Cứ 7 người cao tuổi thì có 1 người gặp rối loạn tâm thần

Tuổi già mang đến nhiều thay đổi cả về thể chất lẫn tinh thần. Theo WHO, cứ 7 người cao tuổi thì có 1 người gặp rối loạn tâm thần, trong đó trầm cảm, lo âu chiếm tỉ lệ cao, thậm chí chiếm hơn 1/4 số ca tử vong do tự tử.

Ngày 3-10, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) cho biết thế giới đang bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh chóng, kéo theo nhiều thách thức sức khỏe cộng đồng. 

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đến năm 2030, cứ sáu người sẽ có một người từ 60 tuổi trở lên. Con số này dự báo tăng gấp đôi vào năm 2050, với hơn 2,1 tỉ người cao tuổi trên toàn cầu.

Tuổi tác càng cao, nguy cơ bệnh lý mạn tính, suy giảm trí nhớ, mất khả năng vận động càng lớn. Đặc biệt, tỉ lệ rối loạn tâm thần ở nhóm này cũng gia tăng đáng kể. 

WHO ước tính hiện có khoảng 14% người từ 60 tuổi trở lên đang sống chung với một rối loạn tâm thần (cứ 7 người cao tuổi có 1 người bị rối loạn tâm thần - PV), phổ biến nhất là trầm cảm và lo âu. Đáng lo ngại, hơn 25% số ca tử vong do tự tử xảy ra ở người cao tuổi.

Ngoài gánh nặng bệnh tật, người cao tuổi còn đối mặt với nhiều yếu tố rủi ro về tinh thần như: cô đơn, bị cô lập xã hội, mất người thân, khó khăn tài chính sau nghỉ hưu, cùng tình trạng kỳ thị tuổi tác. Đặc biệt, cứ 6 người cao tuổi thì có 1 người từng bị lạm dụng, thường đến từ chính người chăm sóc.

Trước thực trạng này, WHO nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường sống thân thiện, khuyến khích người cao tuổi kết nối xã hội và bảo vệ quyền lợi. 

Các hoạt động tình nguyện, sinh hoạt cộng đồng, văn hóa nghệ thuật hay đơn giản là những cuộc trò chuyện ý nghĩa đều có tác dụng giảm cảm giác cô đơn, nâng cao chất lượng cuộc sống. Đồng thời, cần có chính sách phòng ngừa kỳ thị tuổi tác, chống bạo hành và hỗ trợ thiết thực cho người chăm sóc.

WHO cũng khuyến nghị việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời các rối loạn tâm thần ở người cao tuổi cần được lồng ghép trong hệ thống chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa y tế và các dịch vụ xã hội để đáp ứng nhu cầu đa dạng của nhóm dân số ngày càng tăng nhanh này.

Theo các chuyên gia, đầu tư cho sức khỏe tâm thần của người cao tuổi không chỉ là vấn đề y tế mà còn là trách nhiệm xã hội. Đây là một trong những giải pháp quan trọng để xây dựng cộng đồng nhân văn, khỏe mạnh và phát triển bền vững trong bối cảnh già hóa dân số toàn cầu.