Có gì trong những lớp học AI tại trường học Việt Nam?

Trường Wellspring Hanoi xây dựng học phần riêng biệt về AI. Trong khi đó, trường Nguyễn Siêu đưa AI vào chương trình tích hợp của các bộ môn và hoạt động giáo dục.

Học sinh TP.HCM trải nghiệm sản phẩm robot hiện đại, thông minh tại triển lãm 50 năm đổi mới giáo dục. Ảnh: Khương Nguyễn.

Từ đầu năm học đến nay, mỗi tuần, học sinh từ lớp 1 đến lớp 12 tại trường Phổ thông liên cấp song ngữ quốc tế Wellspring (Hà Nội) được học 2 tiết về trí tuệ nhân tạo (AI). Đây là học phần riêng biệt và nằm trong chương trình học của trường.

Mặc dù Bộ GD&ĐT vừa có dự thảo hướng dẫn triển khai thí điểm nội dung AI trong giáo dục phổ thông, nhưng thực tế tại nhiều trường, việc giảng dạy nội dung về AI đã diễn ra khá sôi động.

Chương trình học AI ra sao?

Chia sẻ với Tri Thức - Znews, TS Nguyễn Vĩnh Sơn, Tổng hiệu trưởng trường Wellspring Hanoi, cho biết bậc tiểu học, học sinh được làm quen AI qua tư duy logic và trò chơi trực quan. Các em được học về an toàn Internet, nhận biết thật giả, nhận diện rủi ro, ứng xử đúng mực và biết bảo vệ bản thân.

Trong khi ở bậc trung học, học sinh có cơ hội giải quyết các tình huống đạo đức số, phản biện các quyết định của công nghệ và tạo ra sản phẩm ứng dụng AI có giá trị xã hội.

Chương trình AI tại Wellspring Hanoi được xây dựng trên khung năng lực của Viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ) và tham khảo nguồn tài liệu từ các tổ chức quốc tế như UNESCO, UNICEF, OECD. Sau đó, nhà trường nghiên cứu, điều chỉnh để phù hợp với từng bậc học, đặc điểm ngôn ngữ, văn hóa và tâm lý học sinh Việt Nam.

Không chỉ dạy lý thuyết thuần túy, chương trình được thiết kế gần gũi, gắn với đời sống và các tình huống cụ thể mà học sinh thường gặp.

“Học sinh không chỉ học về AI mà được dẫn dắt để suy nghĩ, tư duy phản biện và ra quyết định với AI một cách có trách nhiệm”, ông Sơn cho biết.

Học sinh từ lớp 1 đến lớp 12 tại trường Wellspring Hanoi được học môn AI riêng biệt. Ảnh: NTCC.

Trong khi đó, ở trường THCS và THPT Nguyễn Siêu (Hà Nội), Hiệu trưởng Nguyễn Thị Minh Thúy cho biết AI không phải môn học riêng biệt. Từ năm học 2024-2025, nhà trường bắt đầu tích hợp nội dung AI vào chương trình chính khóa, trước tiên ở bậc THCS và mở rộng dần lên THPT.

Ở THCS, học sinh làm quen với tư duy thuật toán, cách máy học hoạt động và các ứng dụng thực tiễn của AI thông qua môn Tin học, Khoa học tự nhiên và các dự án STEM.

Lên THPT, nội dung AI được triển khai sâu hơn trong Tin học, Công nghệ, Toán học và đặc biệt là các dự án nghiên cứu khoa học liên môn. Học sinh sẽ lập trình, phân tích dữ liệu và tạo ra những sản phẩm AI mang tính ứng dụng.

Theo bà Thúy, việc tích hợp xuyên suốt nhằm giúp học sinh phát triển năng lực tư duy phản biện, sáng tạo, tự chủ, giải quyết vấn đề và hợp tác.

“Mục tiêu lớn nhất không phải là tạo ra những ‘người biết dùng AI’, mà là hình thành những học sinh làm chủ công nghệ, biết suy nghĩ độc lập, ứng dụng công nghệ có trách nhiệm và sáng tạo để phục vụ cộng đồng”, bà Thúy chia sẻ.

Trao đổi về quá trình xây dựng chương trình học AI, hiệu trưởng trường Nguyễn Siêu cho biết giai đoạn đầu, nhà trường xây dựng đội ngũ giáo viên nòng cốt và tổ chức đào tạo bài bản thông qua các chương trình của Microsoft Education, Apple Education, Đại học RMIT, STEAM for Vietnam…

Về tài liệu, nhà trường tham khảo khung chuẩn quốc tế của Cambridge ICT, Computing, Computer Science; tài nguyên Microsoft Learn; khung năng lực số của Bộ GD&ĐT và UNICEF.

Từ đó, nhà trường điều chỉnh thành các mô-đun học tập và dự án thực tiễn phù hợp với học sinh Việt Nam - như mô hình AI trong nghệ thuật, khoa học xã hội, môi trường hay toán học đời sống.

Ở trường Nguyễn Siêu, nhiều môn học đã đưa nội dung AI vào giảng dạy. Ảnh: NTCC.

Nên bắt đầu dạy AI từ đâu?

Sau một thời gian triển khai, các trường đều đánh giá có kết quả tích cực. Ở trường Wellspring Hanoi, học sinh được học tập và trải nghiệm nhiều kiến thức về AI mà các em đang nhìn thấy trong cuộc sống nhưng chưa được học trước đây.

Ông Sơn cho biết trường sử dụng nhiều phương pháp để đánh giá, đo lường như kiểm tra ngay trên bài giảng, phỏng vấn, bài tập về nhà, bài tập lớn hay làm dự án.

Tuy nhiên, mục tiêu cuối cùng không phải là điểm số, quan trọng nhất là trẻ phát huy được khả năng giải quyết vấn đề, tư duy phản biện và duy trì sự hứng thú học tập.

Tương tự, bà Thúy cho biết học sinh trường Nguyễn Siêu đã chủ động hơn, sáng tạo hơn và biết ứng dụng công nghệ vào nhiều lĩnh vực. Các sản phẩm AI được trưng bày cho thấy khả năng lập trình, phân tích dữ liệu và tư duy thiết kế rất tốt của học sinh. Một số sản phẩm tiêu biểu đã đoạt giải trong các cuộc thi học thuật.

Thực tế hiện nay, các trường phổ thông rất muốn đưa AI vào giảng dạy nhưng băn khoăn vì gặp nhiều rào cản về hành lang pháp lý, thiếu hạ tầng, thiếu người hướng dẫn, đặc biệt ở trường công.

TS Nguyễn Vĩnh Sơn thẳng thắn chỉ ra thực tế này. Các trường công lập còn thiếu cơ sở vật chất, thiết bị công nghệ cơ bản để giảng dạy AI. Nếu dạy về AI mà không cho học sinh sử dụng máy tính và công nghệ, không đưa học sinh vào các trải nghiệm thực tế thì việc truyền tải nội dung sẽ rất khó khăn.

Cùng với đó là khó khăn về đội ngũ giảng dạy, khi có nơi thiếu, có nơi giáo viên chưa đủ năng lực. Song, ông cho rằng thay vì chờ đợi cơ chế chính sách, từng nhà trường cần chủ động tìm ra các hướng đi.

“Các trường phải chủ động bắt tay với nhau, hỗ trợ, giúp đỡ nhau. Ví dụ như tổ chức hoạt động và mời trường khác đến tham gia trao đổi, học hỏi, bổ sung kiến thức cho nhau. Trường có điều kiện tốt hơn hỗ trợ trường khó khăn hơn”, ông Sơn gợi ý.

ThS Nguyễn Thị Minh Thúy cho rằng thách thức lớn nhất khi đưa AI vào chương trình học không nằm ở công nghệ hay thiết bị, mà ở tư duy sẵn sàng của giáo viên và học sinh. Ảnh: NTCC.

Đồng quan điểm, hiệu trưởng trường Nguyễn Siêu cho rằng dù công hay tư, để việc dạy AI trong trường phổ thông thực hiện hiệu quả, các trường nên bắt đầu từ tư duy giáo dục thay vì thiết bị hay công nghệ.

Theo bà, AI chỉ có giá trị khi được dùng để mở rộng năng lực tư duy, nhân cách và khả năng sáng tạo của học sinh. Việc quan trọng nhất là đầu tư vào đội ngũ giáo viên để thầy cô hiểu, ứng dụng và đồng hành cùng học sinh trong hành trình làm chủ AI.

Bà nhìn nhận giáo viên dạy AI cần đồng thời có hai năng lực, bao gồm hiểu công nghệ ở mức đủ sâu để ứng dụng và chuyển hóa kiến thức phức tạp thành bài học.