận bị cáo Thuyết và Tâm đã khắc phục hậu quả, có nhiều thành tích công tác và tình tiết giảm nhẹ, nên đề nghị tòa cho hưởng án treo.

Với Phạm Thái Học, Võ Trung Dũng và Nguyễn Thanh Lâm, VKS đề nghị tòa cân nhắc giảm nhẹ một phần hình phạt.

Sau một ngày xét xử, HĐXX quyết định nghị án kéo dài, sẽ đưa ra phán quyết vào ngày 29/9.

Hải Duyên