Bí ẩn Miếu Bà Chúa Xứ dưới chân núi Sam, linh thiêng bậc nhất miền Tây

Miếu Bà Chúa Xứ dưới chân núi Sam nổi tiếng về nguồn gốc bức tượng ở khu vực chánh điện, thu hút hàng triệu lượt khách đến viếng thăm và thưởng ngoạn cảnh sắc.

Miếu Bà Chúa Xứ toạ lạc dưới chân núi Sam, là công trình kiến trúc đẹp và tôn nghiêm, thuộc phường Núi Sam (TP Châu Đốc cũ), nay là phường Vĩnh Tế, tỉnh An Giang.

Miếu Bà được xem là ngôi miếu linh thiêng bậc nhất miền Tây, mang đậm nét văn hoá và lịch sử của vùng đất An Giang. Truyền thuyết về sự linh thiêng của Bà Chúa Xứ được người dân nơi đây truyền miệng từ đời này qua đời khác, càng làm tăng thêm sự tôn kính của nhiều người với ngôi miếu này.

Tương truyền, cách đây khoảng 200 năm, khi phát hiện và thấy sự linh thiêng của tượng Bà (toạ trên đỉnh núi cao hơn 280m), người dân quanh vùng đã thỉnh tượng xuống chân núi để tiện cho việc thờ cúng.

Rất nhiều thanh niên trai tráng cố khiêng tượng xuống núi nhưng đều bất thành. Sau đó, theo lời một bà đồng, người dân tiến cử 9 thiếu nữ đồng trinh đến khiêng mới đưa được tượng bà trên núi.

Khi rước đến nơi lập miếu hiện tại, bức tượng nặng trĩu và không thể di chuyển tiếp. Người dân nơi đây cho rằng Bà chọn vị trí này để an vị. Từ đó đến nay, du khách thập phương kéo đến viếng ngày một đông.

Theo chính quyền địa phương, ban đầu, Miếu Bà Chúa Xứ được xây dựng đơn sơ bằng tre lá, nằm trên vùng đất trũng, lưng quay về vách núi, chánh điện nhìn ra cánh đồng bát ngát. Sau nhiều lần trùng tu, ngôi miếu dần khang trang hơn.

Năm 1870, miếu được xây lại. Đến năm 1972, miếu được xây dựng mới, đồ sộ và lộng lẫy theo lối kiến trúc cổ kính phương Đông.

Tượng Bà cao hơn 1m, được đặt giữa chánh điện. Theo nhà khảo cổ học người Pháp Malleret, tượng Bà thuộc loại tượng thần Visnu, tạc dáng người ngồi quý phái, vương giả. Chất liệu tượng bằng đá son, có giá trị nghệ thuật cao, có thể được tạc vào cuối thế kỷ thứ 6 sau Công nguyên.

Tuy nhiên, đến nay, nguồn gốc tượng Bà Chúa Xứ núi Sam vẫn còn là điều bí ẩn.

Theo Ban quản lý khu du lịch quốc gia núi Sam, mỗi năm nơi đây thu hút hàng triệu lượt khách đến viếng thăm và thưởng ngoạn cảnh sắc. Đặc biệt, dịp đầu năm và thời gian diễn ra lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam (từ 22-27/4 âm lịch).

Lễ hội thể hiện bản sắc và sự kế tục của cộng đồng người Kinh trong tiến trình giao lưu tiếp biến văn hóa với người Hoa, Khmer, Chăm. Lễ hội tôn vinh Bà Chúa Xứ là dịp người dân thể hiện tâm thức “uống nước nhớ nguồn”, sự tri ân, tôn kính đối với Bà.

Ngày 4/12/2024, lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO ghi danh vào danh sách di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây cũng là lễ hội truyền thống đầu tiên của vùng đồng bằng sông Cửu Long đón nhận vinh dự này.