Chiêu vay gian dối 1.000 tỷ đồng của đại gia thủy sản miền Tây

Vụ án đã kéo dài nhiều năm. Theo kế hoạch, hôm 10/9, Tòa án Quân sự Quân khu 9 ở Cần Thơ, đưa vụ án ra xét xử, song một bị cáo "bị tai nạn" nên phải hoãn.

Trong vụ án này, ông Võ Thành Tiên, Ngô Văn Phăng (đều là cựu Chủ tịch HĐQT Công ty Cadovimex) bị cáo buộc vai trò chỉ đạo. Các cựu cấp dưới của họ gồm: Tăng Gia Phong, Phạm Thị Hường, Trần Minh Hoàng, Trần Hoàng Giang, Võ Hùng Cường, Dương Văn Tường (là Tổng Giám đốc, phó tổng giám đốc, kế toán trưởng, kế toán) có vai trò thực hành.

Từ 'ông lớn' thủy sản đến nợ nần

Cadovimex (trụ sở tại Cà Mau) hoạt động trong lĩnh vực chế biến, xuất nhập khẩu thủy sản, từng nằm trong nhóm 10 doanh nghiệp có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất Việt Nam. Trước 2011, doanh thu công ty đạt hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm, được xem là "lá cờ đầu" thủy sản miền Tây. Sau 2011, doanh nghiệp rơi vào khó khăn, nợ nần chồng chất, kéo theo sai phạm.

Theo cáo buộc, từ tháng 10/2008 đến cuối 2015, vì vụ lợi cá nhân, Võ Thành Tiên và Ngô Văn Phăng chỉ đạo Ban tổng giám đốc gồm Phạm Thị Hường, Tăng Gia Phong, Trần Minh Hoàng, Trần Hoàng Giang, Dương Ngọc Thới, Võ Hùng Cường và Phòng kế toán (Dương Ngọc Thới, Võ Hùng Cường, Dương Văn Tường) lập hàng loạt hồ sơ khống để vay vốn.

Các thủ đoạn gồm sử dụng hóa đơn trùng lặp, photo, lập phương án kinh doanh không đúng thực tế, chứng từ mua nguyên liệu giả, dùng tài sản thế chấp nhiều lần... nhằm vay tiền để xoay vòng trả nợ, đảo nợ.

Cadovimex có quan hệ tín dụng với Ngân hàng Phát triển Việt Nam Khu vực Minh Hải (VDB Minh Hải) từ 2005. Đến cuối 2009, dư nợ gốc gần 165 tỷ đồng.

Khi VDB có chủ trương hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu, Tiên và Phăng chỉ đạo Ban giám đốc (Phạm Thị Hường, Tăng Gia Phong, Trần Minh Hoàng) lợi dụng chính sách, yêu cầu Dương Ngọc Thới, Võ Hùng Cường, Dương Văn Tường lập hồ sơ gian dối để ký 23 hợp đồng tín dụng xuất khẩu, chiếm đoạt tiền trả nợ ngân hàng khác.

Hồ sơ vay thể hiện Cadovimex có lãi nhưng thực tế thua lỗ; hóa đơn GTGT đa phần là bản photo ký sao y. Nhiều hóa đơn được sử dụng nhiều lần với tổng giá trị trùng lặp hơn 76 tỷ đồng. Công ty cũng dùng hóa đơn đã giải ngân ở một ngân hàng khác để tiếp tục vay tại VDB Minh Hải, tổng trị giá hơn 17,5 tỷ đồng.

Tương tự, tại Agribank Cà Mau, ngày 6/6/2011, Tổng giám đốc Cadovimex Tăng Gia Phong và Trần Hữu Cường (Phó giám đốc Agribank Cà Mau) ký giấy nhận nợ cùng bảng kê hóa đơn, ủy nhiệm chi... Cadovimex vay 5,1 tỷ đồng để "mua nguyên liệu", nhưng thực tế số tiền được chuyển lòng vòng rồi dùng trả nợ cũ.

Nhà chức trách xác định, tổng cộng Cadovimex chiếm đoạt hơn 1.000 tỷ đồng của MB Bank Chi nhánh Chợ Lớn (TP HCM), VDB Minh Hải và Agribank Cà Mau.

Trong đó, MB Chợ Lớn bị chiếm đoạt hơn 202 tỷ đồng nhưng đã được trả hết; doanh nghiệp còn nợ nhà băng này hơn 2,5 triệu USD.

Với VDB Minh Hải, công ty vay hơn 303 tỷ đồng, còn chiếm đoạt hơn 80 tỷ. Tại Agribank Cà Mau, doanh nghiệp vay hơn 500 tỷ, còn chiếm đoạt hơn 3 tỷ đồng.

Hàng loạt lãnh đạo, cán bộ ngân hàng vướng lao lý

Tại VDB Minh Hải, giám đốc Trịnh Tuấn Mẫn, phó giám đốc Vũ Văn Hoan, trưởng phòng Huỳnh Quang Xuân, phó phòng Phan Văn Toàn và cán bộ Trần Kỳ Oanh bị cáo buộc cho vay khi chưa thẩm định tài chính, giải ngân sai quy định.

Cụ thể, ông Mẫn đã ký duyệt 21 hợp đồng tín dụng, giải ngân hơn 315 tỷ đồng; trong đó Cadovimex sử dụng sai mục đích hơn 275 tỷ.

Các cán bộ, nhân viên VDB Minh Hải có liên quan là Trịnh Tuấn Mẫn (Giám đốc), Vũ Văn Hoan (Phó giám đốc); Huỳnh Quang Xuân, Phan Văn Toàn, (Trưởng, phó phòng tín dụng xuất khẩu và Trần Kỳ Oanh - cán bộ tín dụng doanh nghiệp.

Những người này bị cáo buộc khi cho Cadovimex vay đã không tổ chức thẩm định tình hình tài chính, phương án sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Đồng thời, họ quyết định giải ngân khi doanh nghiệp chưa cung cấp hoặc hoàn đủ chứng từ chứng minh việc sử dụng vốn; có nhiều hóa đơn, chứng từ được lập sai sự thật, giải ngân vào tài khoản của doanh nghiệp trái quy định của VDB.

Những người này cũng không tổ chức kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn, tiến độ thu mua nguyên liệu, hàng hóa tồn kho, quá trình thực hiện các hợp đồng xuất khẩu, để doanh nghiệp sử dụng vốn trái mục đích trong thời gian dài... dẫn đến không trả được nợ.

Trong đó, giám đốc Trịnh Tuấn Mẫn với vai trò là người chịu trách nhiệm trước pháp luật và Tổng giám đốc VDB về toàn bộ hoạt động tín dụng xuất khẩu tại VDB Minh Hải. Ông Mẫn đã ký duyệt 21 hợp đồng tín dụng, giải ngân hơn 315 tỷ đồng cho Cadovimex và doanh nghiệp này đã sử dụng sai mục đích trên 275 tỷ đồng...

Tại Agribank Cà Mau, cựu Phó giám đốc Trần Hữu Cường đã đánh giá Cadovimex chưa đáp ứng đủ điều kiện nhưng không yêu cầu bộ phận tín dụng giải trình, bổ sung theo quy định mà cùng biểu quyết đồng ý cấp tín dụng cho doanh nghiệp này. Bị cáo đã ký phê duyệt 79 giấy nhận nợ, giải ngân hơn 394 tỷ đồng và Cadovimex đã sử dụng sai mục đích trên 368 tỷ đồng...

Năm 2018, Công an tỉnh Cà Mau đã khởi tố vụ án, sau đó chuyển cho Cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng theo thẩm quyền (liên quan sai phạm tại MB Bank Chợ Lớn).

Tháng 11/2023, Cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng khởi tố Dương Ngọc Thới, Trần Hoàng Giang, Trần Minh Hoàng, Phạm Thị Hường, Tăng Gia Phong về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Ba tháng sau, Ngô Văn Phăng, Võ Hùng Cường, Dương Văn Tường bị khởi tố cùng tội danh.

Cùng thời điểm, 13 lãnh đạo, cán bộ MB Chợ Lớn, VDB Minh Hải và Agribank Cà Mau bị khởi tố về tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.

Tuy nhiên, bị can Nguyễn Hữu Cường (nguyên Giám đốc MB Bank Chợ Lớn) và Lê Kim Hùng (nguyên cán bộ MB Bank Chợ Lớn) đã bỏ trốn nên Cơ quan Điều tra hình sự tiếp tục truy nã, khi bắt được sẽ xử lý.

Cuối tháng 10/2024, VKS quân sự Trung ương truy tố Tiên, Phăng cùng 7 người về tội Lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, theo Điều 139 Bộ luật Hình sự. 11 Giám đốc, phó giám đốc và cán bộ, nhân viên 3 ngân hàng VDB Minh Hải, MB Chợ Lớn, Agribank Cà Mau bị truy tố tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, theo Điều 179 Bộ luật Hình sự và tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, theo Điều 285 Bộ luật Hình sự...

Hồi tháng 7, Tòa án Quân sự Quân khu 9 đưa vụ án ra xét xử trong nhiều ngày, sau đó trả hồ sơ để điều tra bổ sung. HĐXX đề nghị làm rõ MB Chợ Lớn có phải là bị hại trong vụ án hay không và số tiền lãi Công ty Cadovimex đã trả cho ngân hàng này. Đồng thời, tòa yêu cầu làm rõ khoản tiền chiếm đoạt của từng bị cáo trong từng giai đoạn...

Sau quá trình điều tra bổ sung, VKS giữ nguyên quan điểm truy tố.

An Bình