Chợ truyền thống ở TP.HCM vẫn có cách 'bớt ế'

Chợ truyền thống vẫn có nhiều tiềm năng phát triển, nếu được định vị lại đúng vai trò và được đầu tư hợp lý.

Là một người tiêu dùng gắn bó hằng ngày với chợ truyền thống tại TP.HCM, tôi cảm nhận rõ những chuyển động đầy thử thách mà mô hình chợ truyền thống đang đối mặt trong thời đại thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ. 

Tuy nhiên tôi tin rằng chợ truyền thống vẫn có nhiều tiềm năng phát triển, nếu được định vị lại đúng vai trò và được đầu tư hợp lý. 

Chấp nhận cuộc chơi cạnh tranh và chọn đúng thế mạnh

Thẳng thắn nhìn nhận, chợ truyền thống khó có thể cạnh tranh với các sàn thương mại điện tử trong những ngành hàng như thực phẩm công nghiệp, đồ gia dụng, thời trang hay mỹ phẩm - những mặt hàng cần mẫu mã hiện đại, giá cả cạnh tranh, giao hàng nhanh và miễn phí. Càng cố "đua" với thương mại điện tử trên các mặt hàng này, chợ càng bị hụt hơi.

Vì vậy cần tái định vị vai trò của chợ truyền thống, tập trung vào những ngành hàng là thế mạnh cốt lõi như thực phẩm tươi sống, món ăn chế biến tại chỗ, đặc sản địa phương và hàng hóa gắn liền với bản sắc văn hóa.

Tập trung phát triển ngành hàng ăn uống và đặc sản địa phương

Thực tế cho thấy nhiều người dân và cả du khách vẫn ưa chuộng các món ăn truyền thống được nấu trực tiếp tại chợ vì tính tươi ngon, giá cả hợp lý và hương vị đặc trưng. Chợ có thể là nơi phát triển mô hình "food court dân dã" - nơi người dân có thể ăn sáng, ăn trưa hay mua món ăn mang về với hương vị bản địa đúng chuẩn.

Các món đặc sản vùng miền cũng nên được ưu tiên trưng bày, vừa phục vụ nhu cầu người dân thành phố, vừa tạo điểm nhấn cho du khách khám phá văn hóa ẩm thực.

Đổi mới ngành hàng tươi sống theo hướng minh bạch và tiện lợi

Một thế mạnh lớn của chợ là thực phẩm tươi sống và rau củ quả. Tuy nhiên để tạo niềm tin, các sạp cần minh bạch hơn về nguồn gốc sản phẩm, có thể gắn bảng thông tin về nơi sản xuất, hợp tác xã cung cấp, và bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm.

Bên cạnh đó cần hướng đến sự tiện lợi cho người tiêu dùng: bán kèm các combo thực phẩm đã sơ chế, đóng gói cùng gia vị; có thể đặt hàng trước và đến nhận; hoặc liên kết với các dịch vụ giao hàng địa phương để đưa hàng đến tận nhà.

Quy hoạch lại không gian chợ sạch sẽ, văn minh và có giá trị du lịch

Một số chợ lâu năm ở TP.HCM như Bến Thành, Tân Định, Bình Tây đều có giá trị văn hóa - lịch sử nhất định. Nếu được chỉnh trang sạch sẽ, phân khu rõ ràng, có biển hiệu đồng bộ, chợ hoàn toàn có thể trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn cho khách quốc tế và khách nội địa muốn trải nghiệm đời sống bản địa.

Các gian hàng có thể được thiết kế lại mang tính thẩm mỹ, thân thiện, có thể tích hợp thuyết minh tự động (qua mã QR), bảng giới thiệu tiểu thương, sản phẩm tiêu biểu để du khách hiểu thêm về lịch sử và nét riêng của từng khu chợ.

Tổ chức các phiên chợ chuyên đề và hoạt động gắn kết giới trẻ

Để thu hút giới trẻ đến với chợ, đối tượng khách hàng tiềm năng trong tương lai, các chợ có thể tổ chức các phiên chợ chuyên đề như "Chợ món xưa món nay", "Chợ không rác thải", "Ngày hội ẩm thực ba miền" kèm theo các hoạt động giao lưu văn nghệ, âm nhạc đường phố, góc check-in nghệ thuật hoặc các workshop nhỏ (như gói bánh, muối dưa, nấu món truyền thống...).

Khi chợ trở thành nơi để vừa mua sắm vừa trải nghiệm văn hóa, nó sẽ giữ được dòng người trẻ tiếp nối, thay vì bị bỏ lại phía sau như một mô hình lỗi thời.

Chợ truyền thống nếu được tái cấu trúc theo hướng hiện đại, có chọn lọc ngành hàng và tích hợp thêm yếu tố trải nghiệm - văn hóa - tiện ích thì hoàn toàn có thể phát triển song song cùng thương mại điện tử. 

Giữ được chợ truyền thống là giữ được một phần hồn cốt của đô thị, là tạo thêm bản sắc cho TP.HCM trong hành trình hội nhập toàn cầu.