Bỏ thuế khoán: 'khó khăn là thực tế nhưng hoàn toàn có thể vượt qua'

Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện, chính sách thuế thay đổi, chuyển từ thuế khoán sang kê khai theo doanh thu, nếu không chuyển mình, hộ kinh doanh sẽ bị tụt hậu trong nền kinh tế số.

Hôm nay 8-10, tại Hội trường Trường đại học Sài Gòn, TP.HCM (273 An Dương Vương, phường Chợ Quán, TP.HCM), báo Tuổi Trẻ tổ chức hội thảo 'Sắp bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh cần chuẩn bị gì?'.

Hội thảo diễn ra trong bối cảnh chỉ còn chưa đầy ba tháng nữa, hơn 5 triệu hộ kinh doanh sẽ không còn nộp thuế theo phương pháp khoán mà chuyển sang nộp thuế theo kê khai. Đây là sự thay đổi rất lớn.

Thúc đẩy truyền thống chuyển đổi số trong kinh doanh

Phát biểu mở đầu hội thảo, nhà báo Lê Thế Chữ - tổng biên tập báo Tuổi Trẻ - cho biết Hội thảo "Sắp bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh cần phải chuẩn bị gì?" là chương trình truyền thông xã hội rất có ý nghĩa, thuộc dự án "Cùng hộ kinh doanh lên doanh nghiệp số".

Dự án báo Tuổi Trẻ phối hợp với Cục Thuế (Bộ Tài chính), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), UBND TP.HCM và Sở Công Thương TP.HCM triển khai ,với sự đồng hành của các đơn vị cung cấp giải pháp tài chính và công nghệ như VIB, KIDO…

Để chuẩn bị cho dự án, báo Tuổi Trẻ đã khảo sát thực tế với nhiều bên liên quan. Khu vực kinh tế tư nhân với hơn 5 triệu hộ kinh doanh, tạo hàng nghìn tỉ đồng, tạo công ăn việc làm cho hàng chục triệu lao động.

Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện, chính sách thuế thay đổi, chuyển từ thuế khoán sang kê khai theo doanh thu, khu vực hộ kinh doanh đứng trước bước ngoặc lớn của sự thay đổi. Nếu không chuyển mình, lực lượng này sẽ khó cạnh tranh, bị tụt hậu trong nền kinh tế số.

Song song với hội thảo hôm nay, dự án "Cùng hộ kinh doanh lên doanh nghiệp số" cũng tổ chức chuỗi hoạt động với nỗ lực đồng hành hộ kinh doanh trong kỷ nguyên minh bạch, tận dụng công nghệ. Cụ thể qua các tọa đàm, chuyên trang truyền thông, trò chơi, tư vấn, tập huấn kĩ năng…

Tất cả những hành động trên nhằm hướng đến ba mục tiêu trọng tâm. Đầu tiên là truyền thông và nâng cao nhận thức, giúp hộ kinh doanh hiểu rằng chuyển đổi số là con đường phát triển bền vững. 

Thứ hai, trang bị kiến thức và kĩ năng cho doanh nghiệp cho tiểu thương, người có tầm ảnh hưởng (KOLs) trong quá trình chuyển đổi lên kinh doanh trực tuyến, hay vận hành gian hàng điện tử, quản lý dữ liệu, dòng tiền minh bạch hiệu quả. 

Thứ ba, cùng xây dựng lực lượng hộ kinh doanh chuyên nghiệp, đứng cùng các doanh nhân, tiếp tục đóng góp tích cực cho sự phát triển chung của đất nước.

Theo nhà báo Lê Thế Chữ, dự án "Cùng hộ kinh doanh lên doanh nghiệp số" góp phần thúc đẩy truyền thống chuyển đổi số trong kinh doanh, trở thành điểm nhấn quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế tư nhân, chuyển đổi số quốc gia, theo tinh thần minh bạch, bền vững theo nghị quyết 57 (về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia), nghị quyết 68 (về phát triển kinh tế tư nhân).

Trên hết, kỳ vọng dự án sẽ đóng góp lớn cho quá trình chuyển đổi hộ kinh doanh cá thể sang mô hình doanh nghiệp, từ truyền thống sang mô hình kinh doanh hiện đại, phát triển mạnh mẽ, trên tinh thần hợp tác, kiến tạo giá trị, lan tỏa tinh thần đổi mới, sáng tạo, minh bạch.

Hộ kinh doanh lợi nhuận cao vẫn lo lắng

Theo chuyên gia Quách Chánh Đại Thanh Tâm - CEO Công ty Tapro, đến ngày 17-9-2025, việc chuyển đổi lên doanh nghiệp giúp hộ kinh doanh nâng uy tín, dễ tiếp cận vốn, tuân thủ pháp luật và minh bạch tài chính, đồng thời được hưởng các chính sách hỗ trợ của Nhà nước.

Tuy vậy, quá trình chuyển đổi vẫn gặp năm nhóm rào cản: Tâm lý và thói quen sợ thuế, ngại thay đổi, quản lý kiểu gia đình"; chi phí và thủ tục phức tạp, tốn ké; chưa hiểu rõ quy định kế toán - thuế; quản trị và nhân sự ( thiếu kỹ năng quản lý bài bản); vốn và thị trường ( khó minh bạch tài chính để vay vốn, áp lực cạnh tranh lớn); chính sách và hỗ trợ ( chưa thực sự hiệu quả, thiếu tư vấn đồng hành).

Ông Tâm nhấn mạnh "khó khăn là thực tế nhưng có thể vượt qua" và chia sẻ "khẩu quyết quản trị" "Hóa đơn: Tam hợp bao gồm hợp pháp, hợp lý, hợp lệ và Quản trị: Tam quy gồm quy chuẩn, quy chế, quy trình. Theo ông, đây là nền tảng giúp hộ kinh doanh phát triển chính quy và bền vững hơn trong bối cảnh hội nhập.

"Khi đi tư vấn, tôi gặp nhiều hộ dù lợi nhuận cao nhưng luôn lo lắng vì chưa minh bạch, sổ sách không chuẩn thậm chí tới "mất ngủ", việc chuyển gổi giúp họ thấy yên tâm hơn vì mọi thứ rõ ràng và chuyên nghiệp," ông chia sẻ. 

Tuy nhiên, quá trình này không đơn giản khi các hộ kinh doanh phải đối mặt với năm nhóm rào cản lớn.

Thứ nhất là tâm lý và thói quen - nhiều người ngại thay đổi, sợ thuế, sợ kiểm tra, vẫn quen quản lý kiểu gia đình.

Thứ hai là chi phí và thủ tục, việc chuyển đổi đòi hỏi nhiều giấy tờ, tốn chi phí thành lập, thuê kế toán và tuân thủ pháp luật.

Thứ ba là vấn đề quản trị và nhân sự khi phần lớn chủ hộ chưa quen với mô hình quản trị chuyên nghiệp, thiếu kỹ năng điều hành và lập kế hoạch.

Thứ tư là vốn và thị trường, khi nhiều hộ chưa đủ minh bạch tài chính để vay vốn, trong khi áp lực cạnh tranh ngày càng lớn.

Cuối cùng là chính sách và hỗ trợ, các chương trình hỗ trợ hiện nay vẫn còn hạn chế, thiếu tư vấn đồng hành trong quá trình chuyển đổi.

Theo ông Tâm, để quá trình này diễn ra thuận lợi, cần có sự phối hợp giữa Nhà nước - Doanh nghiệp - Hộ kinh doanh.

Hàng trăm hộ kinh doanh buộc phải chuyển đổi 

Theo thống kê của Cục Thuế, có khoảng 5 triệu hộ kinh doanh buộc phải chuyển sang tự khai, tự tính và tự nộp thuế theo doanh thu thay vì nộp một mức thuế khoán như bao năm nay. Sự thay đổi rất lớn này kéo theo khối lượng công việc khổng lồ cần chuẩn bị từ nay đến ngày 31-12-2025, nhất là ở những địa phương có số lượng hộ kinh doanh đông đảo.

Riêng tại TP.HCM, thống kê của Thuế TP.HCM cho biết tính đến ngày 17-9-2025 tổng số hộ kinh doanh do Thuế TP.HCM đang quản lý là 361.879 hộ. Trong đó địa bàn TP.HCM cũ là 243.356 hộ, địa bàn Bình Dương trước đây 87.364 hộ và địa bàn Bà Rịa - Vũng Tàu cũ là 31.159 hộ.

Trong số này có 19.060 hộ kinh doanh đã nộp thuế theo phương pháp kê khai, còn 257.389 hộ thuộc diện khoán thuế, chiếm tỉ lệ 71,13% so với tổng số hộ kinh doanh và chiếm 93,1% so với tổng số hộ phải nộp thuế.