Cuộc đua AI giữa rủi ro 'bong bóng'

Cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI) đang nóng lên từng ngày và dần định hình lại trật tự công nghệ toàn cầu với 2 khối ảnh hưởng Mỹ - Trung dần rõ nét, giữa lúc nhiều chuyên gia cảnh báo nguy cơ về "bong bóng AI".

Hai khối AI đang hình thành

Phát biểu tại Hội nghị Tương lai của AI, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc NVIDIA Jensen Huang cho rằng Trung Quốc, với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ và lợi thế chi phí năng lượng thấp, sẽ chiến thắng trong cuộc đua AI toàn cầu. Ông Huang kêu gọi Mỹ nên cho phép xuất khẩu chip của NVIDIA sang Trung Quốc, nhằm duy trì sự phụ thuộc công nghệ của Bắc Kinh vào Washington, theo The Chosun Daily ngày 6.11. 

Tuyên bố này được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định dòng chip AI cao cấp nhất của NVIDIA là Blackwell sẽ chỉ được cung cấp cho các công ty Mỹ.

Giới phân tích cho rằng 2 khối AI đang dần hình thành rõ ràng. Một bên là Mỹ và các đồng minh, xây dựng chuỗi cung ứng và tiêu chuẩn xoay quanh các nhà sản xuất chip, phần mềm và dịch vụ đám mây phương Tây. Bên còn lại là Trung Quốc - phát triển hệ sinh thái nội địa để tự chủ và giảm phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài, theo báo The National.

Tại Trung Quốc, các tập đoàn công nghệ lớn như ByteDance, Alibaba và Tencent đang đẩy mạnh đầu tư vào năng lượng và trung tâm dữ liệu, với sự hỗ trợ trực tiếp của chính phủ. Trong Kế hoạch 5 năm lần thứ 14, Trung Quốc đặt mục tiêu "chuyển đổi thông minh toàn diện" trong sản xuất và công nghiệp, bao gồm tích hợp AI vào 70% ngành mũi nhọn vào năm 2027 và 100% vào năm 2035.

Trong khi đó, các công ty Mỹ tìm cách mở rộng biên giới công nghệ. Tuần này, công ty khởi nghiệp Starcloud phóng vệ tinh chứa chip bộ xử lý đồ họa (GPU) NVIDIA vào quỹ đạo, đánh dấu "màn ra mắt mang tính vũ trụ" của trung tâm dữ liệu mini. Google và SpaceX cũng công bố kế hoạch triển khai trung tâm dữ liệu trên quỹ đạo - cho thấy cuộc đua AI không chỉ còn giới hạn trên mặt đất, theo AFP.

Nguy cơ "bong bóng AI"

Song song với căng thẳng địa chính trị, dòng tiền đầu tư tư nhân đổ vào AI trên toàn cầu đang diễn ra với tốc độ chưa từng có. Tại Mỹ, OpenAI được cho là có thể sẽ chi tới 1.000 tỉ USD trong 5 năm tới cho chip và năng lực tính toán, tương đương công suất của khoảng 20 lò phản ứng hạt nhân. Bốn tập đoàn lớn là Microsoft, Meta, Alphabet và Amazon đã nâng tổng chi tiêu cho cơ sở hạ tầng AI lên mức kỷ lục, ước tính hơn 320 tỉ USD trong năm 2025, chủ yếu dành cho chip, trung tâm dữ liệu và hệ thống năng lượng, theo báo The National.

Tại Trung Quốc, mặc dù làn sóng đầu tư vào ngành bán dẫn và trung tâm dữ liệu mạnh mẽ, song các công ty khởi nghiệp AI nội địa vẫn gặp khó trong việc chuyển hóa vốn thành lợi nhuận. Theo báo cáo của Unique Research (Trung Quốc) và Tech Buzz China (Mỹ), tính đến tháng 8, chỉ có 4 trong số 100 ứng dụng AI hàng đầu thế giới (tính theo doanh thu định kỳ hằng năm) thuộc về các công ty tư nhân Trung Quốc.

Bên cạnh đó, thị trường chứng khoán toàn cầu ngày 5.11 đã giảm mạnh giữa lo ngại "bong bóng AI" có thể sớm hạ nhiệt. The Guardian dẫn lời một số nhà phân tích cảnh báo phần lớn dòng vốn đang tập trung vào một nhóm rất nhỏ các công ty như OpenAI và NVIDIA, trong khi lợi nhuận thực tế vẫn hạn chế. Ông Gary Marcus, cựu Giám đốc Uber AI Labs, nhận định: "Khi làn sóng định giá cao của các công ty AI qua đi, mọi người sẽ nhận ra rằng nền kinh tế không thực sự ổn định".