Cú 'lột xác' của Thủy quân Lục chiến Mỹ

Thủy quân Lục chiến Mỹ chính thức cho “nghỉ hưu” dòng xe đổ bộ AAV sau hơn nửa thế kỷ phục vụ, mở đường cho thế hệ kế nhiệm ACV - phương tiện được kỳ vọng sẽ định hình chiến tranh đổ bộ trong kỷ nguyên công nghệ cao.

Tại Trường Đổ bộ Tấn công (Assault Amphibian School) thuộc căn cứ Pendleton, bang California, ngày 26/9, Thủy quân Lục chiến Mỹ tổ chức lễ xuất biên thức xe đổ bộ AAV - phương tiện từng là xương sống trong các chiến dịch đổ bộ suốt hơn 50 năm qua.

Ba chiếc AAV cuối cùng diễu hành qua sân lễ, đánh dấu dấu mốc khép lại một kỷ nguyên, đồng thời mở ra thời kỳ mới của lực lượng đổ bộ Mỹ với sự linh hoạt, cơ động và hiện đại hơn, theo Newsweek.

Thế hệ ACV: Biểu tượng của chiến tranh hiện đại

AAV (Assault Amphibious Vehicle) được đưa vào biên chế từ năm 1972, thiết kế theo dạng xe bánh xích với hệ thống phản lực nước, có khả năng chở lính từ tàu chiến lên bờ trong các chiến dịch đổ bộ. Dòng xe này từng tham gia nhiều chiến dịch quân sự và nhân đạo ở Grenada, Somalia, Iraq, và liên tục được nâng cấp để kéo dài tuổi thọ phục vụ.

Đại tá Lynn W. Berendsen, chỉ huy Trường Đổ bộ Tấn công, chia sẻ: "AAV không chỉ là phương tiện kết nối giữa biển và đất liền, mà là một chiến xa thực thụ, giúp Thủy quân Lục chiến cơ động, được bảo vệ và sẵn sàng áp sát kẻ thù với tốc độ và hỏa lực đáng gờm”.

Một xe đổ bộ tấn công của Thủy quân Lục chiến Mỹ thực hiện chuyến diễu hành chính thức cuối cùng trước khi xuất biên trong lễ xuất ngũ tại căn cứ Pendleton, bang California, ngày 26/9. Ảnh: U.S. Marine Corps.

Thay thế AAV là ACV (Amphibious Combat Vehicle) - xe đổ bộ chiến đấu thế hệ mới, thiết kế theo dạng bánh lốp, có khả năng cơ động cao, dễ bảo trì và thích ứng tốt trong nhiều địa hình. ACV có các biến thể chuyên biệt phục vụ vận chuyển binh sĩ, chỉ huy - điều hành, cứu hộ, và yểm trợ hỏa lực.

Theo nhận định của chuyên trang quốc phòng War Zone, dòng xe bánh lốp như ACV tuy kém ổn định hơn trên địa hình cát hoặc bùn so với xe bánh xích, nhưng lại có tốc độ cao hơn trên mặt đất cứng phù hợp cho các chiến dịch triển khai nhanh.

ACV không nhanh hơn AAV khi hoạt động trên mặt nước, song lại vượt trội về khả năng phòng vệ, an toàn cho kíp lái và binh sĩ. Xe có khả năng hoạt động tốt trong môi trường tác chiến phức tạp và sẵn sàng ứng phó với chiến tranh công nghệ cao.

ACV lần đầu được thử nghiệm trong cuộc tập trận tại Philippines vào tháng 5/2024, và sau đó được biên chế cho Lực lượng Viễn chinh số III đóng tại Nhật Bản - đơn vị chịu trách nhiệm bảo vệ các đồng minh của Mỹ ở Tây Thái Bình Dương.

Chiến lược tái cấu trúc lực lượng

Trước thách thức sự nổi lên ngày càng mạnh mẽ tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Thủy quân Lục chiến Mỹ đang tiến hành chương trình tái cấu trúc quy mô lớn mang tên “Force Design” nhằm định hình lại cấu trúc lực lượng và trang bị cho các kịch bản chiến tranh hiện đại.

Chiến lược này hướng đến xây dựng một lực lượng nhỏ gọn, linh hoạt và thông minh hơn, tận dụng công nghệ tiên tiến như tên lửa chống hạm cơ động, tàu không người lái hậu cần và các nền tảng tác chiến tự động.

Một xe chiến đấu đổ bộ của Thủy quân Lục chiến Mỹ thực hiện bài đổ bộ trên biển tại Okinawa (Nhật Bản) vào ngày 10/12. Ảnh: U.S. Marine Corps.

Trong bối cảnh phức tạp tại các vùng biển, khả năng tác chiến đổ bộ, tức triển khai sức mạnh không - bộ từ biển vào đất liền, được coi là yếu tố then chốt để bảo vệ và tái chiếm các đảo tiền tiêu.

Trung tướng Roger B. Turner, Tư lệnh Lực lượng Viễn chinh số III, khẳng định: “Chúng tôi đang xây dựng một lực lượng hiện đại, sẵn sàng cho mọi kịch bản. Việc nâng cấp lên các phương tiện đổ bộ ACV giúp Thủy quân Lục chiến tăng cường khả năng phòng thủ biển và ứng phó nhanh trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương”.

Việc thay thế AAV bằng ACV không chỉ là sự đổi mới về khí tài, mà còn thể hiện bước tiến dài trong tư duy tác chiến của quân đội Mỹ, hướng tới chiến tranh thời đại tên lửa và hệ thống không người lái.

Các chuyên gia nhận định, trong tương lai, Thủy quân Lục chiến Mỹ có thể tích hợp thêm các loại vũ khí tầm xa, thiết bị cảm biến tiên tiến và công nghệ trí tuệ nhân tạo vào ACV, biến phương tiện này thành trung tâm cơ động đa năng trong các chiến dịch đổ bộ quy mô nhỏ và trung bình.