Chuyên gia của Binance: 'Công ước Hà Nội là lá chắn thép chống tội phạm tiền số'

Chuyên gia về an ninh và thực thi pháp luật của Binance chỉ ra những đột phá của Công ước Hà Nội, giúp việc ngăn chặn, truy vết tội phạm mạng trong lĩnh vực tiền số hiệu quả hơn.

Tại Lễ mở ký và Hội nghị cấp cao Công ước của Liên Hiệp Quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội), hôm 25 - 26.10.2025, ông Jarek Jakubcek, Giám đốc Đào tạo Thực thi Pháp luật Toàn cầu của Binance đã tham gia đóng góp ý kiến, chia sẻ kinh nghiệm và thảo luận trong cả hai ngày. 

Ngày đầu tiên, Jarek Jakubcek chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn trong việc thu thập chứng cứ về điều tra tội phạm tiền mã hóa và rửa tiền, cùng đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ghana và Ai Cập. Ngày thứ hai, đại diện Binance có phiên thảo luận "Thúc đẩy hợp tác chống tội phạm mạng". 

"Công ước Hà Nội về phòng chống tội phạm mạng là cột mốc lịch sử đối với cộng đồng an ninh mạng toàn cầu. Các phiên thảo luận tập trung vào những khía cạnh thực tiễn như hợp tác xuyên biên giới, thu hồi tài sản và quan hệ đối tác công - tư. Điều này thể hiện rõ sự chuyển dịch từ lý thuyết sang hành động cụ thể, là đột phá quan trọng", ông Jarek Jakubcek nhận định.

Những đột phá của Công ước Hà Nội

Theo chuyên gia của Binance, Công ước Hà Nội không chỉ là tuyên bố chính trị mà là một khung hành động cụ thể giúp điều tra xuyên biên giới nhanh và hiệu quả hơn. Trước đây, việc chia sẻ chứng cứ kỹ thuật số xuyên biên giới là rào cản lớn với công lý khi tội phạm mạng có tính chất xuyên biên giới.

Một bước đột phá mang tính thời cuộc của công ước là việc quy định thống nhất các thuật ngữ chuyên ngành, cơ bản của tội phạm mạng trong lĩnh vực tiền kỹ thuật số. Việc này giúp xóa bỏ những điểm mờ pháp lý trong các văn bản luật pháp, xác định rõ các loại tài sản số, tài sản ảo trong định nghĩa về tài sản. "Có thể nói Công ước Hà Nội như lá chắn thép, giúp ngăn chặn tội phạm mạng trong lĩnh vực tiền mã hóa mới nổi và nhiều phức tạp", ông Jarek Jakubcek chia sẻ.

Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam

Theo Jarek Jakubcek, Việt Nam đã thể hiện vai trò mẫu mực và chủ động trong việc thúc đẩy Công ước Hà Nội. Tuy nhiên, trong ngắn hạn có thể chưa thấy được những thay đổi lớn. Công ước sẽ có hiệu lực 90 ngày sau khi được 40 quốc gia phê chuẩn. Dự kiến đến cuối năm 2026 hoặc 2027, công ước sẽ chính thức có hiệu lực và bắt đầu phát huy tác động.

Tác động này cũng có thể chưa thấy rõ ngay với công chúng vì quy trình báo cáo tội phạm mạng vẫn như cũ. Lợi ích cao hơn sẽ được thể hiện rõ ràng trong việc xử lý tội phạm xuyên biên giới giữa các cơ quan thực thi pháp luật và tư pháp.

Theo chuyên gia của Binance, bước tiếp theo trong cuộc chiến chống tội phạm xuyên biên giới, Việt Nam nên đẩy nhanh việc phê chuẩn công ước, đồng thời đảm bảo nguồn lực để triển khai hiệu quả. Việt Nam đang đi đúng hướng trong việc tăng cường hợp tác quốc tế và khu vực.

"Giống nhiều quốc gia, nguồn lực cho điều tra tội phạm mạng luôn có hạn, nên việc phân bổ hợp lý để ưu tiên các vụ án có tác động lớn là rất quan trọng. Theo kinh nghiệm của tôi, cơ quan thực thi pháp luật Việt Nam có thể phối hợp chặt chẽ với khu vực tư nhân, tận dụng dữ liệu sẵn có để xử lý hiệu quả các hoạt động phạm tội, đồng thời đầu tư mạnh mẽ vào công cụ và đào tạo nhằm nâng cao kỹ năng điều tra viên", ông Jakubcek chia sẻ.

Tại Lễ mở ký và Hội nghị cấp cao Công ước Hà Nội, đại diện Cục Điều tra Trung ương Thái Lan (CIB) đã chia sẻ kinh nghiệm trong chiến dịch "Skyfall", nhắm vào mạng lưới tội phạm xuyên quốc gia sử dụng tiền mã hóa để luân chuyển và che giấu tiền bất hợp pháp. Trong chiến dịch, đội điều tra của Binance đã phối hợp chặt chẽ với cảnh sát Thái Lan, cung cấp thông tin tình báo giúp phát hiện đường đi của dòng tiền, rút ngắn thời gian xác định nghi phạm và thu hồi tài sản. Kết quả, chiến dịch đã thực hiện 28 lệnh bắt giữ và thu giữ hơn 46 triệu baht (tương đương 37 tỉ đồng). Thành công của Skyfall trở thành minh chứng rõ ràng nhất cho sức mạnh của hợp tác công - tư mà Việt Nam có thể tham khảo.

"Ngăn ngừa tội phạm luôn dễ hơn điều tra. Việt Nam nên tiếp tục đẩy mạnh các chương trình phòng ngừa và giáo dục cộng đồng. Phòng ngừa là cách tiếp cận hiệu quả nhất. Việc phổ cập kiến thức, cảnh báo cho hơn 100 triệu dân cùng nền kinh tế số đang phát triển nhanh chóng sẽ giúp Việt Nam giảm chi phí ứng phó, hạn chế đáng kể rủi ro cho nền kinh tế", ông Jakubcek chia sẻ.