Chứng khoán Việt Nam: Hướng tới nâng hạng, hội nhập

Ngày 28-7, VN-Index cán mốc kỷ lục 1.557 điểm, cao nhất trong 25 năm hình thành thị trường chứng khoán Việt Nam, trùng ngày kỷ niệm thị trường chứng khoán chính thức đi vào hoạt động.

Dòng tiền ào ạt đổ vào, đẩy thanh khoản toàn thị trường dâng lên hơn 52.170 tỉ đồng.

Tiếp thêm động lực cho doanh nghiệp

Giữa lúc chỉ số VN-Index tăng lên mốc lịch sử, doanh nghiệp đang niêm yết trên sàn chứng khoán cũng được tiếp động lực huy động vốn dài hạn để phát triển kinh doanh, thay vì dựa vào vay ngân hàng.

"Những lo lắng ban đầu giờ đã thành lợi thế", bà Nguyễn Thị Mai Thanh, chủ tịch HĐQT Công ty CP Cơ điện lạnh (REE), chia sẻ tại lễ kỷ niệm 25 năm vận hành thị trường chứng khoán Việt Nam diễn ra ngày 28-7.

Theo bà Thanh, vào những năm 1980, doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn như thiếu vốn, thiếu việc làm, đặc biệt là bị ràng buộc bởi cơ chế kế hoạch hóa. Trong khi nhiều doanh nghiệp Việt thiếu trầm trọng nguồn vốn trung và dài hạn, Nhà nước xúc tiến xây dựng thị trường chứng khoán.

Nắm bắt thời cơ, REE xung phong là một trong hai mã chứng khoán đầu tiên lên sàn. "Chúng tôi đặt niềm tin vào thị trường chứng khoán không chỉ là một kênh huy động vốn hiệu quả, mà còn là nơi giúp nhà đầu tư linh hoạt, tạo tài sản", bà cho hay.

Theo bà Thanh, thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng trở nên hiệu quả và minh bạch, tạo nền tảng để nhà đầu tư đồng hành dài hạn với doanh nghiệp. Thị trường chứng khoán Việt Nam đang hướng tới mục tiêu nâng hạng từ cận biên lên mới nổi. Đây chính là cơ hội lớn cho nhà đầu tư, đặc biệt trong bối cảnh đất nước đang phát triển mạnh mẽ.

Trong những năm qua, rất nhiều doanh nghiệp ở đa dạng lĩnh vực, thuộc khối nhà nước lẫn tư nhân, cũng huy động vốn và phát triển vượt bậc thông qua thị trường chứng khoán như Vinamilk, Hòa Phát, Petrolimex, Sabeco, Vingroup, Vietjet Air, Vietcombank, FPT...

"Sẽ sớm được nâng hạng lên thị trường mới nổi"

Ông Nguyễn Văn Thắng - bộ trưởng Bộ Tài chính - chia sẻ trải qua 25 năm hình thành và phát triển, vượt qua nhiều giai đoạn đầy khó khăn và biến động, đặc biệt là trong các cuộc khủng hoảng kinh tế, đại dịch COVID-19, hay tình hình địa chính trị toàn cầu..., thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng phát triển vượt bậc cả về khung khổ pháp lý, cấu trúc thị trường, quy mô, thanh khoản, chất lượng, minh bạch, hiệu quả và hội nhập quốc tế.

Ông Thắng nhấn mạnh thời gian tới vai trò của thị trường chứng khoán sẽ cần phát huy mạnh mẽ, khẳng định rõ nét hơn trong việc huy động nguồn lực vốn trung, dài hạn chủ lực cho nền kinh tế trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới.

"Với nền tảng thành quả của 25 năm qua và đặc biệt là sự quyết tâm và đồng lòng, sáng tạo, đổi mới của ngành chứng khoán, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ sớm được nâng hạng lên thị trường mới nổi, tiếp tục phát triển mạnh mẽ, bền vững và hội nhập", ông Thắng nhấn mạnh.

Bà Vũ Thị Chân Phương - chủ tịch Ủy ban Chứng khoán nhà nước - khẳng định ngành chứng khoán sẽ tiếp tục chủ động, sáng tạo, nâng cao hiệu quả quản lý, đẩy mạnh chuyển đổi số, cải cách thủ tục, tăng minh bạch, kỷ cương thị trường và bảo vệ nhà đầu tư. Đồng thời phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành để sớm nâng hạng thị trường từ cận biên lên mới nổi.

Về định hướng thị trường chứng khoán Việt Nam đến năm 2030, đại diện Ủy ban Chứng khoán nhà nước cho biết quy mô thị trường đạt 120% GDP, số lượng tài khoản nhà đầu tư đạt 11 triệu tài khoản, nâng cao chất lượng quản trị công ty niêm yết trên mức bình quân khu vực Đông Nam Á...

Trụ cột cho những mục tiêu dài hạn

Đồng hành thị trường từ những ngày đầu, ông Don Lam - tổng giám đốc Tập đoàn VinaCapital - cho biết với vai trò quỹ đầu tư tiên phong tại thị trường tài chính - chứng khoán Việt Nam, VinaCapital đã đồng hành từ rất sớm với nhiều doanh nghiệp Việt thông qua các khoản đầu tư chiến lược vào những công ty như Vinamilk, KIDO, FPT, Hòa Phát...

Nhìn lại chặng đường 25 năm hình thành và phát triển, VinaCapital nhận định thị trường chứng khoán Việt Nam đã đạt nhiều bước tiến quan trọng. Nổi bật là xây dựng nền tảng giao dịch hiện đại, đưa hệ thống công nghệ thông tin mới (KRX) vào vận hành thành công, mở ra dư địa cho các sản phẩm mới và phù hợp với xu thế toàn cầu.

Ông Don Lam nhìn nhận mặc dù thị trường chứng khoán Việt Nam đã phát triển vượt bậc so với chính mình, nhưng thực tế vẫn còn một số hạn chế cần được khắc phục. Điển hình từ năm 2019 đến nay, chúng ta chưa có thương vụ IPO (phát hành lần đầu ra công chúng) thực sự nổi bật để tạo cú hích giúp thị trường bứt phá.

Trong cơ cấu thị trường chứng khoán hiện tại, hai ngành tài chính và bất động sản đang chiếm khoảng 60% vốn hóa. Để bắt kịp xu thế phát triển toàn cầu, cần thêm những đại diện tiêu biểu đến từ các ngành công nghệ cao và sản xuất, thể hiện sự đa dạng của nền kinh tế.

"Hiện nay thị trường chứng khoán Việt Nam đang ở vào thời điểm thuận lợi nhất để chuyển mình. Chúng ta có đầy đủ các yếu tố giống với những quốc gia láng giềng như Hàn Quốc, Malaysia, Thái Lan và Singapore khi họ đạt bước đột phá từ quy mô thị trường ở mức khoảng 60% GDP lên đến 100% GDP.

Dù mỗi quốc gia có những ưu tiên và bước ngoặt phát triển khác nhau nhưng vẫn có những điểm chung mà Việt Nam có thể học hỏi như đẩy mạnh IPO, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, đa dạng hóa sản phẩm đầu tư.

Hiện tại, nhà đầu tư cá nhân chiếm tới 85% giá trị giao dịch hằng ngày, trong khi ở các quốc gia phát triển, nhà đầu tư tổ chức mới là lực lượng đóng vai trò then chốt", ông Don Lam phân tích.

Theo ông Don Lam, thúc đẩy sự phát triển của nhà đầu tư tổ chức trong nước là yếu tố quan trọng để thị trường tăng trưởng bền vững. Đây sẽ là lực lượng tiên phong trong việc xây dựng và triển khai các sản phẩm tài chính mới. Ví dụ các quỹ hưu trí (đặc trưng của các nước phát triển) không chỉ đầu tư dài hạn mà còn đóng góp tích cực cho hệ thống an sinh xã hội.

Hạ tầng là lĩnh vực thị trường chứng khoán có thể tiếp sức mạnh mẽ. Với nhu cầu vốn hàng tỉ USD cho các dự án giao thông, năng lượng, cảng biển..., Việt Nam không thể chỉ dựa vào ngân sách hay vốn ngoại. Việc phát triển quỹ đầu tư hạ tầng và REITs - mô hình phổ biến toàn cầu - sẽ giúp huy động hiệu quả nguồn lực trong nước, tăng tính tự chủ tài chính.

Chuyên gia của VinaCapital đề xuất 5 mục tiêu trọng tâm cần hoàn thành trong 5 năm tới đối với thị trường chứng khoán Việt Nam gồm: nâng hạng thị trường, tăng cường giáo dục tài chính, khuyến khích phát triển nhà đầu tư tổ chức, phát triển các sản phẩm mới, hiện đại hóa hạ tầng thị trường.

Về dài hạn, thị trường cần hướng tới hội nhập quốc tế sâu rộng, xây dựng hệ sinh thái tài chính số, kết nối mạnh mẽ với khu vực tư nhân nhằm hỗ trợ các ưu tiên phát triển quốc gia. "Sức mạnh nội lực sẽ là thước đo mức độ tự cường của một quốc gia.

Một thị trường vốn phát triển bền vững, hiệu quả và minh bạch sẽ là công cụ giúp Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành nước phát triển vào năm 2045", ông Don Lam cho hay.