Chuẩn bị hành trang cho năm học mới

1-2 tuần nữa, học sinh nhiều địa phương trong cả nước bắt đầu tựu trường, chuẩn bị năm học mới.

Cha mẹ cùng con sửa soạn hành trang bước vào năm học mới thế nào để có một năm học thành công?

Điều chỉnh lại đồng hồ sinh học

ThS Tiêu Minh Sơn - giảng viên bộ môn kỹ năng mềm, Trung tâm Phát triển năng lực sinh viên Trường ĐH Văn Lang - cho rằng cuối kỳ nghỉ hè là "thời điểm vàng" để phụ huynh và học sinh điều chỉnh lại nhịp sinh hoạt, tâm lý và thói quen học tập, giúp bước vào năm học mới với sự chủ động và hứng khởi.

Theo ông Sơn, đầu tiên cần điều chỉnh lại đồng hồ sinh học. Nhiều học sinh trong kỳ nghỉ hè thường thức khuya, dậy muộn hoặc ăn uống thất thường. 

"Nếu vẫn giữ nhịp sinh hoạt này tới sát ngày tựu trường cơ thể sẽ bị sốc khi quay lại thời gian biểu nghiêm ngặt của năm học. Phụ huynh nên giúp con điều chỉnh dần giờ ngủ, giờ ăn và thời gian học tập để cơ thể và não bộ có thời gian thích nghi", ông nói.

Một yếu tố quan trọng khác là tạo lại thói quen học tập đều đặn. Theo ông, phụ huynh không cần bắt con học căng thẳng ngay lập tức nhưng nên dành thời gian mỗi ngày để đọc sách, ôn lại kiến thức cũ hoặc làm vài bài tập nhỏ. 

"Việc này giống như khởi động trước khi chạy. Nó giúp não bộ được làm nóng, sẵn sàng tiếp nhận lượng kiến thức lớn khi năm học bắt đầu", ông phân tích.

Bên cạnh đó, ông Sơn "hiến kế" cha mẹ có thể cùng con đặt mục tiêu cho năm học mới. Những mục tiêu này nên cụ thể và khả thi, chẳng hạn cải thiện điểm một môn học, tham gia một câu lạc bộ hoặc thử một hoạt động mới. Khi học sinh có mục tiêu rõ ràng, các em sẽ dễ duy trì động lực, còn phụ huynh cũng thuận lợi hơn trong việc đồng hành và hỗ trợ.

Cuối cùng là việc duy trì sự cân bằng giữa học và chơi. Ông cho rằng kỳ nghỉ hè sắp kết thúc không có nghĩa là cắt đứt hoàn toàn niềm vui. Phụ huynh nên duy trì những hoạt động giải trí lành mạnh cùng con vào cuối tuần. Sự cân bằng này giúp trẻ tránh căng thẳng và duy trì tinh thần tích cực trong suốt năm học.

Định hướng ngành học

Gửi gắm riêng với các bạn cấp III, thầy Huỳnh Thanh Phú - hiệu trưởng Trường THPT Bùi Thị Xuân (TP.HCM) - cho rằng thời điểm cuối hè là lúc học sinh THPT cần "lên dây cót" để bước vào năm học mới với tâm thế chủ động. Với học sinh khối 10 và 11, thầy Phú khuyên nên tập trung củng cố nền tảng và bắt đầu định hướng ngành học.

"Khối 10 là năm làm quen với chương trình mới nhưng cũng là thời điểm tốt để bắt đầu tìm hiểu sở thích và năng lực của bản thân. Khối 11 thì cần dần thu hẹp lựa chọn, tập trung hơn vào những môn thế mạnh và liên quan đến khối xét tuyển ĐH sau này", thầy phân tích.

Với học sinh lớp 12, thầy Phú nhấn mạnh cần bước vào giai đoạn tập trung cao độ. Cuối hè các bạn nên rà soát lại kiến thức theo từng môn thuộc tổ hợp xét tuyển, đồng thời lập kế hoạch ôn thi rõ ràng cho cả năm. 

Ngoài ra học sinh lớp 12 cũng cần nắm vững các mốc quan trọng trong năm học như kỳ thi thử, thời điểm đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT, thời hạn đăng ký nguyện vọng xét tuyển ĐH để tránh bị động.

Đồng hành cùng con

TS giáo dục Nguyễn Thị Thu Huyền nêu một ý tưởng thú vị, rằng phụ huynh hãy thử đồng hành cùng con với vai trò một "bạn học" trong năm học mới. Sự đồng hành này không nhất thiết là kèm cặp từng bài vở mà là cùng con khám phá và rèn luyện những kỹ năng phù hợp với từng cá nhân.

Điều đầu tiên phụ huynh có thể làm là cùng con học những kỹ năng mới theo hướng cá nhân hóa. Mỗi trẻ có sở thích, điểm mạnh và nhịp học khác nhau nên phụ huynh cần quan sát, lắng nghe và chọn cách tiếp cận phù hợp. 

"Nếu con yêu thích nghệ thuật hãy khuyến khích tham gia lớp vẽ hoặc nhạc cụ; nếu con thích công nghệ hãy cùng tìm hiểu về lập trình hoặc thiết kế", bà Huyền gợi ý.

Bên cạnh đó là định hướng con đến những kỹ năng tự lập của thế kỷ 21. Đó có thể là kỹ năng quản lý thời gian hay tài chính cá nhân, là khả năng tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, giao tiếp và hợp tác.

"Trong bối cảnh thế giới biến đổi nhanh, trẻ cần những năng lực này để thích nghi chứ không chỉ giỏi kiến thức sách vở. Phụ huynh có thể bắt đầu từ những việc nhỏ như để con tự sắp xếp lịch học, tự chuẩn bị đồ dùng hoặc tham gia giải quyết một vấn đề trong gia đình", bà nói.

ThS Ngô Bảo Trung - giám đốc điều hành Trường quốc tế BRIS tại TP.HCM - cho rằng phụ huynh có thể đồng hành cùng con để liên kết kiến thức trên lớp với trải nghiệm thực tế. Một số học sinh học rất tốt lý thuyết nhưng không giỏi ứng dụng. Phụ huynh có thể làm cầu nối giữa sách vở và đời sống.

Theo ông Trung, cách đơn giản nhất là tạo tình huống để con áp dụng ngay kiến thức. Chẳng hạn khi học toán hãy để con tính toán chi phí cho một bữa tiệc gia đình; khi học khoa học cùng con quan sát và giải thích hiện tượng trong bếp hoặc ngoài vườn; khi học ngoại ngữ khuyến khích con thử giao tiếp với người nước ngoài hoặc tham gia câu lạc bộ quốc tế.

Ông cũng nhấn mạnh phụ huynh nên giúp con nhận ra kiến thức luôn gắn với bối cảnh xã hội và nghề nghiệp tương lai. Chẳng hạn một bài học lịch sử có thể dẫn đến cuộc trò chuyện về văn hóa ứng xử; một bài hóa học có thể mở ra ý tưởng về môi trường và năng lượng sạch. Khi con thấy kiến thức không chỉ để thi, các em sẽ học với động lực và trí tò mò khác hẳn.