Bước leo thang mới của ông Trump và Fed

Ông Trump tuyên bố bãi nhiệm Thống đốc Fed Lisa Cook với cáo buộc gian lận thế chấp, làm dấy lên lo ngại về tính độc lập của Fed, đồng thời làm rung chuyển phố Wall lẫn Washington.

Ông Trump tuyên bố bãi nhiệm Thống đốc Fed Lisa Cook làm rung chuyển phố Wall lẫn Washington. Ảnh: Reuters

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 25/8 cho biết ông đã sa thải Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Lisa Cook, theo bức thư được đăng trên mạng xã hội cá nhân.

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử 111 năm của Fed một tổng thống Mỹ trực tiếp sa thải một thành viên Hội đồng Thống đốc.

Động thái chưa từng có tiền lệ này đánh dấu bước leo thang mới trong cuộc đối đầu giữa Trump và Fed - cơ quan mà ông cáo buộc đã quá chậm trễ trong việc hạ lãi suất.

Trong thời gian gần đây, bà Cook trở thành mục tiêu công kích của ông Trump và các thành viên trong chính quyền với cáo buộc gian lận thế chấp.

Bộ Tư pháp cho biết sẽ mở cuộc điều tra dựa trên những cáo buộc ban đầu do Giám đốc Cơ quan Tài chính Nhà ở Liên bang Bill Pulte nêu ra. Tuy nhiên, bà Cook hiện chưa bị truy tố bất kỳ tội danh nào.

Fed từ chối đưa ra bình luận.

Bức thư sa thải Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Lisa Cook của ông Trump.

Vấn đề gây tranh cãi là liệu ông Trump có thực sự có thẩm quyền pháp lý để sa thải bà Cook hay không. Luật hiện hành quy định tổng thống chỉ có thể bãi nhiệm thành viên Hội đồng Thống đốc “với lý do chính đáng”, nhưng khái niệm này chưa từng được định nghĩa rõ ràng.

Trong thư gửi Cook, ông Trump viết: “Tôi đã xác định rằng có đủ căn cứ để bãi nhiệm bà khỏi vị trí này”.

Theo điều tra của CNN, bà Cook từng vay thế chấp cho hai bất động sản, cả hai đều được khai báo là nơi cư trú chính. Chưa rõ vì sao bà Cook làm vậy và liệu có phải cố ý hay không.

Ông Trump tiếp tục nhấn mạnh trong thư: “Trước hành vi lừa dối và có khả năng mang tính chất tội phạm liên quan đến tài chính… tôi không thể đặt niềm tin vào sự liêm chính của bà. Ít nhất, hành vi này là bằng chứng cho thấy sự cẩu thả nghiêm trọng, đặt ra câu hỏi về năng lực và mức độ đáng tin cậy của bà trong vai trò một nhà quản lý tài chính”.

Việc sa thải nhiều khả năng sẽ bị thách thức tại tòa án, thậm chí có thể kéo dài đến Tòa án Tối cao. Quyết định này đẩy Fed - ngân hàng trung ương của nền kinh tế lớn nhất thế giới - vào vùng “nước lạ” chưa từng có.

Hiện vẫn chưa rõ bà Cook có phải lập tức rời khỏi hội đồng hay không, và nếu có, ông Trump có quyền bổ nhiệm người thay thế hay không. Cuộc họp chính sách tiền tệ tiếp theo của Fed sẽ diễn ra vào ngày 16-17/9 tới.

Tuần trước, Cook từng tuyên bố bà sẽ không bị “đe dọa” để phải từ chức: "Tôi không có ý định rời bỏ vị trí chỉ vì vài câu hỏi trên mạng xã hội. Tuy nhiên, với tư cách là thành viên Fed, tôi coi trọng các câu hỏi liên quan đến lịch sử tài chính cá nhân và đang tập hợp dữ liệu chính xác để đưa ra câu trả lời minh bạch".

Bà Lisa Cook, Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Fed). Ảnh: Reuters.

Fed được thiết kế để hoạt động độc lập với các chính trị gia, nhằm đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu kinh tế thay vì áp lực chính trị, với sứ mệnh kép: kiềm chế lạm phát và thúc đẩy thị trường việc làm.

Các chính trị gia thường thích lãi suất thấp để kích thích thị trường chứng khoán và giảm chi phí vay - điều dễ được lòng cử tri. Tuy nhiên, lãi suất thấp quá mức lại có nguy cơ làm bùng phát lạm phát, trong khi duy trì lãi suất cao quá lâu có thể kìm hãm tiêu dùng và tuyển dụng, gây tổn hại cho tăng trưởng.

Theo các chuyên gia, nếu động thái của ông Trump khiến Mỹ mất uy tín kinh tế, các tài sản Mỹ như chứng khoán và đồng USD có thể chịu áp lực nặng nề. Nhà đầu tư quốc tế khi đó sẽ đòi hỏi mức lợi suất cao hơn khi cho Washington vay tiền.

Ngay sau thông báo của ông Trump, chỉ số đồng USD đã giảm 0,3%. Chỉ số này đo lường sức mạnh của đồng bạc xanh so với một rổ các đồng tiền quốc tế.