Bị tiêu chảy nên ăn và kiêng gì?

Tiêu chảy đặc trưng bởi tình trạng phân lỏng hoặc dạng nước. Nguyên nhân gây tiêu chảy phổ biến bao gồm do vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng. Rối loạn tiêu hóa cũng có thể dẫn đến tiêu chảy mạn tính. Tiêu chảy có thể từ tình trạng nhẹ, tạm thời đến nguy hiểm đến tính mạng. Ăn hoặc tránh một số loại thực phẩm nhất định có thể giúp kiểm soát tình trạng này.

Nên ăn

Chuối chứa loại carbohydrate dễ tiêu hóa và rất giàu kali, chất điện giải thường bị mất khi tiêu chảy. Pectin trong chuối cũng hấp thụ chất lỏng ở ruột, giúp phân di chuyển dễ dàng hơn.

Trứng vừa giàu dinh dưỡng vừa lành tính, là món ăn phù hợp với người bị tiêu chảy. Tuy nhiên, người bị tiêu chảy cần lưu ý nấu trứng kỹ và không bỏ thêm dầu, bơ.

Cơm trắng rất tốt để giảm tiêu chảy bởi nó làm phân cứng hơn trước khi được đào thải ra ngoài.

Bánh mì trắng không chứa chất xơ, giúp cơ thể dễ tiêu hóa lúc đang tiêu chảy.

Nước canh, nước hầm xương vừa cung cấp nước vừa giàu dưỡng chất. Bởi người bị tiêu chảy dễ mất nước nên cần bổ sung chất lỏng.

Khoai tây nghiền rất giàu kali và dễ tiêu hóa.

Uống đủ nước rất quan trọng đề phòng mất nước. Các bác sĩ khuyên người bị tiêu chảy nên uống nhiều nước hơn bình thường. Tốt nhất là uống nước đun sôi để nguội hoặc các chất lỏng từ thực phẩm như cháo, nước cháo muối, nước gạo rang, nước cơm...

Nếu trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi đang bú mẹ bị tiêu chảy thì nên tiếp tục cho bé bú và tăng số lần bú. Trẻ trên 6 tháng tuổi, ngoài sữa mẹ cần cho ăn thêm các thực phẩm giàu chất dinh dưỡng như thịt, trứng, cá, sữa, chia ra nhiều bữa, từng ít một. Có thể thêm một ít dầu, mỡ để tăng năng lượng của khẩu phần.

Thực phẩm cần nấu kỹ, mềm, loãng hơn bình thường và ăn ngay sau khi nấu để đảm bảo vệ sinh, giảm nguy cơ bội nhiễm. Nếu phải dùng những thức ăn đã nấu sẵn thì cần phải đun lại trước khi dùng. Bổ sung thêm các loại quả chín như chuối, cam, chanh, xoài, đu đủ... để tăng lượng kali cần thiết cho cơ thể.

Nên kiêng

Sản phẩm từ sữa chứa một loại đường gọi là lactose. Không giống như glucose, lactose là một loại đường đôi (gồm glucose và galactose). Cơ thể tiêu hóa lactose bằng một loại enzyme gọi là lactase. Tiêu chảy có thể làm cạn kiệt men lactase. Đường lactose nếu không được tiêu hóa có thể làm tăng khí, đầy hơi, buồn nôn và tiêu chảy. Các loại thực phẩm chứa lactose phổ biến bao gồm sữa, kem, phô mai.

Dù các sản phẩm từ sữa không nên dùng đối với người bị tiêu chảy nhưng sữa chua là ngoại lệ. Sữa chua chứa men vi sinh tốt cho tiêu hóa. Người tiêu chảy nên chọn sữa chua nguyên chất và bỏ qua những loại có nhiều đường.

Đồ ăn nhiều chất béo có thể làm tăng tốc độ co bóp của ruột, khiến tình trạng bệnh nặng hơn. Các loại thực phẩm như kem, thức ăn nhanh, thịt mỡ, nước thịt, đồ ăn nhiều dầu mỡ nên loại bỏ khỏi thực đơn những ngày bị tiêu chảy. Protein nạc là lựa chọn tốt đối với người bị tiêu chảy, nhất gà thịt trắng hoặc gà tây.

Đường nhân tạo và chất thay thế đường có thể có tác dụng nhuận tràng, đồng thời làm tăng khí và đầy hơi. Người bị tiêu chảy nên tránh sử dụng soda ăn kiêng, kẹo không đường, chất thay thế đường cho cà phê, trà.

Thực phẩm tạo khí như một số loại trái cây và rau củ có thể gây ra khí. Nếu lượng khí nhiều quá mức có thể khiến tình trạng trầm trọng hơn. Người bị tiêu chảy cần tránh các loại thức ăn này cho đến khi dạ dày đã ổn định. Chúng bao gồm đậu, bông cải xanh, cải bắp, súp lơ trắng, hành, trái đào, quả lê, mận, trái cây khô... Các lựa chọn tốt hơn có thể kể đến như rau bina, đậu xanh, quả bí, việt quất, dâu tây.

Rượu, caffeine và đồ uống có ga không gây tiêu chảy, tuy nhiên, chúng có thể kích ứng hệ tiêu hóa. Soda cũng là đồ uống nên tránh đối với người bị tiêu chảy. Một số thành phần soda có thể khiến tình trạng tiêu chảy trở nặng hơn. Các lựa chọn thay thế tốt hơn gồm đồ uống bổ sung nước như pedialyte, nước, trà thảo mộc, trà không đường hoặc vị ngọt nhẹ.

Thực phẩm giàu FODMAP có thể gây ra các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích (IBS). Một số thực phẩm có hàm lượng FODMAP cao phổ biến như tỏi, hành tây, các loại đậu, táo, xoài, đào và anh đào, sản phẩm sữa, mật ong, hạnh nhân, hạt điều, lúa mì, lúa mạch...

Thức ăn cay hoặc chứa axit như cà chua (bao gồm cả sốt và nước ép), trái cây họ cam quýt, dứa, gia vị cay như hành, tỏi, ớt, mù tạt, cà ri có thể kích ứng niêm mạc dạ dày, ruột. Chúng làm các cơn co thắt trong ruột tăng lên khiến đi đại tiện nhiều hơn.

Bảo Bảo