'Cần gỡ vướng chuyển giao công nghệ y tế để bệnh nhân không ra nước ngoài' - Báo VnExpress

Chiều 6/11, tại phiên họp tổ góp ý dự án Luật Chuyển giao công nghệ, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP HCM) nhận định một trong những rào cản lớn nhất của phát triển và ứng dụng công nghệ cao hiện nay là sự "hành chính hóa". Khi công nghệ nước ngoài đưa vào Việt Nam, quy trình thẩm định, cấp phép kéo dài, trong khi số chuyên gia am hiểu sâu công nghệ để thẩm định rất ít khiến quy trình trở nên hình thức, không đảm bảo chất lượng mà lại tăng thêm thủ tục, kéo dài thời gian.

Trong lĩnh vực y tế, bà dẫn chứng nhiều bệnh viện công muốn nhập thiết bị hiện đại đạt tiêu chuẩn quốc tế, nhưng khi hoàn tất thủ tục thì công nghệ đã lạc hậu. Bên cạnh đó, quy trình đấu thầu gây ách tắc, khi trang thiết bị về đến nơi thì hóa chất đi kèm lại phải đấu thầu theo giá thấp, dẫn đến tình trạng máy móc hiện đại bị "đắp chiếu" vì không tương thích với vật tư trúng thầu.

Một số doanh nghiệp đã nhập thiết bị công nghệ cao đặt tại bệnh viện để cung cấp dịch vụ chất lượng cao với chi phí khoảng 20 triệu đồng mỗi ca, thấp hơn nhiều so với mức 200-300 triệu đồng khi bệnh nhân phải sang Singapore. Tuy nhiên, mô hình này lại bị xem xét do lo ngại giá cao, khiến máy bị trùm mền còn bệnh nhân tiếp tục ra nước ngoài điều trị. Theo bà Lan, đây là khoảng trống pháp lý trong việc bảo vệ các mô hình sử dụng công nghệ tiên tiến phục vụ lợi ích người dân.

Bà cho rằng những bất cập trên khiến hệ thống công lập e ngại, "thủ thế", không dám mua máy mới. Trong khi đó, bệnh viện tư nhân có cơ chế linh hoạt hơn nên sẵn sàng đầu tư khi có điều kiện. "Nếu luật chỉ siết chặt mà thiếu cơ chế bảo vệ người làm thật, sẽ dẫn đến tâm lý chùn tay, sợ trách nhiệm, làm chậm tiến trình nâng cao chất lượng y tế công", bà nói.

Đại biểu Nguyễn Tri Thức (Thứ trưởng Bộ Y tế) cho biết dự luật tập trung vào định nghĩa chủ sở hữu công nghệ và quyền chuyển giao công nghệ trong y tế. Tuy nhiên, ngành y vốn có truyền thống chia sẻ tri thức "cầm tay chỉ việc", bác sĩ tuyến trên hỗ trợ tuyến dưới hay chuyên gia nước ngoài hướng dẫn kỹ thuật là chuyện bình thường. Nếu quy định cứng nhắc rằng mọi kỹ thuật, phác đồ đều phải xác định chủ sở hữu và trả phí thì "sẽ kẹt cho ngành y", làm chậm quá trình lan tỏa tri thức.

Ông đề nghị ban soạn thảo làm rõ quyền sở hữu công nghệ nhưng đồng thời bảo đảm không cản trở chuyển giao kỹ thuật nội ngành đang mang lại hiệu quả thiết thực. Cùng với đó, dự luật cần bổ sung cơ chế khuyến khích, hỗ trợ tiếp nhận và vận hành công nghệ cao trong y tế, vì hiện ưu đãi chủ yếu dành cho doanh nghiệp, trong khi bệnh viện công và viện nghiên cứu - những đơn vị then chốt trong ứng dụng công nghệ - chưa được đề cập đầy đủ.

Về phát triển công nghệ trong nước, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan nhấn mạnh nhiều đề tài nghiên cứu khoa học vẫn khó thương mại hóa, sản phẩm không được ứng dụng do thủ tục rườm rà. Bà đề nghị luật cần tạo cơ chế ngay từ đầu để lựa chọn đề tài có khả năng ứng dụng, đồng thời xây dựng lộ trình áp dụng công nghệ số, công nghệ cao trong quản lý và dịch vụ công, bao gồm y tế.

Quốc hội sẽ thảo luận tại hội trường về dự án Luật Chuyển giao công nghệ vào ngày 21/11 và dự kiến thông qua ngày 10/12.

Sơn Hà