Chiêu nâng khống tài sản vay hàng trăm tỷ của 'trùm bất động sản' TP HCM

Hành vi của Dương Thanh Cường (cựu Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty Bình Phát) được nêu trong cáo trạng VKSND Tối cao mới hoàn tất, chuyển cùng hồ sơ sang TAND TP HCM để xét xử về tội Vi phạm quy định cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, theo khoản 3 Điều 179 BLHS năm 1999.

Cường bị xác định có vai trò xuyên suốt, trực tiếp thực hiện vi phạm về điều kiện cấp tín dụng, sử dụng toàn bộ số tiền trong khoản vay không đúng mục đích.

Ông Nguyễn Thế Bình (cựu Chủ tịch HĐQT Agribank) cùng Hồ Đăng Trung (cựu giám đốc chi nhánh Agribank Chi nhánh 6); Hồ Văn Long (cựu trưởng phòng chi nhánh ngân hàng); Đỗ Ngọc Dũng (cựu cán bộ tín dụng ngân hàng) bị truy tố về cùng tội danh.

Dương Thanh Cường từng là trùm bất động sản tại TP HCM đã thành lập nhiều công ty với số vốn đăng ký hàng trăm tỷ đồng. Ông ta thuê người làm giám đốc, lập hồ sơ vay tiền ngân hàng và huy động vốn của đối tác để thực hiện nhiều dự án khu chung cư cao tầng và thương mại nhưng không đủ khả năng tài chính nên bị sa lầy và vướng vào lao lý.

Đầu năm 2007, được người quen giới thiệu, Cường gặp ông Nguyễn Thế Bình, khi đó là quyền Tổng Giám đốc Agribank đặt vấn đề nhờ tạo điều kiện cho vay 500 tỷ đồng để mua đất thực hiện dự án. Ông Bình sau đó đồng ý chỉ đạo Trung làm thủ tục cho Cường vay, vượt quyền phán quyết thì báo cáo Hội sở để ông xử lý.

Cường đến ngân hàng gặp Trung để lập hồ sơ xin vay vốn thì được Trung giao cho Long, thời điểm này là phó phòng tín dụng làm thủ tục và nói cho Long biết đây là khách hàng do sếp Bình giới thiệu, chỉ đạo cho vay.

Thực hiện chỉ đạo Long giao các cán bộ tín dụng tiếp nhận tài liệu, lập hồ sơ cho Công ty Bình Phát của Cường vay vốn.

Để hợp thức hóa hồ sơ vay, Cường đã soạn các hợp đồng nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất và nâng khống giá trị lên để được ngân hàng sử dụng làm căn cứ xác định giả trị tài sản bảo đảm. Thực tế, Cường mua đất có giá 1,9 đến 3 triệu/m2 nhưng đã nâng khống lên 12-13 triệu/m2. Với tổng giá trị các thửa đất được nâng khống từ 65 tỷ lên 358 tỷ đồng.

Do nhu cầu vay vốn của Cường vượt hạn mức 100 tỷ của chi nhánh nên Trung lập tờ trình gửi Hội sở đề nghị nâng hạn mức cho vay đối với Công ty Bình Phát lên 500 tỷ để đầu tư dự án khu chung cư - thương mại tại quận 8 (cũ). Sau khi được ông Bình ký tờ trình, Trung chỉ đạo cán bộ tín dụng thẩm định và đề xuất đủ điều kiện cho vay dù hồ sơ vay chỉ có thông tin về khu đất chưa hoàn tất thủ tục chuyển nhượng, không có tài liệu phê duyệt dự án.

Từ tháng 4 đến tháng 11/2007, Trung ký 5 hợp đồng tín dụng cho Công ty Bình Phát vay hơn 302 tỷ đồng. Tài sản thế chấp là 18 thửa đất và tài sản trên đất hình thành từ vốn vay.

Sau khi được giải ngân, Cường chỉ sử dụng 70 tỷ đồng vào mục đích mua đất làm dự án, còn lại 230 tỷ đồng dùng để trả nợ.

Vay để đảo nợ

Cuối năm 2007, vì sử dụng vốn vay không đúng mục đích và muốn kéo dài thời hạn vay vốn Cường đề nghị Trung chuyển 5 khoản vay ngắn hạn nói trên thành một khoản vay trung hạn. Do các khoản vay đều do ông Bình chỉ đạo nên Trung báo cáo về đề xuất của Cường và được ông Bình chấp thuận.

Ngày 4/12/2007, Cường ký giấy đề nghị ngân hàng cho Công ty vay thêm 500 tỷ đồng, mục đích để thực hiện dự án khu chung cư thương mại Bình Phát.

Theo chỉ đạo của ông Bình, Trung chỉ đạo cán bộ tín dụng lập báo cáo thẩm định đánh giá "dự án đầu tư khả thi có hiệu quả; tài sản đảm bảo có giá trị và đầy đủ hồ sơ pháp lý" và đề xuất đủ điều kiện cho Công ty Bình Phát vay vốn.

Ngày 31/12/2007, Trung ký hợp đồng tín dụng cho Công ty Bình Phát vay 500 tỷ đồng thời hạn 60 tháng. Tài sản thế chấp là tài sản hình thành từ vốn vay dự án Khu chung cư cao tầng và Trung tâm thương mại Bình Phát; 18 thửa đất diện tích hơn 33.400 m2 và tài sản trên đất đã thế chấp tại 5 hợp đồng tín dụng ngắn hạn trước đó.

Cùng ngày, chi nhánh ngân hàng giải ngân hơn 303 tỷ đồng cho Công ty Bình Phát. Cường sử dụng số tiền này tất toán gốc, lãi 5 khoản vay ngắn hạn trước đó (đảo nợ), còn lại 80 triệu đồng được sử dụng để thanh toán các khoản khác.

Nhà chức trách xác định, các quyền sử dụng đất không đủ điều kiện để thế chấp làm tài sản đảm bảo cho 5 khoản vay ngắn hạn nhưng được các bị can tiếp tục định giá 420,7 tỷ đồng để bảo đảm cho khoản vay trung hạn. Dự án Bình Phát chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt nên không đủ điều kiện cho vay, nhưng được Trung thống nhất định giá 1.460 tỷ đồng.

Đến năm 2010, Công ty Bình Phát rơi vào nợ xấu nên chi nhánh ngân hàng đã phong tỏa các quyền sử dụng đất thế chấp trước đó, đồng thời bị chấm dứt chủ trương nên không có nguồn trả nợ.

Cường sau đó thống nhất với bà Vũ Thị Bích Loan (đã chết, Giám đốc Công ty TNHH thương mại và dịch vụ THY) đến gặp Trung đề nghị cho Công ty THY vay 385 tỷ đồng để mua 13 thửa đất của Công ty Bình Phát đang thế chấp cho khoản vay 303 tỷ đồng.

Ngày 31/8/2010, Cường ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng gần 30.000 m2 đất cho Công ty THY với giá 385 tỷ. Công ty THY lập Dự án khu căn hộ và phố đi bộ An Dương Vương - Hồ Học Lãm trên khu đất này để làm hồ sơ đề nghị vay 500 tỷ đồng tại chi nhánh ngân hàng.

Kết quả điều tra xác định các tài sản đảm bảo cho Công ty THY vay không đủ điều kiện. Do các tài sản này Công ty THY mua của Cường trong đó có 5 thửa là đất thuê không đủ điều kiện thế chấp; 8 thửa đất bị Cường nâng khống giá trị; Dự án Khu căn hộ và phố đi bộ An Dương Vương - Hồ Học Lãm chưa được cấp phép...

Ngày 30/11/2010, chi nhánh ngân hàng giải ngân cho Công ty THY vay 385 tỷ đồng. Công ty THY chuyển tiền toàn bộ cho Công ty Bình Phát để thanh toán nợ của Cường tại chi nhánh ngân hàng. Sau khi thu nợ gốc, chi nhánh ngân hàng giải chấp 10 thửa đất cho Công ty Bình Phát để chuyển thành tài sản thế chấp khoản vay của Công ty THY.

Do Công ty THY không có khả năng trả nợ nên khoản vay này đã được chuyển nợ quá hạn từ năm 2011.

Sau khi cấn trừ giá trị các tài sản bảo đảm, khoản nợ của công ty này gây thiệt hại số tiền gần 170 tỷ đồng nợ gốc và hơn 884 tỷ nợ lãi, tổng cộng hơn 1.053 tỷ.

Cơ quan công tố xác định, Cường là người sử dụng toàn bộ tiền vay nên phải chịu trách nhiệm về khoản thiệt hại này.

Ngoài vụ án này, Cường còn thực hiện nhiều hành vi sai phạm khác và đã bị TAND Cấp cao tại TP HCM tuyên mức hình phạt tổng hợp của 4 bản án là tù chung thân về hai tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

Liên quan sai phạm trong việc phê duyệt cho Cường vay trái quy định, ông Hồ Đăng Trung từng bị tuyên 20 năm tù; ông Hồ Văn Long nhận 19 năm tù cùng về tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.

Hải Duyên