Cuộc 'sang tay' 62 ha đất vàng quốc phòng ở Nha Trang cho Hậu 'Pháo'

Cơ quan điều tra hình sự, Bộ Quốc phòng vừa ra kết luận điều tra và đề nghị truy tố nhiều cán bộ tỉnh Khánh Hòa về tội Vi phạm các quy định về quản lý đất đai, trong số này có hai cựu chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Chiến Thắng (70 tuổi) và Lê Đức Vinh (60 tuổi); cựu phó chủ tịch tỉnh Đào Công Thiên (63 tuổi); cựu giám đốc sở Tài nguyên và Môi trường Võ Tấn Thái (64 tuổi) và ông Nguyễn Duy Cường (67 tuổi, cựu Hiệu trưởng trường Sĩ quan Không quân), Hoàng Viết Quang (68 tuổi, cựu phó cục trưởng Cục Tác chiến).

Cùng vụ án có Nguyễn Văn Hậu (44 tuổi, cựu chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn); Nguyễn Thị Hằng (chị gái Hậu, 48 tuổi, Phó tổng giám đốc Phúc Sơn) và Trần Hữu Định (44 tuổi, Giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư Nam Á, bạn học). Cả ba đều bị TAND Hà Nội tuyên án sơ thẩm hôm 11/7 do các sai phạm đấu thầu tại Vĩnh Phúc, Phú Thọ và Quảng Ngãi.

Trước khi bị khởi tố ở vụ án này, cả bốn cựu lãnh đạo Khánh Hòa đều từng bị phạt tù, liên quan đến 3 vụ sai phạm giao đất làm các đại dự án ở Nha Trang như: Nha Trang Golden Gate, gây thiệt hại gần 138 tỷ đồng; dự án Mường Thanh, thiệt hại hơn 360 tỷ đồng; dự án sinh thái Cửu Long Sơn Tự và biệt thự sông núi Vĩnh Trung, phá vỡ quy hoạch trên núi Chín Khúc.

Trong vụ án thứ tư này, sai phạm xoay quanh khu đất vàng quốc phòng - sân bay Nha Trang, nằm sát tuyến đường biển Trần Phú đẹp nhất tỉnh, có thể kết nối với nhiều đường lớn tại trung tâm thành phố Nha Trang.

Địa điểm do Trường Sĩ quan Không quân (SQKQ) tiếp quản sau giải phóng, rộng 238 hecta, trong đó đất hiệu bộ 52 hecta, đất sân bay do Trung đoàn 920 quản lý là 186 hecta.

Bước ngoặt xảy ra từ năm 2009 khi địa phương có đề nghị di dời sân bay để lấy quỹ đất phát triển kinh tế - xã hội. Tháng 8/2009, tỉnh Khánh Hòa có văn bản gửi Bộ Quốc phòng để tháng 9/2009, Bộ và tỉnh Khánh Hòa cùng trình Thủ tướng xin chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng đất và được đồng ý.

Đến năm 2014, Thủ tướng có ý kiến chỉ đạo cụ thể giao Bộ chủ trì phối hợp với tỉnh Khánh Hòa và các cơ quan liên quan thống nhất phương án khai thác đất để hoàn vốn cho dự án BT (xây dựng – chuyển giao) sân bay Phan Thiết và cơ sở hạ tầng cho Trung đoàn 920 tại Cam Ranh. Điều kiện kèm theo là toàn bộ quá trình chuyển nhượng, giao đất phải thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.

Trên cơ sở đó, năm 2015, Chính phủ cho phép chuyển giao khoảng 186 ha đất quốc phòng tại sân bay Nha Trang cho tỉnh Khánh Hòa. Mọi chỉ đạo đều nhấn mạnh: việc khai thác đất phải đảm bảo minh bạch, đúng thẩm quyền.

Phúc Sơn thâu tóm 'đất vàng'

Tháng 4/2015, tỉnh Khánh Hòa phê duyệt quy hoạch Dự án Khu đô thị - Trung tâm thương mại - Dịch vụ - Tài chính - Du lịch Nha Trang, chủ đầu tư là Công ty Phúc Sơn, không qua đấu thầu.

Tháng 7/2015, Hậu, Chủ tịch HĐQT Phúc Sơn gửi văn bản đề nghị tỉnh và Trường Sĩ quan Không quân tạo điều kiện cho doanh nghiệp cắm mốc, kiểm kê, tạm nhận đất.

Chỉ trong cùng ngày, ông Nguyễn Chiến Thắng, Chủ tịch UBND tỉnh khi đó, đã ký văn bản gửi Trường Sĩ quan Không quân đề nghị hỗ trợ Phúc Sơn. Thiếu tướng Nguyễn Duy Cường, Hiệu trưởng Trường Sĩ quan Không quân, khi đó đã đồng ý ngay, chỉ đạo cấp dưới phối hợp với doanh nghiệp triển khai.

Thiếu tướng Cường sau đó ký văn bản đề nghị tỉnh Khánh Hòa xin Bộ Quốc phòng "tạm bàn giao" 18,8 ha đất cho địa phương, do "không ảnh hưởng đến hoạt động bay của trường Sĩ quan Không quân", kết luận điều tra nêu.

Ngày 10/9/2015, tại buổi làm việc giữa Bộ Quốc phòng và tỉnh Khánh Hòa, sau khi xác định diện tích đất đủ để hoàn vốn cho nhà đầu tư thực hiện dự án BT, tỉnh xin quỹ đất còn lại tại sân bay Nha Trang để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, nhưng chưa được Thủ tướng phê duyệt.

Song từ cuối năm 2015 đến 2016, nhiều văn bản liên tục được ký để "hợp thức hóa" việc giao đất trái phép và các hoạt động bàn giao vẫn ồ ạt diễn ra. Kết quả, Phúc Sơn không chỉ được bàn giao 18,8 hecta đất đã "xin" trước đó, mà còn được nhận thêm 44 hecta trong quỹ đất sân bay Nha Trang để "phục vụ phát triển địa phương"- đề nghị trước đó chưa được Thủ tướng phê duyệt.

Tại thời điểm này, sân bay Nha Trang vẫn chưa chính thức bị đóng cửa. Cụ thể, ngày 23/1/2016, Bộ Tổng Tham mưu mới ban hành quyết định về việc đóng cửa sân bay Nha Trang, nhưng hơn một tháng trước, thiếu tướng Cường đã xin Bộ tổng tham mưu cho trường Sĩ quan Không quân của mình được giao đất cho Phúc Sơn và được đồng ý.

Khi đất vàng quốc phòng đã sang tay tư nhân, tỉnh Khánh Hòa mới rà soát và "giật mình" khi nhận ra việc giao đất cho Phúc Sơn chưa có quyết định thu hồi đất, quyết định giao đất.

So đó, song song với quá trình giao đất, tỉnh Khánh Hòa phê duyệt nhiều phương án bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng. Toàn bộ kinh phí do Công ty Phúc Sơn tạm ứng.

Riêng Trường Sĩ quan Không quân từ tháng 3 đến tháng 10/2016 đã nhận hơn 67,5 tỷ đồng, gồm bồi thường công trình, di chuyển tài sản, hỗ trợ xây dựng hạ tầng. Ngoài ra, Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam được bồi thường hơn 12 tỷ đồng, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Khánh Hòa hơn 1,2 tỷ đồng, Công ty Điện lực Khánh Hòa hơn 1,6 tỷ đồng.

Nhận đủ tiền, thiếu tướng Hoàng Viết Quang ký văn bản của Cục Tác chiến, báo cáo Bộ Tổng Tham mưu, xác định đã "đủ thủ tục" để Bộ Quốc phòng ra quyết định giao đất cho tỉnh để tỉnh giao doanh nghiệp.

Được giao đất, tỉnh Khánh Hòa ra quyết định thu hồi đất, nhưng tăng thêm gần 5.000 m2 so với diện tích Bộ Quốc phòng bàn giao mà chưa có sự cho phép của Bộ Quốc phòng, cơ quan điều tra cáo buộc.

Dù được giao trái phép, pháp lý chưa rõ ràng, hơn 62 hecta đất sau đó bị ông chủ Phúc Sơn phân lô, quảng cáo rầm rộ, ký gần 1.000 hợp đồng chuyển nhượng, thu về hơn 7.000 tỷ đồng. Đây là nguyên nhân khiến Hậu bị truy cứu tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Nhiều cán bộ sai phạm nhưng chưa đến mức xử lý

Làm việc với Cơ quan Điều tra, ông chủ Phúc Sơn khai sau khi công ty được giao đất và chuyển nhượng đất thành công, vào các dịp lễ, tết, Hậu có đưa quà cho bị can Hoàng Viết Quang (cựu phó cục trưởng Cục Tác chiến) để cảm ơn.

Ông Quang thừa nhận có được Hậu đưa quà, 3-4 tỷ đồng song cụ thể việc đưa quà thế nào không nhớ. Ông nhận thức việc này sai, do đó tự nguyện nộp lại 4 tỷ đồng trong quá trình điều tra.

Cơ quan điều tra xác định, quá trình thực hiện nhiệm vụ liên quan bàn giao đất quốc phòng tại sân bay Nha Trang, ông Quang không tiếp xúc, không đề nghị, gợi ý hay thỏa thuận thống nhất với Hậu về việc đưa nhận quà, không gây khó khăn để vòi tiền. Việc nhận quà diễn ra sau khi Bộ Quốc phòng đã bàn giao đất cho tỉnh và tỉnh đã giao cho Phúc Sơn.

Do vậy, cơ quan điều tra không đủ cơ sở để xử lý hình sự ông Quang về hành vi nhận 4 tỷ đồng từ Hậu. Trong vụ án này, ông chỉ bị truy cứu tội Vi phạm các quy định về quản lý đất đai.

Một số sĩ quan quân đội có thiếu sót nhưng do ký duyệt theo tham mưu cấp dưới; một số do không được đào tạo đúng chuyên môn về quản lý đất đai, không am hiểu hết các quy định pháp luật về quản lý đất đai, do đó "chưa đến mức xử lý hình sự".

Một số cán bộ tỉnh Khánh Hòa bị xác định "có trách nhiệm" trong quá trình tham mưu, đề xuất các chủ trương liên quan việc giao đất cho Phúc Sơn. Song các cá nhân này là cấp dưới, thực hiện theo mệnh lệnh của cấp trên và không có động cơ, mục đích vụ lợi. Do vậy, họ chưa đến mức phải xem xét trách nhiệm hình sự, kết luận điều tra nêu.

Giá trị tài sản công bị sang tay trái phép - khu đất 62 hecta, theo Hội đồng Định giá tài sản trong tố tụng hình sự tỉnh Khánh Hòa, chưa thể xác định. Do khu đất vẫn chưa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án sắp xếp xử lý. Đồng thời tại quyết định giao đất có một phần đất không nằm trong phân loại đất theo Luật Đất đai.

Thanh Lam