Bộ Tài chính: Giảm trừ gia cảnh không thể theo lương tối thiểu vùng

Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi quy định về giảm trừ gia cảnh cho cá nhân người nộp thuế và người phụ thuộc, giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh.

Bộ Tài chính vừa gửi Bộ Tư pháp hồ sơ thẩm định dự án luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi). Dự thảo luật đề xuất sửa đổi quy định về giảm trừ gia cảnh cho cá nhân người nộp thuế và người phụ thuộc.

Theo quy định của luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành, cá nhân được trừ các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp đối với một số ngành nghề phải tham gia bảo hiểm bắt buộc, trừ đi mức giảm trừ gia cảnh, các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo, các khoản phụ cấp, trợ cấp theo quy định..., số còn lại mới là thu nhập làm căn cứ tính thuế thu nhập cá nhân.

Với mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng và cho mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng như hiện nay, người có thu nhập từ tiền lương, tiền công ở mức 17 triệu đồng/tháng (nếu có 1 người phụ thuộc) hay mức 22 triệu đồng/tháng (nếu có 2 người phụ thuộc) sau khi trừ các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp... thì cũng chưa phải nộp thuế thu nhập cá nhân.

Hiện có ý kiến cho rằng, cần quy định mức giảm trừ gia cảnh theo mức lương tối thiểu vùng, mức giảm trừ gia cảnh ở các đô thị, thành phố lớn cần phải cao hơn ở khu vực nông thôn, miền núi do chi phí đắt đỏ hơn.

Không đồng tình với ý kiến này, Bộ Tài chính lý giải, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế, người phụ thuộc của người nộp thuế theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập cá nhân là mức cụ thể theo mặt bằng chung của xã hội, không phân biệt người có thu nhập cao hay thấp, với nhu cầu tiêu dùng khác nhau và sống ở các địa bàn khác nhau.

Pháp luật về thuế thu nhập cá nhân ở các nước, bao gồm cả các nước phát triển và đang phát triển chỉ quy định mức giảm trừ gia cảnh chung, áp dụng thống nhất, không phân biệt theo địa bàn và các bộ phận dân cư.

Đối với các cá nhân làm việc tại các địa bàn khó khăn, luật Thuế thu nhập cá nhân đã quy định không tính vào thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân khoản trợ cấp khu vực, trợ cấp thu hút, trợ cấp chuyển vùng... nhằm hỗ trợ người lao động cũng như thu hút cá nhân làm việc tại các địa bàn này.

Ngoài ra, cá nhân có khó khăn do thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn, bệnh hiểm nghèo thì pháp luật về thuế thu nhập cá nhân có quy định giảm thuế cho các trường hợp này.

Đề xuất giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh

Theo Bộ Tài chính, nghiên cứu kinh nghiệm các nước cho thấy, hầu hết pháp luật thuế thu nhập cá nhân của các nước đều có quy định về mức giảm trừ gia cảnh theo các hình thức, cách thức khác nhau.

Các khoản giảm trừ thu nhập cá nhân các nước áp dụng được chia thành 3 nhóm: giảm trừ chung cho cá nhân người nộp thuế; các khoản giảm trừ cho người phụ thuộc, như giảm trừ cho con, cho vợ hoặc chồng, cho bố, mẹ...; các khoản giảm trừ có tính chất đặc thù (ví dụ, giảm trừ cho chi phí y tế, giáo dục...).

Một số nước có khống chế số lượng người phụ thuộc được tính giảm trừ (Thái Lan, Indonesia, Malaysia…), song cũng có nhiều nước không khống chế (Mỹ, Anh). Cũng có nước không quy định riêng mức giảm trừ cho người phụ thuộc và cho cá nhân người nộp thuế mà quy định một mức chung (Trung Quốc...).

Quy mô của các khoản giảm trừ được các nước thiết kế chủ yếu dựa vào quan điểm của từng nước trong chính sách động viên về thuế thu nhập cá nhân và thường không dựa vào một công thức cụ thể nào.

Hầu hết các quốc gia đều xác định mức giảm trừ bản thân người nộp thuế ở mức tương đương từ 0,5 - 1,5 lần thu nhập bình quân đầu người. Nếu tính thêm giảm trừ cho người phụ thuộc, mức giảm trừ gia cảnh thường tương đương khoảng từ 1 - 2 lần thu nhập bình quân đầu người.

"Việc áp dụng thuế thu nhập cá nhân cần đảm bảo phù hợp với hoàn cảnh sống của người nộp thuế đặt trong bối cảnh kinh tế - xã hội, mức sống và thu nhập bình quân của người lao động.

Do vậy, dự thảo luật đề xuất giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh để đảm bảo linh hoạt, chủ động điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong từng thời kỳ", Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Dự kiến, luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7.2026.