Chikungunya có đặc điểm giống bệnh sốt xuất huyết, làm sao để phân biệt?

(Dân trí) - Chikungunya và sốt xuất huyết có một số đặc điểm giống nhau về đường lây cũng như triệu chứng. Theo các chuyên gia truyền nhiễm, hai bệnh này có thể phân biệt qua 3 đặc điểm lâm sàng.
Bệnh truyền nhiễm Chikungunya, do virus Chikungunya (CHIKV) gây ra đang có diễn biến phức tạp tại nhiều quốc gia. Ngày 22/7 vừa qua, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ban hành cảnh báo về sự lây lan nhanh chóng của Chikungunya, với các đợt bùng phát lớn tại nhiều quốc gia và khu vực.
Chỉ trong 6 tháng đầu năm, tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc) báo cáo hơn 4.800 ca mắc, không có trường hợp nặng và tử vong. Đây được xem là đợt bùng phát lớn nhất từ trước đến nay tại khu vực này.
Trong khi đó, Singapore báo cáo 17 ca mắc từ đầu năm đến ngày 2/8, gấp đôi cùng kỳ năm trước. Phần lớn người bệnh từng đến các vùng đang bùng dịch.
Theo ông Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm tại Việt Nam hiện chưa ghi nhận ca mắc Chikungunya. Tuy nhiên, do muỗi Aedes - vật trung gian truyền bệnh - lưu hành tại nhiều địa phương, Việt Nam luôn tồn tại nguy cơ dịch bệnh xâm nhập thông qua người nhập cảnh mang mầm bệnh và lây lan ra cộng đồng.
"Thời điểm hiện tại là mùa mưa của nhiều nước khu vực Bắc bán cầu, tạo môi trường lý tưởng cho muỗi phát triển, dẫn đến sự gia tăng mật độ muỗi làm lây lan virus nhanh chóng.
Đồng thời, sự gia tăng đi lại giữa các nước vào mùa hè là điều kiện thuận lợi làm tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh sang những khu vực, địa phương, quốc gia khác", ông chia sẻ.
Chikungunya là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Chikungunya gây ra, lây lan qua muỗi vằn (Aedes aegypti và Aedes albopictus), cùng loại muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết Dengue và bệnh do virus Zika.
Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó chủ tịch Hội Truyền nhiễm TPHCM, ba bệnh sốt xuất huyết, Zika và Chikungunya đều do muỗi trung gian truyền bệnh và không lây qua hô hấp hay đường tiêu hóa.
Chikungunya là bệnh lành tính, đã phát hiện ở Việt Nam trong quá khứ và rất hiếm gây ra các biến chứng nặng. Bệnh có triệu chứng sốt, phát ban, đau khớp và có thể tự khỏi.
"Điểm khó chịu nhất của bệnh này là đau khớp nhưng có thể tự hết. Trong một số trường hợp rất hiếm gặp, bệnh tiến triển nặng ở bà mẹ mang thai sắp sinh lây cho trẻ mới sinh", bác sĩ Khanh chia sẻ.
PGS.TS Đỗ Văn Dũng, nguyên Trưởng Khoa Y tế công cộng, Đại học Y Dược TPHCM, cho hay, virus gây bệnh Chikungunya đã được phát hiện tại Việt Nam từ lâu. Bệnh không phải là mối đe dọa dịch tễ nghiêm trọng nếu được giám sát và phòng ngừa đúng cách.
Theo vị chuyên gia, bệnh có một số triệu chứng tương tự bệnh sốt xuất huyết Dengue và không thể phân biệt rõ ràng nếu chỉ dựa trên triệu chứng. Thay vào đó, việc xác nhận bệnh Chikungunya có thể xác định bằng xét nghiệm máu. Tuy nhiên, việc này không cần thiết đối với người bình thường.
"Thực tế cho thấy khoảng 33% trường hợp nghi ngờ sốt xuất huyết thực chất là Chikungunya do triệu chứng 2 bệnh này rất giống nhau, đòi hỏi xét nghiệm chuyên sâu để phân biệt chính xác", PGS Đỗ Văn Dũng cho biết.
Từ các tài liệu y học, vị chuyên gia chỉ ra 3 đặc điểm chính để phân biệt sốt xuất huyết và Chikungunya bao gồm:
Tổn thương da: Chikungunya thường gây dát sẩn (vùng da đỏ nhẹ, nhô lên, mất màu khi ấn). Trong khi đó, sốt xuất huyết gây ban xuất huyết (các đốm đỏ không mất màu khi ấn).
Đau khớp: Ở Chikungunya, đau khớp thường dữ dội ở các khớp nhỏ như ngón tay, ngón chân; trong khi sốt xuất huyết gây đau nhẹ hơn, tập trung ở các khớp lớn như gối hoặc vai.
Xét nghiệm máu: Chikungunya ít gây giảm tiểu cầu và không làm cô đặc máu, trong khi sốt xuất huyết thường gây giảm tiểu cầu nghiêm trọng và có thể dẫn đến cô đặc máu.
So với Chikungunya, sốt xuất huyết Dengue nguy hiểm hơn, có tỷ lệ tử vong cao hơn, cần theo dõi sát và can thiệp y tế kịp thời để không xảy ra các biến chứng nặng.
Để chủ động phòng, chống bệnh Chikungunya cũng như sốt xuất huyết, Bộ Y tế khuyến cáo người dân chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 12 ngày khi trở về từ các quốc gia, khu vực đang có sự gia tăng dịch bệnh Chikungunya. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường về sức khỏe (như sốt, đau khớp, nổi ban …), cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời.
Người dân cần đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng; thực hiện các biện pháp diệt loăng quăng/bọ gậy bằng cách thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn; thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ, lật úp các dụng cụ không chứa nước; thay nước bình hoa/bình bông; bỏ muối hoặc dầu hoặc hóa chất diệt ấu trùng vào bát nước kê chân chạn.
Người dân nên ngủ màn, mặc quần áo dài phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày. Khi bị sốt đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị. Không tự ý điều trị tại nhà.
Khi đi du lịch, công tác tại các vùng bệnh Chikungunya đang tăng cao, người dân cần chủ động phòng ngừa tránh muỗi đốt. Chủ động theo dõi sức khỏe và thông báo cho cơ quan y tế khi có triệu chứng giống Chikungunya..