Cơn sốt 'Mưa đỏ' - cuộc chiến thành cổ Quảng Trị khốc liệt

Tác phẩm vừa là bản hùng ca bi tráng, vừa là câu chuyện xúc động, đầy lãng mạn về tuổi trẻ và khát vọng sống bất diệt.

Sau Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối, dòng phim chiến tranh/lịch sử Việt một lần nữa chứng kiến cơn sốt Mưa đỏ - dự án được cầm trịch bởi Đặng Thái Huyền. Tác phẩm lấy cảm hứng từ sự kiện 81 ngày đêm chiến đấu anh dũng, kiên cường của nhân dân và cán bộ, chiến sĩ bảo vệ thành cổ Quảng Trị năm 1972.

Chuyện phim theo chân Cường, một sinh viên đang theo học tại Nhạc viện Hà Nội. Nghe theo tiếng gọi của Tổ quốc, anh từ bỏ cơ hội du học quý giá tại Học viện âm nhạc Tchaikovsky và lên đường nhập ngũ.

Cường trở thành thành viên của Tiểu đội 1, sát cánh bên những đồng đội mới quen.

Vẻ đẹp con người thời chiến

Ngoại trừ đội trưởng Tạ có kinh nghiệm, những thành viên còn lại hầu hết là học sinh, sinh viên, vốn chỉ quen cầm bút chứ chưa từng cầm súng. Thế nhưng, nhiệt huyết của họ cháy hừng hực, cùng hàng vạn chiến sĩ kiên cường bám trụ bảo vệ Thành cổ, góp phần vào thắng lợi trên bàn đàm phán Hội nghị Paris.

Thứ họ phải đối mặt là hàng trăm nghìn tấn bom đạn của quân đội  Mỹ và quân lực Việt Nam Cộng hòa, điên cuồng dội xuống trong một cuộc chiến kéo dài tới 81 ngày đêm.

Ngay từ nhan đề, Mưa đỏ đã gợi lên sắc màu tang thương, chết chóc của bom đạn, về sự dữ dội của cuộc chiến bảo vệ thành cổ Quảng Trị, nơi không biết bao nhiêu người lính trẻ đã vĩnh viễn ngã xuống…

Thế nhưng khác với nhiều tựa phim chiến tranh khác, tác phẩm mở ra nhẹ nhàng bằng cảnh người mẹ tiễn con tại nhà ga. Sự bịn rịn, lo lắng khó giấu trên gương mặt bà đối lập với vẻ quyết tâm, tràn đầy lạc quan của cậu con trai trong ngày ra trận.

Theo chân Cường cùng nhiều thanh niên ở cả ba miền Tổ quốc trên con đường tiến về thành cổ, sự khốc liệt của bức tranh thời chiến dần dần hiện ra. Từ bao trận càn của quân địch, cho tới những làn mưa bom bão đạn liên tục trút xuống, nhuộm một màu chết chóc, tang thương nơi chiến trường.

Chủ đề quen thuộc của dòng phim chiến tranh, về số phận con người thời chiến, được đạo diễn tái hiện một cách trực diện nhất, khiến người xem không khỏi xót xa khi chứng kiến thế hệ cha anh đã quật cường chiến đấu và anh dũng hy sinh.

Không đơn thuần là cái chết, thứ họ đối mặt còn là cuộc sống thiếu thốn, gian khổ không kể xiết. Đó là những đêm thiếu ngủ, thay phiên canh gác cho đồng đội, là những ngày lả đi vì đói, điều kiện ăn ở tồi tàn nên chấy rận đầy người. Đó là sự thiếu thốn về y tế, khi những người lính trẻ bị thương nằm la liệt chờ cứu chữa, vì không đủ thuốc giảm đau nên phải chấp nhận mổ sống, có người phải nhịn đau mà cưa chân… Đó còn là những sang chấn tinh thần và nỗi đau khôn nguôi khi chứng kiến đồng đội ngã xuống, bị địch hành hạ, tra tấn…

Mưa đỏ gây sốt ngay khi ra mắt.

Nhưng kỳ diệu thay, giữa thực tại kinh hoàng thời chiến, cái đẹp vẫn hiên ngang tồn tại và mạnh mẽ đâm chồi, không thể bị bom đạn vùi lấp. Người xem thấy được ở đó niềm tin, khát vọng sống của tuổi trẻ, tình yêu vô cùng mãnh liệt. Đặng Thái Huyền không chỉ tái hiện những bi kịch và mất mát lịch sử, mà hướng tới góc nhìn nhân văn khi đề cao sức sống bền bỉ của con người trong quãng thời gian khó khăn đó.

Mưa đỏ hay ở chỗ đã thành công chạm đến tính nhân bản của kiếp người. Người lính tìm thấy niềm vui và tiếng cười dưới bầu trời đêm chớp nháy bom đạn, vẫn mơ mộng về âm nhạc, hội họa, về những kỷ niệm đẹp bên người yêu, gia đình nơi hậu phương. Bức tranh Mưa đỏ theo đó được thắp lên bằng những gam màu tươi sáng, đối chọi với sắc xám xịt, tang thương của những chết chóc và mất mát. Phim vừa là bản hùng ca bi tráng, vừa là câu chuyện xúc động, đầy lãng mạn về tuổi trẻ và khát vọng sống bất diệt...

Quy mô hoành tráng, diễn xuất cảm xúc

Từng có không ít bộ phim lột tả vẻ đẹp người lính, nhưng Mưa đỏ tạo được thiện cảm đặc biệt nhờ lối khắc họa gần gũi, đời thường nhưng cho thấy sự trân trọng, đầy nâng niu của đạo diễn.

Các chiến sĩ không được lý tưởng hóa như những biểu tượng người hùng bất khả xâm phạm. Họ hiện lên là những người người bạn, những người anh, em, người con trong mỗi gia đình Việt Nam. Họ cũng có nhiều phút giây yếu lòng, hoảng sợ, những ngô nghê, những cảm xúc bùng nổ bất chợt…

Thay vì đẩy nhịp điệu căng thẳng với nhiều trường đoạn hành động cao trào liên tục, phim chủ động co giãn nhịp kể, xen kẽ khung cảnh bom đạn với những phút giây lắng đọng về cuộc sống người lính. Đó là cảnh những chiến sĩ chia nhau từng ngụm nước, là khoảnh khắc tiếng cười rộn lên trong căn hầm chật hẹp, bụi bặm, là lời dặn dò viết vội cùng tín vật giấu kỹ trong vạt áo, chờ ngày được gửi về quê hương.

Hình ảnh các chiến sĩ trong Mưa đỏ.

Bức tranh Mưa đỏ cũng vì thế mà hiện lên với nhiều cung bậc cảm xúc. Những đoạn hội thoại dí dỏm giữa các thành viên trong tiểu đội 1 khiến người xem bật cười, rồi ngay sau đó lại bất giác rơi nước mắt khi thấy người ngã xuống sau làn mưa đạn. Sự đan xen hài hòa giữa chất bi và hài, giữa những khoảnh khắc tối tăm và ấm áp tạo nên trải nghiệm cảm xúc khá trọn vẹn.

Một trong những yếu tố gây ấn tượng mạnh ở Mưa đỏ là sự đầu tư công phu trong thiết kế sản xuất. Dự án mất khoảng thời gian dài để chuẩn bị, tái hiện chân thực không gian chiến trường Quảng Trị khốc liệt. Nhiều thước phim hoành tráng, đặc biệt là các trường đoạn bom rơi, pháo nổ, xe tăng càn quét với khói bụi ngùn ngụt như kéo người xem trở lại trận địa ác liệt năm xưa. Không ngoa khi nhận xét Mưa đỏ là dự án được đầu tư lớn nhất nhì của điện ảnh Việt nhiều năm đổ lại đây.

Về diễn xuất, dàn diễn viên trẻ thổi vào làn hơi tươi mới, đầy sinh khí cho tác phẩm. Họ nhập vai bằng tinh thần nhiệt huyết, lăn xả trong hình tượng những người lính trẻ dũng cảm, lạc quan và yêu đời. Đỗ Nhật Hoàng có màn trình diễn đầy cảm xúc trong vai Cường, chàng sinh viên Nhạc viện từ bỏ cơ hội du học vì nghe theo tiếng gọi Tổ quốc. Từ Ngày xưa có một chuyện tình cho tới Mưa đỏ, nam diễn viên đã chứng minh được năng lực diễn xuất bên cạnh lợi thế ngoại hình sáng, một nét duyên điện ảnh đặc biệt, mỗi lần nở nụ cười là bừng sáng cả khung hình.

Vai đội trưởng Tạ (Phương Nam) cũng là một điểm sáng trong tác phẩm. Là bộ đội xuất thân từ nông dân, nhân vật phải tạm biệt vợ con tiền về Thành cổ Quảng Trị chiến đấu. Tính cách độc đáo và những màn hội thoại dí dỏm của Tạ là điểm chấm phá thú vị trong phim, góp phần xoa dịu bầu không khí chiến tranh ngột ngạt và khốc liệt.

Đỗ Nhật Hoàng trong vai nam chính.

Tuy nhiên, một hạn chế của phim nằm ở việc ôm đồm nhiều nhân vật, khiến câu chuyện đôi khi bị xé nhỏ. Do hạn chế thời lượng, cộng với việc phải truyền tải khối lượng lớn nội dung theo nguyên tác của Chu Lai, Mưa đỏ còn một số loay hoay trong việc đào sâu câu chuyện hay chiều sâu nhân vật. Một số cảnh còn phải mượn thoại kể chuyện hay diễn giải, lại phảng phất tính tuyên truyền. Bên cạnh đó, giọng lồng tiếng ở vài nhân vật không thực sự tự nhiên.

Một điểm đáng tiếc khác là diễn biến trên bàn đàm phán Hội nghị Paris chưa được tái hiện rõ nét, thiếu mối liên kết mật thiết với diễn biến cuộc chiến trên mặt trận thành cổ. Đạo diễn có ý tưởng trong việc cài cắm những hình ảnh ẩn dụ, thể hiện qua cảnh nam chính Cường và đối trọng phía kia chiến tuyến - Quang (Steven Nguyễn) - ngã xuống khi cả hai vẫn nắm chặt chiếc khăn trải theo hình chữ S. Chỉ có điều, cách móc nối diễn biến cuộc chiến với cảnh phim biểu tượng này lại hơi gượng gạo.

Dẫu vậy, những hạn chế này không quá lớn so với tổng thể một dự án được dàn dựng kỳ công, giàu tâm huyết. Bộ phim không chỉ góp phần tái hiện một trong những chương bi tráng nhất của lịch sử dân tộc, mà còn trở thành nén tâm nhang gửi đến những người chiến sĩ đã ngã xuống vì độc lập, tự do.