Cắt ngắn đoạn trường thủ tục

Các thủ tục thuế, xây dựng, đầu tư... đã và đang được cắt giảm mạnh mẽ đã giúp người dân, doanh nghiệp giảm thời gian, chi phí và tạo môi trường kinh doanh minh bạch, hiệu quả hơn.

Cắt một thủ tục, mang lại nhiều lợi ích

Ở thời điểm hiện tại, người dân cả nước đang nức lòng trước thông tin bỏ thủ tục cấp phép xây dựng sau chỉ đạo của Thủ tướng. Bộ Xây dựng và tại TP.HCM cũng đã chính thức nghiên cứu để thực hiện việc này.

Bởi trên thực tế, thủ tục xin cấp phép xây dựng hiện nay tốn rất nhiều thời gian, công sức, chi phí nhưng lại không cần thiết. Chị Hồng Nga (ngụ Q.12, TP.HCM) cho biết chị đang đi xin giấy phép xây dựng nhà ở nhưng thủ tục rất nhiêu khê. Nào là không được trổ cửa sổ ở hành lang, một tầng không được xây dựng quá 4 phòng mà không hề căn cứ xem đất người dân có rộng hay không, có đủ điều kiện xây dựng hay không. Là kiến trúc sư, nhưng khi chị Nga nộp hồ sơ lên quận toàn bị trả hồ sơ về do vẽ sai. Cuối cùng cũng phải ra dịch vụ, tốn thêm gần 20 triệu đồng mới xong.

Luật sư (LS) Trần Minh Cường, Đoàn LS TP.HCM, nhẩm tính mỗi lần nộp hồ sơ xin giấy phép cho nhà ở riêng lẻ, người dân phải mất khoảng 1 tháng. Họ cũng phải tốn kém nhiều tiền bạc gồm khoảng hơn 10 triệu đồng cho các bản vẽ thiết kế và nhiều chi phí không tên khác. Nhưng không phải ai cũng làm được nên đại đa số thuê "cò" thủ tục nhà đất, tốn thêm hàng chục triệu đồng. Trong khi đó, nhiều bản vẽ chỉ mang tính chất đối phó, để làm thủ tục xin phép xây dựng còn thực tế thi công khác hoàn toàn so với giấy phép xây dựng. Những vi phạm thường thấy là bít lỗ thông tầng, khoảng lùi phía sau thường được tận dụng để xây thêm nhà vệ sinh... Điều này dẫn đến hệ lụy là sau khi xây dựng xong, người dân sẽ gặp khó khăn trong việc hoàn công.

Các chuyên gia đều khẳng định giấy phép xây dựng là không cần thiết. Bởi theo luật, khu vực có quy hoạch 1/500 đương nhiên người dân khi xây dựng nhà sẽ được miễn giấy phép xây dựng. Ở nông thôn, khu chưa có quy hoạch chi tiết cũng không cần xin phép xây dựng. Tại TP.HCM, Quyết định 56/2021 về quy chế quản lý kiến trúc TP.HCM có hiệu lực từ ngày 7.1.2022 đã quy định khá rõ về mật độ xây dựng, tầng cao, khoảng lùi trước và sau, độ vươn ban công... Do vậy thay vì xin phép, người dân chỉ cần thông báo cho cơ quan chức năng là mình sẽ xây nhà đúng như quy hoạch. Xin phép và được cấp phép không cần thiết mà lại tốn nhiều thời gian, chi phí cho người dân; tạo kẽ hở cho cán bộ vòi vĩnh, ăn vặt.

Trước đó tại phiên họp Chính phủ chuyên đề xây dựng pháp luật trong tháng 5, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng nhấn mạnh: Đất của người dân đã có quyền sử dụng nên họ có quyền xây dựng. Không chỉ vậy, mảnh đất đã được quy hoạch chi tiết về chiều cao, tỷ lệ cây xanh, mật độ xây dựng, khoảng cách giữa các nhà với nhau, khoảng cách với vỉa hè. Tất cả đã có quy định nên không việc gì phải đi xin giấy phép xây dựng.

Có thể thấy, chỉ cần cắt bỏ một thủ tục cấp phép xây dựng thực sự không còn cần thiết là cởi trói cho người dân rất nhiều phiền toái, chi phí cũng như thời gian, công sức.

Đóng thuế, nộp thuế thuận tiện hơn

Trần ai hoàn thuế là cụm từ đã trở nên quen thuộc với những ai đã trải qua đoạn trường này. Đó cũng là lý do, nhiều người thà mất tiền chứ không tốn sức làm thủ tục hoàn thuế. Tương tự, thời gian qua, nhiều doanh nghiệp (DN) phản ánh tình trạng hồ sơ hoàn thuế giá trị gia tăng bị "ngâm" lâu vì phải chờ cơ quan thuế xác minh các đối tác. Việc xác minh hóa đơn từ khâu F1, F2… đã khiến nhiều DN cạn vốn kinh doanh.

Thế nhưng hiện nay, quy trình hoàn thuế đã thuận tiện hơn khi được tiến hành qua mạng. Chị Kim Oanh, kế toán phụ trách thuế của một DN thương mại tại Q.Tân Bình (TP.HCM), chia sẻ những năm qua, quy trình kê khai, nộp thuế liên tục được rút ngắn, đơn giản hơn so với trước đây. Chẳng hạn, để đóng thuế thu nhập DN (đóng hằng năm), chị sẽ thực hiện toàn bộ online trên trang web thuedientu.gdt.gov.vn. Nếu DN thực hiện chữ ký số thì hoàn thành tờ khai cũng khá nhanh. Trong trường hợp tờ khai được chấp nhận và sẽ hiển thị số thuế thu nhập DN bao nhiêu thì chị sẽ vào lại trang web thuedientu.gdt.gov.vn để làm bút toán nộp thuế online (tài khoản ngân hàng sẽ có mục nộp thuế). Việc nộp thuế thì chỉ trong vòng 5 phút là xong. Nếu cơ quan thuế kiểm tra, đối chiếu số liệu chưa trùng khớp với tờ khai của DN sẽ có thông báo tờ khai chưa hợp lệ. Sau đó, cơ quan thuế cũng gửi công văn yêu cầu DN giải trình số liệu chênh lệch và DN có công văn hồi đáp… Quy trình tương tự cũng diễn ra đối với kê khai nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN), thuế giá trị gia tăng.

Chị Kim Oanh nhấn mạnh: việc kê khai, nộp thuế gần như được thực hiện hoàn toàn qua mạng. Chỉ có khi số liệu của DN kê khai chưa trùng khớp với số liệu của cơ quan thuế thì mới có công văn giải trình. Đặc biệt từ khi thực hiện hóa đơn điện tử thì các nhân viên kế toán cũng "đỡ khổ" nhiều vì không bị mất, bị hư hỏng như hóa đơn giấy trước đây.

Tương tự, ông Nguyễn Hữu Phát (Q.Tân Phú, TP.HCM) cũng chia sẻ đầu tháng 5 vừa qua đã thực hiện hoàn thuế TNCN tự động trên ứng dụng nộp thuế. Nếu ngành thuế tích hợp được việc kê khai, đăng ký, nộp thuế, truy vấn thông tin về thuế cá nhân, thông báo của cơ quan thuế, thông tin nghĩa vụ nộp thuế... trên ứng dụng VNeID thì sẽ thuận tiện hơn cho người dân rất nhiều.

Cục Thuế cho biết thời gian qua đã tinh gọn từ 304 thủ tục xuống còn 219 thủ tục. Trong đó, 134 thủ tục đã đạt mức độ dịch vụ công trực tuyến toàn trình, chiếm tỷ lệ 61,2%. Cơ quan này đề xuất phương án cắt giảm, đơn giản hóa 127 thủ tục hành chính thuế (cắt giảm 97 thủ tục hành chính và đơn giản hóa 30 thủ tục hành chính thuế). Song song đó, ngành thuế sẽ tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường điện tử hóa và tự động hóa quy trình giải quyết thủ tục hành chính cũng như mở rộng liên thông, chia sẻ dữ liệu giữa các hệ thống thông tin trong và ngoài ngành. Ngoài ra, ngành cũng chú trọng nâng cao hiệu quả phối hợp với các cơ quan liên quan, nhất là trong các thủ tục liên thông, thủ tục cần xác minh, xác nhận thông tin… nhằm rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ.

Hiện ngành thuế đã hoàn tất cung cấp dịch vụ truy vấn dữ liệu cho Bộ Công an và đã triển khai dịch vụ đăng ký thuế trên ứng dụng định danh điện tử (VNeID). Trong đó, triển khai sử dụng tài khoản định danh điện tử để đăng nhập, xác thực thông tin người nộp thuế trên các nền tảng của ngành thuế. Dự kiến trong thời gian tới, ngành thuế có thể tích hợp cho phép người nộp thuế thực hiện kê khai, đăng ký, nộp thuế trên ứng dụng VNeID và dự kiến triển khai các dịch vụ tích hợp gồm truy vấn thông tin về thuế cá nhân, thông báo của cơ quan thuế, thông tin nghĩa vụ nộp thuế...

Tiết kiệm được công sức, tiền bạc của người dân

Theo các chuyên gia, từ trước đến nay, thủ tục hành chính ở VN thường bị đánh giá là rườm rà, nhiều khâu trung gian, khiến người dân và DN tốn rất nhiều thời gian, công sức và chi phí không chính thức. Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đã nêu rõ phải tiếp tục cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính là một chủ trương rất cần thiết, đúng lúc và hợp lòng dân.

Nếu thực hiện nghiêm túc và đồng bộ, việc cắt giảm thủ tục hành chính sẽ tiết kiệm thời gian cho người dân, DN và cả bộ máy nhà nước. Đồng thời nâng cao hiệu quả phục vụ của cơ quan nhà nước, tăng tính công khai, minh bạch; thúc đẩy môi trường kinh doanh, thu hút đầu tư, tạo thuận lợi cho DN. Đặc biệt, vấn đề lớn nhất là khâu thực thi đôi khi chưa đồng bộ. Chẳng hạn, dù cơ quan thuế đã tinh gọn thủ tục hành chính thời gian qua nhưng với người dân, DN thì nhiều hồ sơ vẫn còn giải quyết lâu hơn quy định. Như trường hợp ông Nguyễn Hữu Phát sau khi nộp tờ khai quyết toán thuế TNCN và ngày 6.5 nhận được thông báo phản hồi là Cục thuế đã tiếp nhận hồ sơ khai thuế điện tử. Thế nhưng gần 1 tháng trôi qua ông vẫn chưa nhận được thông tin gì tiếp theo. Ông chờ đợi thông tin trong tâm trạng thấp thỏm vì không biết có được hoàn thuế hay không?

Theo LS Trần Minh Cường, việc bỏ giấy phép xây dựng cho nhà ở riêng lẻ là điều cần làm ngay để giảm thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian và chi phí cho người dân; tạo điều kiện cho việc xây dựng, cải tạo nhà cửa linh hoạt hơn, tránh tình trạng xin - cho gây nhũng nhiễu, tiêu cực. Cứ một gia đình có nhu cầu xây dựng nhà ở giảm được thời gian xin phép 1 tháng, giảm được chi phí cả chục triệu đồng thì tính ra cả nước đã tiết kiệm được một con số khổng lồ. Đó là chưa kể chi phí "ngầm" mà nhiều người phải chi ra khi phải "chạy" thủ tục này.

LS Trần Xoa, chuyên gia về thuế, cũng cho rằng thời gian qua ngành thuế đã cắt giảm nhiều thủ tục hành chính là điều đáng hoan nghênh. Việc cắt giảm thủ tục sắp tới cũng là điều cần thiết. Nhưng đối với người dân, DN thì điều quan tâm nhất là thời gian giải quyết hồ sơ về thuế có đúng quy định hay không. Cụ thể, đối với việc hoàn thuế TNCN theo công bố là sau 6 ngày làm việc nhưng có nhiều người chờ đến 3 - 4 tuần cũng chưa có thông báo sẽ khiến họ thất vọng. Tương tự, thời gian qua việc hoàn thuế giá trị gia tăng cho các DN xuất khẩu dù đã được kêu nhiều nhưng vẫn có một số đơn vị bị kéo dài so với quy định. Bên cạnh đó, dù trong các quy định không có nhưng một số cơ quan thuế địa phương vẫn yêu cầu buộc người nộp thuế phải có thêm tài liệu, hồ sơ…

Ông Xoa nhấn mạnh: Điều người nộp thuế quan tâm là có giải quyết hồ sơ nộp lên nhanh hay không? Trong quá trình chờ đợi, DN và cá nhân mong nhận được thông báo từ cơ quan thuế vì sao chưa được? Hay cơ quan thuế phải có văn bản thông báo lý do chậm và khi nào thực hiện xong? Song song đó, ngành thuế phải quán triệt tinh thần từ T.Ư đến địa phương để thực hiện thống nhất việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính. Nếu phát hiện sai phạm thì phải xử lý ngay để người dân, DN yên tâm.

"Việc cắt giảm, đơn giản hóa quy trình thực hiện thủ tục hành chính nếu thực hiện đúng theo chỉ đạo của Chính phủ và Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị thì sẽ tạo thuận lợi rất nhiều cho người nộp thuế. Điều đó cũng giúp giải phóng nguồn lực của toàn xã hội, tiết kiệm được nhiều chi phí. Những lợi ích đó ai cũng thấy sau một thời gian nhiều thủ tục đã được triển khai online, giảm tiếp xúc trực tiếp giữa cơ quan nhà nước với người dân, giảm tiêu cực, chi phí ngầm… thật sự là nhà nước đã đồng hành cùng người dân, DN", LS Trần Xoa nhận xét thêm.