Buồn - vui nghề freelance

Cú máy đẹp trong chương trình A80 giúp Lê Bảo Hân gây chú ý. Người xem tò mò về anh và cả về giới freelance đầy tự do lẫn áp lực đằng sau hậu trường.

Quay phim Lê Bảo Hân được chú ý với những động tác máy "tuyệt đối điện ảnh" trong buổi truyền hình trực tiếp đại lễ A80. Ảnh: FBNV.

Tối 2/9, một clip hậu trường dài chưa đầy một phút đưa tên tuổi Lê Bảo Hân, người quay phim tự do với biệt danh Steadihanm lọt top tìm kiếm mạng xã hội. Anh mặc áo đen đứng vững trên chiếc xe điện hai bánh, trên tay là steadicam nặng hơn chục kg.

Anh di chuyển chậm rãi giữa Quảng trường Ba Đình, lia máy tạo nên những khung hình mượt mà trong chương trình truyền hình trực tiếp đại lễ A80. Khán giả trầm trồ vì cú máy 180 độ “như vẽ bằng compa”. Nhiều người còn thán phục vì một freelancer được tin tưởng giao vị trí quay trọng yếu tại một sự kiện cấp Nhà nước.

Trong cuốn The Freelancer’s Bible (Tạm dịch: Thánh kinh của dân làm việc tự do), tác giả Sara Horowitz ví nghề freelance như một hành trình "tự thiết kế cuộc đời" nhưng không phủ nhận bên cạnh tự do và đam mê, người làm nghề còn phải đối mặt với những nỗi buồn sâu kín, từ sự cô lập, bất ổn tài chính cho đến việc phải tự mình cáng đáng mọi rủi ro của sự nghiệp.

Muốn tự do, phải tự lo

Freelancer, trong định nghĩa phổ biến, là người làm việc độc lập, tự chịu trách nhiệm cho sự nghiệp của mình. Song, đằng sau sự tự do đó thường là chuỗi áp lực kéo dài đến từ tâm lý lẫn tài chính. Trong Freelancer’s Bible, tác giả Sara Horowitz viết: "Freelancer không chỉ chịu trách nhiệm chuyên môn, mà còn phải là người quản lý, phòng kế toán, phòng nhân sự và chuyên viên marketing cho chính mình".

Horowitz cho biết, đối với freelancer, không có khái niệm ngày nghỉ có lương, bảo hiểm y tế hay chế độ thai sản. Với họ, mỗi lần ốm là một lần mất thu nhập, mỗi kỳ nghỉ là một khoản lỗ. Freelancer thường phải tự thiết kế toàn bộ công việc, từ khung giờ sinh hoạt đến hệ thống kiểm tra chất lượng.

Horowitz cảnh báo: “Bạn không chỉ đang làm việc. Bạn đang điều hành một doanh nghiệp và doanh nghiệp đó là bạn”. Vì vậy, một trong những khó khăn thường trực với người làm nghề này là cảm giác bất an khi không làm việc.

Áp lực tâm lý lẫn tài chính là hai trong nhiều khó khăn đối với người làm nghề tự do. Ảnh: Rawpixel.

Chia sẻ trên trang cá nhân, Lê Bảo Hân cho biết giá 1 giờ làm việc với anh là 300 USD (tính theo 1 ngày quay 12 tiếng). Thực tế, không phải ai cũng đạt được con số này. Trong phần lớn thời gian, freelancer phải đối mặt với thu nhập không ổn định. Người làm nghề phải xây dựng một quỹ dự phòng nếu không muốn khủng hoảng chỉ vì một lần đổ bệnh. Và sự linh hoạt, thứ thường được xem là ưu điểm lớn nhất của nghề, lại khiến nhiều freelancer rơi vào trạng thái làm việc không giới hạn, không biết dừng ở đâu, tác giả phân tích. Họ có thể vừa kết thúc một dự án vào ban đêm và sáng hôm sau đã lên xe cho dự án mới. Cảm giác tội lỗi khi nghỉ ngơi, lo lắng khi từ chối công việc và áp lực phải luôn sẵn sàng khiến không ít người rơi vào trạng thái kiệt quệ tinh thần lẫn thể chất.Làm chủ cuộc sốngNỗi buồn không phải là toàn bộ nội dung sách của Horowitz. Nghề freelance cũng mở ra một không gian tự do mà ít mô hình làm việc truyền thống nào có thể mang lại.Bà gọi đó là “quyền lực của sự tự chủ”, thứ khiến một người dù phải gồng gánh mọi rủi ro nhưng vẫn sẵn sàng bước ra khỏi hệ thống công việc 9-5 (bắt đầu làm lúc 9h và nghỉ lúc 17h). Khi không còn bị ràng buộc bởi lịch họp, ca kíp hay những tấm bảng điểm danh, freelancer có thể xây dựng nhịp sống phù hợp với bản thân. “Tôi yêu việc mình có thể làm việc ở bất cứ đâu, theo bất kỳ cách nào, vào bất kỳ lúc nào tôi muốn”, một người làm nghề chia sẻ trong sách. The Freelance Bible phân tích lợi và hại khi bước vào nghề freelance cũng như chia sẻ các kinh nghiệm làm nghề từ tác giả. Tự do không chỉ là sự linh hoạt về địa điểm, mà còn là cảm giác được kiểm soát lịch trình, không gian, khách hàng, mục tiêu nghề nghiệp và cách hoàn thành công việc. Với nhiều người, freelance trở thành “một giải pháp tái tạo năng lượng”, một cơ hội để định hình lại sự nghiệp theo điều kiện của chính họ, không phải dựa trên ý kiến cấp trên hay một khuôn mẫu có sẵn.Một điểm ít được chú ý hơn của nghề là niềm vui trong việc xây dựng những mối quan hệ chất lượng. Nếu biết cách giao tiếp, freelancer có thể thoát khỏi tình trạng “một mình, một cõi”. “Kết nối trong nghề freelance được xây dựng dựa trên sự tin tưởng và hào phóng, không phải là ép buộc hay mục tiêu doanh số”, Horowitz chia sẻ. Tư duy “cho đi trước khi nhận lại” giúp người làm nghề tạo ra một mạng lưới mối quan hệ thật sự, nơi có những người sẵn sàng giới thiệu khách hàng, chia sẻ hợp đồng hoặc đơn giản là lắng nghe nhau vào những ngày khó khăn.Cuối cùng, làm freelance cũng là cách để học hỏi và phát triển liên tục. Không có khái niệm “ổn định” trong ngành này. Muốn tồn tại, người làm nghề phải học kỹ năng, thích nghi với xu hướng, thậm chí thay đổi thương hiệu cá nhân. Và với nhiều người, sự vận động không ngừng nghỉ này mang lại cảm giác sống động, hiện hữu, được phát triển đúng nghĩa.Đọc được sách hay, hãy gửi review cho Tri Thức - ZnewsBạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: books@znews.vn. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.

Trân trọng.