Các nhà khoa học dùng công nghệ nhân bản để hoán đổi DNA trong trứng người

Đại học Y khoa và Khoa học Oregon (OHSU, Mỹ) vừa công bố đã tạo trứng người từ tế bào da và trứng hiến tặng bằng công nghệ nhân bản, mở ra hy vọng cho phụ nữ vô sinh.

Theo báo Financial Times, quy trình này bao gồm việc chuyển nhân từ tế bào trưởng thành vào trứng đã loại bỏ nhân, sau đó kích thích phân chia để loại bỏ một nửa số nhiễm sắc thể - điều kiện cần cho quá trình thụ tinh.

Theo giáo sư Paula Amato, phương pháp này không chỉ hỗ trợ những người thiếu trứng hoặc tinh trùng, mà còn mở ra khả năng giúp các cặp đồng tính có con mang quan hệ di truyền với cả hai bên.

Kết quả nghiên cứu được đăng trên tạp chí khoa học Nature Communications. Tuy nhiên, nhóm tác giả nhấn mạnh đây mới là “bằng chứng khái niệm”.

Trưởng nhóm nghiên cứu Shoukhrat Mitalipov cho biết họ cần ít nhất một thập kỷ nữa để công nghệ này có thể áp dụng trong các phòng khám hỗ trợ sinh sản.

Các chuyên gia bên ngoài cũng đánh giá thận trọng. Giáo sư Ying Cheong đến từ Đại học Southampton, Anh, cho rằng dù còn ở giai đoạn rất sớm, kỹ thuật này có thể thay đổi cách hiểu về vô sinh và sẩy thai, cũng như mở đường cho việc tạo ra tế bào giống trứng hoặc tinh trùng trong tương lai.

Hiện nhiều nhóm nghiên cứu khác cũng theo đuổi hướng tạo giao tử trong ống nghiệm. Công ty công nghệ sinh học Conception (Mỹ) và nhóm của nhà nghiên cứu Katsuhiko Hayashi đến từ Đại học Osaka, Nhật Bản, sử dụng phương pháp khác là biến tế bào da thành tế bào gốc rồi chuyển thành trứng.

Dù thành công ở chuột, cách này chưa tạo ra trứng trưởng thành ở phụ nữ.

Trong khi đó, nhóm nghiên cứu đến từ Đại học Y khoa và Khoa học Oregon (OHSU) áp dụng cách chuyển nhân giữa các tế bào trưởng thành. Quy trình này dựa trên một dạng phân bào mới mà họ đặt tên là “mitomeiosis” - sự kết hợp giữa hai cơ chế phân chia tế bào vốn có trong tự nhiên là nguyên phân và giảm phân, giúp tế bào loại bỏ một nửa số nhiễm sắc thể để sẵn sàng cho thụ tinh.

Theo ông Mitalipov, đây là “kiểu phân chia tế bào thứ ba” bên cạnh hai cơ chế vốn có trong tự nhiên.

Tuy vậy, hiệu quả vẫn còn hạn chế. Nhóm nghiên cứu ở OHSU đã tạo ra 82 trứng và thụ tinh bằng tinh trùng qua quá trình thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) nhưng chỉ 9% phát triển đến giai đoạn phôi nang, trong khi tỉ lệ tự nhiên là khoảng một phần ba.

Không có phôi nào được nuôi cấy xa hơn và cũng chưa có bằng chứng chúng có thể phát triển thành thai nhi khỏe mạnh.

“Chúng tôi còn nhiều việc phải làm để làm rõ cơ chế phức tạp trong việc sắp xếp và tách nhiễm sắc thể nhằm tạo ra phôi khỏe mạnh”, ông Mitalipov nhấn mạnh.