Cơ hội để Tây Ninh trở thành ngôi sao mới, trung tâm logistics quốc tế

(Dân trí) - “Khi các tuyến giao thông trọng điểm hình thành, việc kết nối giữa TPHCM và Tây Ninh không chỉ về khoảng cách địa lý mà còn có ý nghĩa phát triển kinh tế vùng”, chuyên gia Trần Quang Thắng nói.

Tây Ninh sau khi sáp nhập với Long An trở thành một trong những tỉnh có diện tích lớn giáp ranh TPHCM. Với hệ thống giao thông hiện hữu như: quốc lộ 1, quốc lộ 22, quốc lộ 50, cùng các tuyến cao tốc TPHCM - Trung Lương, Bến Lức - Long Thành, tỉnh có lợi thế kết nối vùng.

Trong tương lai gần, hàng loạt dự án trọng điểm như: Vành đai 3, Vành đai 4, cao tốc TPHCM - Mộc Bài, đường ĐT823D hay tuyến Đường tỉnh 789 mở rộng lên 6 làn xe sẽ tạo nên mạng lưới giao thông liên hoàn, mở ra cơ hội bứt phá về phát triển kinh tế, công nghiệp và logistics cho Tây Ninh.

Tiềm năng phát triển công nghiệp và logistics

Trao đổi với phóng viên Dân trí, chuyên gia kinh tế Trần Quang Thắng, Viện trưởng Viện Kinh tế và Quản lý TPHCM cho rằng, Tây Ninh đang đứng trước cơ hội vàng để chuyển mình thành trung tâm kinh tế - công nghiệp - logistics mới của khu vực Đông Nam Bộ. Việc sáp nhập Long An càng mở rộng không gian phát triển và tăng cường vị thế chiến lược của tỉnh.

Tây Ninh không chỉ có tiềm năng mà còn đang trên đà trở thành “ngôi sao mới” trên bản đồ phát triển kinh tế phía Nam. Nếu tỉnh quyết liệt trong quy hoạch và cải cách, Tây Ninh sẽ không chỉ là “vùng đệm” của TPHCM mà còn trở thành trung tâm sản xuất - logistics - du lịch tâm linh hàng đầu khu vực.

Theo chuyên gia Trần Quang Thắng, Tây Ninh giáp ranh TPHCM - đầu tàu kinh tế cả nước. Đây là cửa ngõ giao thương quốc tế với Campuchia qua các cửa khẩu Mộc Bài, Xa Mát, Tân Nam và nằm trên hành lang kinh tế Xuyên Á, kết nối ASEAN và vùng Mekong mở rộng.

Về hạ tầng giao thông liên vùng, các tuyến quốc lộ, cao tốc hiện hữu và đang triển khai như Vành đai 3 TPHCM, Vành đai 4, cao tốc TPHCM - Mộc Bài, Đường tỉnh 789… giúp Tây Ninh kết nối nhanh chóng với TPHCM, Đồng Nai và sân bay Long Thành. Hạ tầng đường thủy nội địa cũng đang được quy hoạch để tăng khả năng vận chuyển hàng hóa.

Về tiềm năng phát triển công nghiệp và logistics, Tây Ninh có quỹ đất lớn, giá thuê đất còn thấp hơn nhiều so với các tỉnh công nghiệp lân cận. Bên cạnh đó, tỉnh có thể đón làn sóng dịch chuyển đầu tư từ TPHCM, Đồng Nai, do chi phí sản xuất tăng cao tại các địa phương này. Tây Ninh cũng gần các trung tâm tiêu dùng lớn và cảng biển, thuận lợi cho phát triển kho vận, trung tâm phân phối.

Nhằm khai thác các lợi thế, Tây Ninh cần có quy hoạch bài bản và đột phá bằng cách tập trung xây dựng các khu công nghiệp, khu logistics gắn với các trục giao thông lớn, đồng thời phát triển các cụm công nghiệp vệ tinh để hỗ trợ TPHCM và các tỉnh lân cận.

Bên cạnh đó, tỉnh cần tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng tính minh bạch và tạo cơ chế ưu đãi thu hút doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, logistics, công nghệ cao.

“Tây Ninh cũng cần hợp tác với các trường đại học, cao đẳng để đào tạo lao động kỹ thuật, đồng thời đẩy mạnh đào tạo nghề gắn với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp. Ngoài ra, tỉnh phải tăng cường liên kết vùng thông qua việc phối hợp chặt chẽ với TPHCM, Đồng Nai trong quy hoạch phát triển vùng, và tham gia các chương trình liên kết phát triển logistics, công nghiệp, du lịch”, ông Thắng hiến kế.

Vươn ra quốc tế

Chuyên gia kinh tế Trần Quang Thắng cho biết, khi các tuyến giao thông trọng điểm như Vành đai 3, Vành đai 4 và cao tốc TPHCM - Mộc Bài hoàn thành, bức tranh kết nối giữa TPHCM và Tây Ninh sẽ có sự lột xác toàn diện, không chỉ về khoảng cách địa lý mà còn về tiềm năng phát triển kinh tế vùng. Tây Ninh sẽ không chỉ gần hơn về khoảng cách mà còn gần hơn về cơ hội, trở thành một trung tâm mới của công nghiệp, logistics và đô thị hóa.

Cao tốc TPHCM - Mộc Bài sẽ rút ngắn thời gian di chuyển từ TPHCM đến cửa khẩu Mộc Bài xuống còn khoảng 60 phút, thay vì phải chen chúc trên quốc lộ 22. Vành đai 3 (dài 76 km) kết nối TPHCM với Đồng Nai, Tây Ninh tạo ra mạng lưới liên vùng, giúp Tây Ninh dễ dàng tiếp cận các trung tâm công nghiệp lớn. Vành đai 4 (dài gần 200 km) sẽ bao quanh vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, giúp Tây Ninh kết nối trực tiếp với các cảng biển và sân bay quốc tế như Long Thành, Cát Lái.

Các tuyến đường mới sẽ giúp giảm tải cho giao thông nội đô, tạo điều kiện hình thành các khu công nghiệp vệ tinh, trung tâm logistics dọc theo trục cao tốc và vành đai. Tây Ninh sẽ trở thành cửa ngõ giao thương quốc tế với Campuchia và ASEAN thông qua hành lang kinh tế Đông - Tây. Hạ tầng kết nối sẽ giúp thu hút vốn FDI, đặc biệt trong các lĩnh vực chế biến, kho vận và sản xuất xuất khẩu.

Ngoài ra, các khu vực như Trảng Bàng, Gò Dầu, Mộc Bài sẽ trở thành đô thị vệ tinh mới, hưởng lợi từ hạ tầng và dòng vốn đầu tư. Giá trị bất động sản dọc các tuyến đường sẽ tăng mạnh, tương tự như các đô thị lớn trên thế giới khi có tuyến vành đai đi qua.

Theo vị chuyên gia, Tây Ninh sẽ không còn là vùng ngoại vi mà trở thành một mắt xích quan trọng trong mạng lưới giao thông - kinh tế Đông Nam Bộ. Việc kết nối xuyên Á qua Campuchia - Thái Lan sẽ giúp Tây Ninh vươn ra thị trường quốc tế, đặc biệt trong lĩnh vực xuất nhập khẩu và du lịch.

Với sự bứt phá mạnh mẽ về hạ tầng giao thông, Tây Ninh đang từng bước định hình vai trò như một “sân sau chiến lược” của TPHCM, có thể vươn lên thành trung tâm công nghiệp, kho bãi - logistics độc lập, giữ vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn vùng Đông Nam Bộ. Điều kiện cần là hạ tầng, điều kiện đủ là chính sách thu hút đầu tư, quy hoạch thông minh và phát triển nguồn nhân lực.

Ông Thắng cho biết, cao tốc TPHCM - Mộc Bài khi hoàn thành sẽ rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa từ TPHCM đến Tây Ninh, đặc biệt là khu vực cửa khẩu Mộc Bài - điểm trung chuyển quốc tế quan trọng. Vành đai 3 và Vành đai 4 sẽ giúp Tây Ninh kết nối trực tiếp với các khu công nghiệp lớn ở TPHCM, Đồng Nai, cùng hệ thống cảng biển và sân bay quốc tế. Các tuyến nội tỉnh như ĐT827E, Đường tỉnh 789 cũng sẽ được mở rộng, nâng cấp, hình thành mạng lưới giao thông liên huyện - liên vùng, phục vụ vận tải hàng hóa quy mô lớn.

Tây Ninh nằm ở vị trí ngã ba kinh tế, kết nối miền Đông Nam Bộ với miền Tây và Campuchia. Giáp ranh TPHCM, nhưng giá đất ở Tây Ninh có tính cạnh tranh hơn, quỹ đất rộng, thuận lợi cho quy hoạch các khu công nghiệp, kho bãi mới. Ngoài ra, Tây Ninh có hơn 368km đường biên giới, tạo điều kiện phát triển logistics xuyên biên giới.

“Tỉnh đã quy hoạch các khu công nghiệp, cụm công nghiệp dọc theo các tuyến giao thông mới như ĐT827E, Vành đai 3, cao tốc TPHCM - Mộc Bài, đồng thời thu hút mạnh dòng vốn đầu tư vào kho vận và trung tâm phân phối, đặc biệt từ các doanh nghiệp đang tìm không gian mới ngoài TPHCM. Hạ tầng logistics như kho lạnh, cảng cạn, trung tâm điều phối hàng hóa cũng đang được đầu tư đồng bộ”, ông Thắng cho biết thêm.

Lợi thế đường Xuyên Á

Bên cạnh đó, KTS Ngô Viết Nam Sơn, Chủ tịch NgoViet Architects & Planners, cho biết, sự phát triển của vùng Nam Bộ hiện nay cần có sự liên kết giữa TPHCM - Tây Ninh - Đồng Nai.

Tây Ninh hiện có lợi thế kết nối quốc tế qua cửa khẩu Mộc Bài với Campuchia. Không chỉ với Campuchia, Tây Ninh còn có tuyến đường Xuyên Á đi qua nhiều quốc gia, vì vậy Mộc Bài là cửa khẩu quốc tế quan trọng.

Hệ thống logistics tương lai của Tây Ninh phải kết nối tốt với hạ tầng TPHCM, bao gồm đường vành đai, các trục hướng tâm và đường nối ra những cảng biển lớn (cụm cảng Thị Vải - Cái Mép - Cần Giờ; cảng Hiệp Phước ở TPHCM; cụm cảng Gò Công thuộc Đồng Tháp).

Theo KTS Ngô Viết Nam Sơn, Tây Ninh rất cần kết nối với các cảng, bởi giao thông thủy vẫn là phương thức vận chuyển rẻ nhất, giúp ích nhiều cho phát triển kinh tế. Một đầu kết nối cảng tại các tỉnh, thành và TPHCM, đầu kia phải kết nối tốt về phía biên giới qua cửa khẩu Mộc Bài.

Tây Ninh cần thảo luận và thương lượng với phía Campuchia để từ Mộc Bài nối vào đường Xuyên Á. Trong tương lai, tuyến Xuyên Á không chỉ có đường bộ mà còn có đường sắt cao tốc. Nếu khai thác tốt, đây sẽ là lợi thế lớn cho Tây Ninh.

Bên cạnh đó, Tây Ninh nên xây dựng một trục chiến lược, còn gọi là trục kinh tế biển quốc tế. Đây phải là trục xương sống của tỉnh, vừa nối tới các cảng biển, vừa nối lên các cửa khẩu giáp Campuchia. Trên trục này, Tây Ninh từng bước phát triển hạ tầng đa phương thức (đường bộ, đường sắt…).

Trục chiến lược cũng sẽ mở ra cơ hội phát triển đô thị, bởi giao thông thuận lợi. Tương lai phát triển đô thị của Tây Ninh sẽ bám theo trục xương sống này, giúp sản phẩm nông nghiệp và công nghiệp của tỉnh có đầu ra.

“Một đầu hướng ra biển để xuất nhập hàng, một đầu hướng về biên giới. Vì vậy, tôi không nghĩ Tây Ninh là "vệ tinh" phía sau TPHCM. Tây Ninh sẽ tham gia vào chuỗi cung ứng kinh tế biển của toàn vùng đô thị Nam Bộ”, ông Sơn nói.

Theo KTS Ngô Viết Nam Sơn, sau khi sáp nhập các tỉnh, có thể thấy rõ ý tưởng của Trung ương là tạo điều kiện để đa số các địa phương từ Bắc vào Nam có biển. Những tỉnh không có biển sẽ có lợi thế kết nối biên giới.

Vì vậy, tỉnh không có biển như Tây Ninh vừa khai thác lợi thế biên giới, vừa liên kết với những tỉnh lân cận có biển như TPHCM, Đồng Tháp. Khi các tỉnh hỗ trợ lẫn nhau, tất cả đều có lợi. Logistics hiệu quả sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế: tỉnh có cảng biển sẽ có nguồn hàng ổn định từ các địa phương không có biển đưa về, tạo ra sự hỗ trợ đôi bên cùng hưởng lợi.

Vị trí đường nối dài Võ Văn Kiệt (TPHCM) chuẩn bị xây dựng thời gian tới kết nối Đường tỉnh 823D, tỉnh Tây Ninh (Đồ họa: An Huy).