Cách ngành du lịch Trung Quốc hút trăm tỷ USD từ khách ngoại

Kết thúc chuyến du lịch Thượng Hải - Thành Đô - Cửu Trại Câu kéo dài 6 ngày mới đây, Phương Hoa (Hà Nội) cho biết lần đầu tiên du lịch Trung Quốc thuận tiện hơn cô nghĩ. Rào cản về thị thực, thanh toán và ngôn ngữ mà bạn bè từng trải nghiệm thời trước Covid theo Hoa đã không còn.

"Tôi làm visa chỉ cần căn cước và ảnh chân dung. Khi đi, chỉ cần luôn mang theo điện thoại và hộ chiếu là có thể tham quan, mua sắm thông qua ứng dụng, từ dịch thuật, đặt xe đến thanh toán", Hoa kể.

Theo Hội đồng Du lịch và Lữ hành Thế giới (WTTC), năm 2024, ngành du lịch góp 1.670 tỷ USD (12.000 tỷ nhân dân tệ) vào nền kinh tế Trung Quốc, tăng 23% so với 2023, tạo ra hơn 82 triệu việc làm. Khách nội địa chiếm 85% tổng chi tiêu (819,4 tỷ USD) nhưng phân khúc khách quốc tế là điểm nhấn tăng trưởng.

"Dù năm 2024 vẫn còn một số thách thức với đà phục hồi chưa đồng đều, chi tiêu của du khách quốc tế đã vượt mức trước đại dịch", bà Julia Simpson, Chủ tịch kiêm CEO WTTC chỉ ra. Theo đó, chi tiêu từ khách ngoại đạt gần 139 tỷ USD, cao hơn lần lượt 66% và 10% so với 2023 và trước Covid-19.

Quý I năm nay, Bộ Văn hóa và Du lịch Trung Quốc cho biết khách quốc tế tiếp tục tăng 19,6% so với cùng kỳ, đạt hơn 35 triệu lượt. Điều gì đã thu hút khách quốc tế đổ đến Trung Quốc, mạnh dạn rút hầu bao đến hàng trăm tỷ USD? Theo nhà quản lý và doanh nghiệp, đó là sự kết hợp của chính sách thông thoáng - thuận tiện, sức mạnh công nghệ với các tài nguyên thiên nhiên - văn hóa phong phú sẵn có.

Trung Quốc có thỏa thuận miễn thị thực qua lại với 25 quốc gia và đơn phương 38 nước. Đồng thời, gia hạn thời gian quá cảnh miễn thị thực lên 240 giờ cho khách từ 54 quốc gia. Kết quả chính sách này rõ rệt, với hơn 70% trong tổng cộng 9,2 triệu lượt khách ngoại đến 3 tháng đầu năm là theo chính sách miễn thị thực, theo Cơ quan quản lý xuất nhập cảnh.

Riêng kỳ nghỉ Quốc tế Lao động vừa qua, khoảng 380.000 người nước ngoài đã nhập cảnh theo các thỏa thuận thị thực, tăng 72,7%. Nhờ vậy, trong 3 ngày lễ, gã khổng lồ thanh toán di động Alipay báo cáo chi tiêu của du khách tăng 180%.

Trước đó, từ giữa 2023, khách quốc tế đã có thể mở ví điện tử Alipay và Weixin Pay bằng hộ chiếu và kết nối thẻ tín dụng. Các thành phố như Bắc Kinh đã tiến xa hơn với thẻ tất cả trong một, giúp du khách thanh toán cho phương tiện công cộng và vé vào cửa các điểm tham quan. "Tôi đổi sẵn 1.000 nhân dân tệ để phòng khi không dùng được ví điện tử nhưng không có cơ hội xài tiền mặt", Hoa kể.

Cô còn được khuyến khích mua sắm nhiều hơn nhờ chính sách hoàn thuế ngay tại cửa hàng. Trung Quốc cũng đã hạ ngưỡng mua hàng tối thiểu để được hoàn tiền, nâng mức trần hoàn tiền mặt và mở rộng phạm vi sản phẩm áp dụng.

Nói trong chương trình "Bàn tròn kinh tế Trung Quốc" của Xinhua gần đây, Liu Jia, thuộc Cục Quản lý Di trú Quốc gia, cho rằng du khách nước ngoài đã thúc đẩy chi tiêu cho khách sạn, bán lẻ, góp phần vào tăng trưởng thương mại dịch vụ và đầu tư.

Bà Julia Simpson thuộc WTTC đánh giá việc hoàn thuế tại chỗ, mở rộng chính sách miễn thị thực cho thấy "chiến lược thông minh và có tầm nhìn toàn cầu". "Đây là tư duy dài hạn với trọng tâm là khả năng cạnh tranh, trải nghiệm du khách, và khôi phục vị thế của Trung Quốc như một điểm đến hàng đầu thế giới", bà nhận định.

Nhiều địa phương đã tận dụng các chính sách này, kết hợp với sáng tạo thêm, từ thuận lợi hóa ngôn ngữ, thanh toán đến ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI). Một số nơi như Quý Châu và Thượng Hải tung ra trợ lý AI riêng. Ở Quý Châu, du khách có thể trò chuyện với "Hoàng Tiểu Hy", nhân vật ảo mặc trang phục dân tộc bản địa để hỗ trợ lịch trình, đặt món ăn đặc sản chỉ bằng một cú nhấp chuột.

Trong khi, Thượng Hải ra mắt hệ thống "Hồ Tiểu Du" kết nối dữ liệu theo thời gian thực với thông tin từ cơ quan chức năng và doanh nghiệp, từ lưu lượng khách tại điểm du lịch, tình hình giao thông, bãi đỗ xe đến cả vị trí nhà vệ sinh.

Để thân thiện khách ngoại, Thượng Hải còn lập thêm các trung tâm thông tin du lịch, biển báo đa ngôn ngữ, hệ thống thanh toán đa kênh chấp nhận thẻ quốc tế tại các điểm nổi tiếng. Connie Cheng, Phó giám đốc Sở Văn hóa và Du lịch Thượng Hải, cho biết thành phố đón 1,26 triệu lượt khách quốc tế quý I, tăng 61,9%.

"Các sáng kiến chính sách gần đây đã thúc đẩy xu hướng tích cực này", ông lý giải thích tại Hội nghị Envision 2025 diễn ra gần đây. Trên nền tảng Trip, đặt hàng dịch vụ tại thành phố này tăng 130% dịp 1/5, xếp hạng điểm đến hàng đầu Trung Quốc.

Khắp đất nước, đặc biệt là trong các bảo tàng và di tích lịch sử, thiết bị hướng dẫn thông minh dần phổ biến. Những thiết bị đeo này kết hợp công nghệ thực tế ảo (VR), thực tế ảo tăng cường (AR) và 3D, cho phép người dùng tương tác với cổ vật, tái hiện tranh cổ thành hình ảnh động và thậm chí "nói chuyện" với người xưa. Ví dụ, khách đến Bảo tàng Thành Đô (Tứ Xuyên) sẽ có kính VR hỗ trợ tương tác.

Kết hợp chính sách, công nghệ với di sản cũng là hướng đi trong kế hoạch hành động thúc đẩy du lịch quốc tế gồm 20 biện pháp trong 8 lĩnh vực ưu tiên mà tỉnh Tứ Xuyên tung ra từ tháng 3, theo Phó tỉnh trưởng Hu Yun. Chúng gồm tạo thuận lợi cho thị thực, vận chuyển quốc tế, thanh toán, nâng cấp hạ tầng, chất lượng dịch vụ.

Vào quý I, "quê hương gấu trúc", nơi có món lẩu cay và "thiên đường hạ giới" Cửu Trại Câu đã đón 522.400 khách quốc tế, tăng gần 63%. "Tất cả danh thắng chính đều tăng trưởng toàn diện về lượng khách quốc tế", ông Hu Yun nói tại sự kiện "Chengdu Envision Night" hôm 28/5.

Doanh nghiệp trong ngành cũng nhận ra cơ hội làm mới sức hút điểm đến. Cuối tháng trước, ông James Liang, Đồng sáng lập kiêm Chủ tịch Trip.com Group công bố Quỹ Đổi mới Du lịch 100 triệu USD để đầu tư cho các ý tưởng sáng tạo như lễ hội số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào tiếp thị, chăm sóc khách hàng.

Trip là "ông lớn" du lịch Trung Quốc, với vốn hóa gần 40 tỷ USD. Quý I/2025, doanh thu thuần của công ty đạt 13,8 tỷ nhân dân tệ (khoảng 1,9 tỷ USD), tăng 16% so với cùng kỳ và tăng 9% so với quý trước. Lợi nhuận EBITDA đạt 4,2 tỷ nhân dân tệ (584 triệu USD), tăng từ 4 tỷ cùng kỳ và 3 tỷ nhân dân tệ quý trước.

CEO Trip Jane Sun cho rằng năm nay, tập đoàn đang bước vào đà tăng trưởng mạnh nhờ mạng lưới đối tác toàn cầu và chiến lược đầu tư liên tục cho công nghệ. Ví dụ, công cụ AI là trọng tâm chiến lược, hỗ trợ khách hàng từ lập kế hoạch, cá nhân hóa lịch trình đến chăm sóc sau bán hàng. Trợ lý ảo TripGenie giúp thời lượng sử dụng trung bình tăng 50%, còn chatbot xử lý hơn 80% yêu cầu hậu mãi.

Theo bà Jane Sun, du lịch vẫn là ưu tiên hàng đầu của người tiêu dùng toàn cầu và ngành này sẽ tiếp tục tăng trưởng nhanh hơn nền kinh tế nói chung. "Với những cơ hội thú vị phía trước, chúng tôi sẽ tiếp tục đổi mới", bà nói.

WTTC đánh giá sức mạnh của Trung Quốc không chỉ nằm ở du lịch nội địa. Việc tập trung có mục tiêu vào việc tái khởi động thị trường quốc tế, đầu tư hạ tầng, nới lỏng chính sách thị thực và định vị thương hiệu toàn cầu đang thúc đẩy quá trình phục hồi rộng hơn, đặt nền móng cho tăng trưởng bao trùm và bền vững.

"Mọi dấu hiệu đều cho thấy ngành du lịch và lữ hành Trung Quốc đang đi đúng hướng", bà Julia Simpson nhận định. Chủ tịch WTTC dự báo chi tiêu của khách ngoại tại nước này sẽ tiếp tục "rất tích cực" năm nay.

Phiên An