'Cơn đau đầu' của Tổng thống Zelensky

Lập trường khó đoán và nhiều lần thay đổi của Tổng thống Mỹ Donald Trump về cuộc xung đột Nga - Ukraine đang khiến Tổng thống Zelensky bối rối.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm qua (20.10) đã cung cấp thêm thông tin liên quan cuộc gặp của ông với Tổng thống Trump tuần trước, cũng như đưa ra kế hoạch của Kyiv để dự trữ năng lượng, trong bối cảnh lực lượng Nga tăng cường tấn công vào các cơ sở khí đốt của Ukraine.

Khó làm hài lòng Mỹ

Reuters hôm qua dẫn tuyên bố của ông Zelensky nói rằng quan điểm của Tổng thống Trump và đội ngũ tại Nhà Trắng là tích cực. Ông Trump kêu gọi ngừng bắn và quân đội Nga - Ukraine giữ nguyên vị trí tại tiền tuyến. Ông Zelensky ủng hộ thông điệp này.

Dù vậy, giới quan sát cho rằng những ngày qua, ông Zelensky đã tránh phát ngôn gây mất hòa khí với Washington. Trong khi thực tế, một số nguồn tin tiết lộ phái đoàn Ukraine đã thất vọng về chuyến thăm Mỹ tuần trước. Ông Trump không chỉ do dự về việc chuyển tên lửa hành trình Tomahawk cho Kyiv, mà còn tỏ ý rằng Ukraine cần chấp nhận nhượng bộ lãnh thổ để đạt thỏa thuận hòa bình với Nga, theo tờ Financial Times ngày 19.10. Tờ báo dẫn các nguồn thạo tin nêu rằng chủ nhân Nhà Trắng yêu cầu ông Zelensky từ bỏ toàn bộ vùng Donbass ở miền đông cho Nga (gồm 2 tỉnh Donetsk và Luhansk).

Ông Trump bác thông tin nói rằng ông gây sức ép buộc Ukraine giao toàn bộ Donbass cho Moscow để đạt thỏa thuận hòa bình. "Chúng tôi nghĩ rằng họ nên dừng lại ở những nơi họ đang kiểm soát, ở các tuyến giao tranh. Cứ để nó bị chia cắt như hiện tại. Nó đã bị chia rồi. Tôi nghĩ Nga đã kiểm soát khoảng 78% vùng đất đó (Donbass)", ông Trump nói hôm 19.10, gợi ý thêm các bên có thể đàm phán sau này, theo Reuters. Moscow chưa phản hồi tuyên bố trên của ông Trump.

Theo báo The Guardian, những tuần qua ông Trump công khai bày tỏ thất vọng với Nga khi Moscow tăng cường tấn công Ukraine. Tổng thống Mỹ cũng úp mở việc chuyển tên lửa Tomahawk cho Kyiv nếu chiến sự kéo dài. Tuy nhiên, chỉ sau cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 16.10 (một ngày trước khi ông Trump gặp ông Zelensky), lập trường của Tổng thống Trump dường như đã thay đổi và có những động thái gây bất lợi cho Ukraine. Ông Zelensky kiên quyết từ chối việc nhượng thêm bất kỳ phần lãnh thổ nào cho Nga. Liên quan việc hai Tổng thống Trump - Putin nhất trí gặp song phương tại Hungary, Tổng thống Ukraine cũng bày tỏ sẵn sàng tham gia cuộc gặp theo cơ chế 3 bên hoặc ngoại giao con thoi.

Chuẩn bị cho mùa đông

Giới chuyên gia dự báo diễn biến giao tranh sắp tới sẽ còn căng thẳng hơn, khi Nga có thể tận dụng thời điểm quan hệ giữa Ukraine và Mỹ không thực sự gắn kết. Đồng thời, đây là giai đoạn Moscow và Kyiv tăng cường tấn công hạ tầng năng lượng của đối thủ, khi nhu cầu sử dụng khí đốt sưởi ấm sẽ tăng mạnh vào mùa đông.

Kyiv Post ngày 20.10 đưa tin Moscow đang tăng cường tấn công hạ tầng năng lượng ở các tỉnh Sumy, Chernihiv và Dnipropetrovsk của Ukraine. Công ty năng lượng tư nhân DTEK của Ukraine hôm 19.10 nói rằng quân đội Nga đã tập kích mỏ than của doanh nghiệp tại Dnipropetrovsk, khiến gần 200 công nhân mắc kẹt và sau đó được giải cứu. DTEK cho biết đây là lần thứ 4 Moscow tập kích các cơ sở than của doanh nghiệp trong 2 tháng qua.

Trong khi đó, quân đội Ukraine ngày 19.10 cũng tuyên bố tấn công nhà máy xử lý khí đốt của Nga ở tỉnh Orenburg, buộc nhà máy phải tạm dừng nhận khí đốt từ Kazakhstan. Đây là vụ tấn công vào cơ sở sâu trong lãnh thổ Nga, cho thấy Moscow và Kyiv đã tung ra nhiều đòn "ăn miếng trả miếng" nhằm làm tê liệt hạ tầng năng lượng. Nga và Ukraine không bình luận về các tuyên bố của đối thủ về diễn biến giao tranh. Ông Zelensky ngày 20.10 cho biết trước tình hình các cơ sở khí đốt Ukraine bị bắn phá nghiêm trọng, Kyiv có thể phải nhập khẩu 2 tỉ USD khí đốt trong mùa đông này, với nguồn cung đến từ châu Âu, Mỹ và Azerbaijan.