Có thể dùng những vỉa hè 'đang rảnh' làm làn riêng cho xe đạp ở TP.HCM?

Ông Huỳnh Quyết Thắng, người gắn bó với phong trào xe đạp hơn 15 năm đề xuất tận dụng những vỉa hè 'đang rảnh' ở TP.HCM để làm làn riêng cho xe đạp.

"TP.HCM có làn riêng cho xe đạp là một tín hiệu đáng mừng, thể hiện bước tiến trong sự phát triển của hệ thống giao thông đô thị. Cộng đồng người đạp xe như tôi cảm thấy được khuyến khích, biết mình đang là một phần trong sự phát triển đó", ông Huỳnh Quyết Thắng, Giám đốc công ty TNHH Du lịch Cào Cào Adventures chia sẻ. Với kinh nghiệm làm trong lĩnh vực du lịch xe đạp 15 năm, ông được xem là một trong những người có đóng góp và quảng bá phong trào đạp xe ở TP.HCM.

Phủ sóng mạng lưới làn riêng cho xe đạp?

Theo ông Thắng, để khuyến khích người dân chọn lựa xe đạp làm phương tiện chính, hướng đến thay đổi thói quen ưu tiên xe máy tồn tại nhiều năm qua, xa hơn là bảo vệ môi trường… thì cần tạo điều kiện thuận lợi để người dân được đạp xe hằng ngày trên nhiều tuyến đường trong thành phố hơn. Nhưng bằng cách nào?

Ông Thắng lấy ví dụ, ở TP.HCM hiện nay, nhiều tuyến đường có phần vỉa hè rộng nhưng nhu cầu sử dụng của người đi bộ không nhiều. Cụ thể, trên các tuyến đường như: Hai Bà Trưng, Pasteur, Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Lý Tự Trọng, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Phạm Ngũ Lão... được dựng những thanh chắn ngang trên vỉa hè để hạn chế tình trạng xe máy đi lên từ năm 2017, theo tìm hiểu của PV Thanh Niên.

"Nguyên nhân là bởi người đi xe máy trong lúc chờ đèn đỏ thấy vỉa hè đang trống vì không có người đi nên tranh thủ phóng lên. Tôi nghĩ có thể cải tạo lại những đoạn vỉa hè đủ rộng như kể trên để làm làn riêng cho xe đạp. Hoặc, chỉ cần các tuyến đường được nhiều người đạp xe tìm đến như Phạm Văn Đồng, Nguyễn Văn Linh, Võ Văn Kiệt... đặt thêm biển báo ưu tiên cho xe đạp cũng đã là một cách khuyến khích người dân hiệu quả", ông Thắng nói.

Theo dự án làm làn riêng cho xe đạp của Sở Xây dựng, đoạn vỉa hè trên đại lộ Mai Chí Thọ từ đường Nguyễn Cơ Thạch đến đường D1 và ngược lại với gần 6 km sẽ được cải tạo. Ông Thắng nhận định, đoạn vỉa hè này chỉ phục vụ cho một bộ phận người dân sống gần đó, không chạm đến được nhu cầu thực sự của nhiều người.

Muốn duy trì cần tạo điều kiện

Theo thông tin Thanh Niên đã giới thiệu trong bài TP.HCM sắp mở làn riêng cho xe đạp: Người đạp xe mỗi ngày nói gì?, ông Lương Quang Hùng (57 tuổi, ở phường Hiệp Bình) có kinh nghiệm hơn 5 năm dùng xe đạp đi làm cho rằng: "Làn đường sau cải tạo dành cho xe đạp dài chỉ gần 6 km sẽ không đáp ứng được nhu cầu của người dân, trong đó có tôi". Hay, chị Trương Ngọc Quyền (29 tuổi, ở phường Tân Hưng) - một vận động viên đạp xe phong trào khẳng định, đoạn đường không thể đáp ứng được nhu cầu tập luyện của chị hằng ngày.

Ông Thắng nhớ lại, giai đoạn cuối năm 2021, cụ thể sau dịch Covid-19 là "thời hoàng kim" của phong trào đạp xe ở TP.HCM. Khi đó, sau mấy tháng bị "bó chân" ở nhà vì giãn cách xã hội, cộng đồng bắt đầu ưu tiên các phương thức tập luyện, vận động ngoài trời trong đó có đạp xe. Lượng khách thuê xe tăng đột biến, gấp 3 - 4 lần so với trước dịch. TP.HCM không phải là chưa từng có cơ hội để "quay lại thời chuộng xe đạp".

Nhưng từ đó đến nay, bên cạnh những người bắt đầu dùng xe đạp như phương tiện cá nhân thì đã có nhiều người từ bỏ, thậm chí đã bán xe.

Nguyên nhân chính là bởi hạ tầng giao thông đô thị còn nhiều hạn chế, xe đạp không phải là phương tiện được ưu tiên và phổ biến hàng đầu. Mật độ xe cộ đông đúc gây nguy hiểm cho người đạp xe. Đặc biệt là sự mâu thuẫn khi người đi xe đạp mong muốn hướng đến bảo vệ môi trường, hạn chế khí thải, nhưng dường như lại phải hít nhiều khói bụi từ xe máy, xe hơi nhiều hơn cả. Chưa kể là vấn đề thời tiết, nắng mưa thất thường đã khiến nhiều người "tạm biệt" xe đạp.

Phần lớn người dân không thể chuyển đổi phương tiện cá nhân từ xe máy sang xe đạp được là bởi họ không có điều kiện để sử dụng hằng ngày. Điều kiện để biến một trào lưu thành thói quen rồi phát triển thành lối sống phải cần có thời gian duy trì hoạt động liên tục.

"Do đó, việc phủ sóng mạng lưới làn riêng cho xe đạp trên các vỉa hè rộng trong thành phố theo tôi là tối ưu hơn so với việc chỉ tập trung ở một khu vực nhỏ. Phát triển hệ thống giao thông đô thị khác với phát triển một địa điểm tập thể dục bằng xe đạp", ông Thắng nói.