Ngày 21/11, truyền thông Trung Quốc và Nhật Bản đưa tin cặp gấu trúc Xiaoxiao và Leilei, chào đời tại Vườn thú Ueno, Tokyo năm 2021, sẽ kết thúc hợp đồng hợp tác bảo tồn vào tháng 2/2026. Hai cá thể này là con của Ri Ri và Shin Shin, cặp gấu trúc nổi tiếng từng thu hút lượng lớn khách tham quan trước khi được đưa về Trung Quốc tháng 9/2024, do tuổi cao và cần chăm sóc y tế chuyên sâu.
Tháng 6/2025, 4 con gấu tại Vườn thú Adventure World, Wakayama, cũng về Trung Quốc. Xiaoxiao và Leilei hiện là cặp gấu trúc cuối cùng còn lại tại Nhật Bản.
Năm 1972, Trung Quốc lần đầu gửi tặng Nhật Bản một cặp gấu trúc như biểu tượng hữu nghị song phương. Hai cá thể mang tên Kang Kang và Lan Lan được vận chuyển bằng máy bay đến Tokyo. Từ năm 1984, Nhật Bản chuyển sang hình thức thuê gấu trúc dài hạn 10-15 năm với chi phí khoảng 1 triệu USD mỗi cặp một năm, chủ yếu phục vụ mục tiêu nghiên cứu và bảo tồn. Sau 53 năm, Nhật Bản đã nhận 16 gấu trúc từ Trung Quốc.
Theo hợp đồng, các vườn thú Nhật Bản không sở hữu gấu trúc mà chỉ được quyền chăm sóc và cho khách tham quan. Toàn bộ quyền sở hữu vẫn thuộc Trung Quốc, bao gồm cả việc quyết định thời điểm trả gấu về nước hoặc gia hạn hợp đồng.
"Cơn sốt gấu trúc" lâu nay đóng góp quan trọng vào kinh tế khu vực Ueno, với doanh thu ước tính hơn 30 tỷ yên mỗi năm từ các sản phẩm liên quan như văn phòng phẩm, phụ kiện. Ueno thường xuyên vượt 7 triệu lượt khách mỗi năm, doanh thu lưu niệm gấu trúc hơn 100 triệu yên hằng năm. Vườn thú Adventure World tạo ra hơn 125 tỷ yên cho địa phương Shirahama trong 30 năm.
Giới quan sát lo ngại rằng sau khi cặp song sinh rời đi, Nhật Bản có thể trải qua giai đoạn không có gấu trúc nào để phục vụ khách tham quan. Điều này đặt ra thách thức cho các vườn thú vốn phụ thuộc vào sức hút gấu trúc để duy trì lượng khách ổn định. Chính quyền thủ đô Tokyo khẳng định sẽ tiếp tục duy trì kênh đối thoại để đón gấu trúc trở lại trong tương lai, dù thừa nhận việc ký hợp đồng mới phụ thuộc nhiều yếu tố.
Trước đó, Bắc Kinh đã khuyến cáo công dân hạn chế tới Nhật Bản sau khi hai nước căng thẳng vì phát ngôn của Thủ tướng Sanae Takaichi xoay quanh vấn đề Đài Loan hôm 7/11. Nền kinh tế Nhật Bản có thể mất gần 10 tỷ USD trong năm 2026 nếu khách Trung Quốc đại lục tiếp tục ngừng đến do căng thẳng ngoại giao giữa hai nước.
Giáo sư Chen Yang, Đại học Liêu Ninh, nhận định nếu căng thẳng chính trị giữa Trung Quốc và Nhật Bản kéo dài, Tokyo có thể không được tiếp nhận gấu trúc mới.
Các cơ sở bảo tồn tại Nhật thời gian qua đã nâng cấp chuồng trại và cơ sở nghiên cứu nhằm đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, phòng trường hợp có cơ hội tiếp nhận gấu trúc mới. Vườn thú Ueno Zoo cho biết luôn sẵn sàng mở rộng hợp tác, đồng thời chuẩn bị khu trưng bày mới cho các chương trình giáo dục thay thế khi không còn gấu trúc.
Trong thời gian chờ đợi, một số công ty lữ hành Nhật Bản đã giới thiệu du khách các tour đến tỉnh Tứ Xuyên, nơi có các trung tâm bảo tồn gấu trúc lớn nhất thế giới. Tour "theo dấu gấu trúc" đang được xem như lựa chọn thay thế cho du khách Nhật yêu mến loài động vật này.
Mai Phương (Theo CGTN, CNS, CCTV Finance)














