Chạm vào hơi thở đại dương: Hành trình bảo tồn rùa biển của chàng trai Tây Ninh

Giữa màn đêm tĩnh mịch, tôi thì thầm 'Em làm được không?', cậu ấy trả lời 'Dạ được'. Sau vài bước chân, cậu khuỵu gối, bắt đầu bò trên cát, rồi từ từ hạ thấp người, trườn nhẹ nhàng, chậm rãi nhích lại gần mẹ rùa đang đào tổ. Cậu kiên nhẫn chờ đợi và cẩn thận lấy từng quả trứng, nâng niu cho vào sọt.

Sau khi chôn ấp tổ trứng rùa biển, tôi hỏi thăm và biết cậu ấy tên Quốc Thái - một chàng trai đến từ Tây Ninh. Đêm ấy, giữa hơi thở đại dương, tôi đã gặp một người trẻ có trái tim đập cùng nhịp với biển.

Nguyễn Văn Quốc Thái (28 tuổi) là tình nguyện viên bảo tồn rùa biển của IUCN (Liên minh Bảo tồn thiên nhiên quốc tế), tham gia hỗ trợ tại Trạm hòn Bảy Cạnh (Vườn quốc gia Côn Đảo, TP.HCM). Đợt tình nguyện kéo dài 12 ngày vào giữa tháng 6.2025 và đây là lần đầu tiên cậu ấy tham gia chương trình.

Cũng như những bạn trẻ khác, Quốc Thái đam mê trải nghiệm và khám phá, nhưng giữa rất nhiều lựa chọn thú vị ngoài kia, cậu chọn bảo tồn rùa biển, đến nơi được xem là vất vả nhất trong các điểm bảo tồn rùa biển ở Việt Nam - hòn Bảy Cạnh. Cậu chia sẻ: "Em tìm hiểu về chương trình, cảm thấy nó rất ý nghĩa nên quyết định đăng ký tham gia. Đây có lẽ là một trong những trải nghiệm đáng giá nhất trong cuộc đời em".

Những đêm không ngủ canh rùa đẻ

Tập tính của rùa biển khá nhút nhát, đặc biệt nhạy cảm với ánh sáng và những vật thể di chuyển. Việc trực canh rùa đẻ thường hạn chế sử dụng đèn, chỉ dùng ánh sáng đỏ trong trường hợp cần thiết, mọi hành động cũng phải cẩn thận, tránh ảnh hưởng đến quá trình mẹ rùa đào tổ và đẻ trứng. Chính vì vậy, làm việc cùng người cẩn trọng và nhẹ nhàng như Thái mang lại cảm giác tin tưởng và yên tâm.

Có những đêm, rùa lên đẻ rất nhiều, hai người canh 1/4 bãi, chỗ chúng tôi phụ trách có đến 5, 6 mẹ rùa lên đào tổ cùng một lúc. Mỗi người vừa phải canh lấy trứng mẹ rùa này, vừa kiểm tra liên tục tình hình của các mẹ rùa khác như thế nào.

Quốc Thái bình tĩnh và thành thục trong việc cứu hộ di dời tổ trứng, nên chúng tôi phối hợp với nhau rất nhịp nhàng. Sau khi lấy trứng rùa xong, mồ hôi ướt đẫm dù dưới bãi gió biển mát rượi. Tôi đã thấm mệt. Còn Thái - vẫn cười, vẫn kể như thể niềm vui đã xóa hết mệt nhọc: "Tổ lúc nãy em lấy rất sâu, mẹ rùa to nên đào hố sâu ơi là sâu, em tưởng lấy không được, định cắm cọc làm dấu để lấy sau, nhưng rồi em nghĩ thôi ráng xíu nữa, em nhào người xuống, tưởng đâu rớt vào hố, phải gồng siết người giữ lại, còn mệt hơn cả đi tập gym luôn". Dù không nhìn rõ mặt, nhưng nghe giọng cậu, tôi có thể hình dung ánh mắt tràn ngập tự hào và niềm vui vì đã cứu hộ thành công tổ trứng. Đó không chỉ là niềm vui khi hoàn thành nhiệm vụ, mà còn là tình cảm cậu ấy dành cho các mẹ rùa, các tổ trứng.

"Mẹ rùa đẹp quá chị ha! Em thấy mình may mắn vì được tiếp xúc gần với các mẹ rùa, nghe được cả tiếng thở, ngửi được cả mùi biển mùi đại dương trên người các mẹ. Chị có ngửi thấy không?", cậu thì thầm khi đang nằm cạnh mẹ rùa, cố hạ giọng để tiếng nói lẫn vào tiếng sóng, tránh bị phát hiện. Tôi mỉm cười trong bóng tối. Phải yêu rùa, yêu biển như thế nào thì mới nghe, mới ngửi được hơi thở của nó! Không phải sự khéo léo, mà chính tình yêu và sự quan tâm mà cậu ấy dành cho từng mẹ rùa mới là thứ khiến tôi xúc động. Có lẽ cũng chính thứ tình cảm này, dành cho loài động vật cổ xưa như rùa biển, đã giúp chúng tôi, những nhân viên và tình nguyện viên bảo tồn, vượt qua giới hạn của bản thân, đêm đêm thức canh các mẹ rùa đẻ trứng, dù mệt nhoài nhưng vẫn rất vui.

Nâng niu từng sự sống

"Ui trời, dễ thương quá chị ơi!", Thái phấn khích khi lần đầu tiên nhìn thấy các bé rùa con chui lên từ cát. Rùa con mới nở có kích thước khá nhỏ với chiều dài mai chỉ khoảng 4 - 5 cm, nặng khoảng 30 gram. Sự bé bỏng đáng yêu này khiến chàng trai xứ nắng Tây Ninh không giấu nổi nụ cười. Mỗi tối, vào đầu và cuối ca trực, cậu thường "lén" vào hồ ấp trứng rùa, kiểm tra xem có bé rùa nào đã chui lên khỏi tổ chưa, để thả luôn các bé về biển ngay trong đêm.

Khi biết được tỷ lệ sống sót của rùa con cho đến tuổi trưởng thành chỉ có 1/1000, Thái càng đặc biệt quan tâm và chú ý đến kỹ thuật chôn ấp trứng để đảm bảo tỷ lệ trứng nở cao nhất có thể. Sau 45 - 60 ngày, trứng sẽ nở và rùa con sẽ chui lên khỏi mặt cát. Khi đó, các nhân viên và tình nguyện viên sẽ thả chúng về biển, để bắt đầu cuộc đời hoang dã nơi chúng thuộc về.

"Thật kỳ diệu! Các bé rùa nhỏ xíu này, sau 20 - 30 năm nữa, nếu may mắn sống sót, thì chúng sẽ quay trở về nơi mình sinh ra để đẻ trứng và tiếp tục hành trình sinh tồn", Quốc Thái trìu mến nhìn các bé rùa con đang chạy về biển. "Mỗi lần nhìn chúng bơi ra biển, em luôn cảm thấy nể phục, xen lẫn chút sợ hãi. Mỗi bước chân bé nhỏ như ẩn chứa sự kiên cường trăm triệu năm của loài vật cổ đại này, có lo lắng nhưng mà cũng tràn đầy hy vọng phải không chị?", ánh nắng sớm mai khiến đôi mắt cậu hơi nhíu lại, long lanh xúc động.

Người kể chuyện có duyên

"Những ngày tình nguyện ở Bảy Cạnh đã giúp em hiểu hơn về rùa biển và thế giới động vật hoang dã, cảm nhận được vẻ đẹp diệu kỳ và giá trị của thiên nhiên. Em biết rằng mình chỉ là một cá nhân, nhưng em mong muốn góp sức vào việc bảo tồn thiên nhiên, bảo vệ môi trường, bằng những việc làm trong phạm vi khả năng của mình", Quốc Thái bộc bạch về quyết định chia sẻ những câu chuyện bảo tồn rùa biển lên các nền tảng mạng xã hội.

Làm việc trong mảng truyền thông, Thái tự tin có thể dùng thế mạnh và kỹ năng của mình để đưa câu chuyện bảo tồn đến với cộng đồng, lan tỏa những thông điệp tích cực giúp mọi người có thể hiểu thêm về loài rùa biển, về động vật hoang dã và những nỗ lực không mệt mỏi của ngành chức năng và những người yêu thiên nhiên trong và ngoài nước.

Chỉ trong vài tháng, kênh TikTok "Cá Hồi hay đi" của Thái thu hút hàng chục triệu lượt xem, cùng hàng triệu tương tác - minh chứng rằng người trẻ đang thật sự quan tâm đến thiên nhiên, nếu có ai kể cho họ nghe bằng cả trái tim. "Đây cũng là động lực để em tiếp tục chia sẻ những hình ảnh, thước phim, những câu chuyện về rùa biển, về sự kỳ diệu của thiên nhiên đến với cộng đồng", Thái tâm sự.

Với nhiều người, chương trình tình nguyện viên đã khép lại, nhưng với Quốc Thái, hành trình tham gia bảo tồn động vật hoang dã, bảo tồn thiên nhiên vẫn đang tiếp tục và sẽ còn một chặng đường dài phía trước, nơi mà cậu có thể dùng khả năng của mình, sự nhiệt tình và chân thành của tuổi trẻ, góp thêm tiếng nói thêm hành động để lan tỏa và truyền cảm hứng đến với mọi người.

Quốc Thái không phải là người hùng. Cậu chỉ là một người trẻ giản dị bình thường, nhưng bằng cách sống tử tế và trách nhiệm với thiên nhiên, biết yêu thương và hành động mỗi ngày vì sự sống khác, cậu đã khiến thế giới này trở nên ấm áp, dịu dàng và xanh hơn - dù chỉ một chút thôi, nhưng cũng đầy ý nghĩa và đáng quý vô cùng.