Bùng nổ IPO năm nay, cơ hội lớn nhưng nhà đầu tư lưu ý để tránh 'kẹp hàng'

Nửa cuối năm 2025 ghi nhận làn sóng IPO và tăng vốn quy mô lớn nhất trong nhiều năm qua. Cơ hội lớn, nhưng lưu ý thận trọng hơn đối với nhà đầu tư cũng không bao giờ là thừa.

Quy mô IPO hàng chục nghìn tỉ đồng

Một trong những cái tên mới nhất là công ty con của Hòa Phát - CTCP Phát triển nông nghiệp Hòa Phát nộp hồ sơ IPO dự kiến chào bán tối đa 30 triệu cổ phiếu, với giá chào bán không thấp hơn 11.887 đồng/cổ phiếu. Số vốn huy động được sẽ dành cho việc mở rộng sản xuất và phát triển hệ thống trang trại.

Trong khi đó, Chứng khoán VPBank (VPBankS) đã được ĐHĐCĐ thông qua phương án IPO tối đa 375 triệu cổ phiếu, tương ứng 25% lượng cổ phiếu đang lưu hành. Sau thương vụ, vốn điều lệ có thể tăng từ 15.000 tỉ đồng lên tối đa 18.750 tỉ đồng. Thương vụ IPO đang được TCBS hoàn tất cũng gây chú ý với nhà đầu tư. 

Với ba thương vụ kể trên, tổng giá trị huy động đã chạm gần 16.000 tỉ đồng, tương đương hơn 600 triệu USD. Trong khi đó, các kế hoạch IPO của Chứng khoán VPS, KAFI và nhiều doanh nghiệp khác vẫn đang trong quá trình chuẩn bị.

Con số này vượt xa quy mô trong giai đoạn 2019 - 2024, và chỉ xếp sau năm 2018 (4,67 tỉ USD).

Nghị định 245 tạo cú hích cho IPO

Ngoài bối cảnh thị trường chung tích cực, một động lực khác thúc đẩy làn sóng phát hành là Nghị định 245 vừa được ban hành.

Điểm nhấn lớn nhất là rút ngắn thời gian từ IPO đến niêm yết xuống còn 30 ngày, thay vì phải chờ 90 ngày như trước đây. Nghị định cũng thống nhất hồ sơ IPO và niêm yết, đồng thời yêu cầu công bố định kỳ việc sử dụng vốn huy động, gia tăng minh bạch. 

Bên cạnh đó, việc bãi bỏ quyền công ty đại chúng được đặt trần sở hữu nước ngoài thấp hơn quy định giúp loại bỏ rào cản lớn mà FTSE và MSCI nhiều lần nhấn mạnh.

Song song với khung pháp lý, tháng 10 tới, FTSE Russell sẽ thực hiện kỳ đánh giá nâng hạng. Nếu được đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng lên Emerging Market, Việt Nam có thể thu hút thêm hàng tỉ USD vốn ngoại, tạo thêm động lực cho doanh nghiệp phát hành.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, giám đốc một công ty chứng khoán cho rằng: "Các thay đổi về pháp lý đang giúp tháo gỡ quy trình IPO, niêm yết và chuyển sàn. Quy định mới giúp đẩy nhanh tiến trình IPO, đồng thời tạo nguồn thu cho mảng ngân hàng đầu tư (IB) vốn trầm lắng trong nhiều năm. Trong khi đó, các doanh nghiệp bao gồm cả nhóm bất động sản có thể thu hút vốn triển khai các dự án đầy đủ pháp lý".

Cơ hội và rủi ro song hành

Tuy vậy, nhiều thương vụ IPO hiện mới dừng ở mức công bố kế hoạch, phương án sử dụng vốn chưa cụ thể. 

Việc huy động hàng nghìn tỉ đồng trong bối cảnh giá cổ phiếu tăng mạnh và thị trường hưng phấn có thể tiềm ẩn rủi ro.

Anh Tài, một nhà đầu tư cá nhân, chia sẻ kinh nghiệm bản thân: "Tôi ít khi tham gia mua cổ phiếu trước IPO, bởi thị trường giao dịch vẫn có không ít cơ hội trong khi các cổ phiếu IPO thường cần thời gian để phản ánh đầy đủ kỳ vọng. Năm ngoái cũng có một cổ phiếu chứng khoán IPO, nhưng mất hơn một năm giá mới vượt giá chào sàn".

Ông Bùi Văn Huy - giám đốc nghiên cứu Công ty FIDT - nhấn mạnh: "Tăng vốn phải đi cùng hiệu quả. Nếu doanh nghiệp chỉ tận dụng sự hưng phấn để gọi vốn mà chưa mở rộng năng lực sản xuất - kinh doanh, rủi ro cuối cùng sẽ chuyển sang phía nhà đầu tư. Ngay trong ngành chứng khoán, nhiều công ty đối mặt nguy cơ pha loãng ROE nếu tăng vốn không đúng chỗ".

Nhìn chung, IPO và tăng vốn vẫn là kênh quan trọng giúp doanh nghiệp bổ sung nguồn lực và nâng cao minh bạch. 

Cũng khó phủ nhận, sự thành công của một đợt chào bán phụ thuộc tương đối lớn vào diễn biến thị trường chung, ngoài câu chuyện nội tại của doanh nghiệp.

Thậm chí nhiều nhà đầu tư bỏ qua các yếu tố về định giá để chấp nhận mua một cổ phiếu khi thị trường hưng phấn, nhưng điều đó dễ trở thành sai lầm.

Tuy nhiên, mỗi nhà đầu tư cần xác định rõ khẩu vị rủi ro của mình, đánh giá thấu đáo năng lực của doanh nghiệp, câu chuyện định giá và tiếp tục theo dõi hiệu quả sử dụng vốn sau phát hành.

Chỉ khi đó, cơ hội từ làn sóng IPO mới thực sự mang lại giá trị bền vững thay vì trở thành rủi ro tiềm ẩn.