Bầu Đức nói về lúc đứng trước bờ vực phá sản

“Nợ 36.000 tỷ đồng được coi là một con số khủng khiếp. Mất thanh khoản là nói một cách nhẹ nhàng nhưng thực sự lúc đó là tuyên bố phá sản. Bài toán đặt ra là làm thế nào? Rõ ràng HAG đã mất uy tín với bạn bè, anh em, đối tác, các tổ chức tài chính”, bầu Đức nhớ lại.

Từ đỉnh cao xuống vực sâu

Chiều 25/11, Công ty CP Hoàng Anh Gia Lai (mã chứng khoán: HAG) tổ chức Investment Roadshow giới thiệu quá trình tái cấu trúc tập đoàn và kế hoạch niêm yết Công ty CP Đầu tư Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai. Trước các cổ đông, ông Đoàn Nguyên Đức (bầu Đức) - Chủ tịch Hội đồng quản trị HAG - khẳng định: “Vàng thật không sợ lửa.”, ông Đức nói.

Để có được ngày hôm nay, bầu Đức đã trải qua 1 thập kỷ đúng nghĩa “lên voi, xuống chó”. Bầu Đức nhớ lại, giai đoạn 2006-2015 là lúc HAG ở đỉnh cao và vực sâu. Vào năm 2008, khi Hoàng Anh Gia Lai niêm yết, giá trị cổ phiếu của bầu Đức đạt 6.160 tỷ đồng. Chỉ 1 năm sau, con số này tăng gấp đôi lên 12.000 tỷ đồng.

Có lẽ trên thương trường Việt Nam, không mấy ai có nhiều bài học hơn bầu Đức. Ông là người đi chuyên cơ riêng đầu tiên, người giàu nhất sàn chứng khoán rớt xuống vực thẳm. Năm 2012 đánh dấu một quyết định gây tranh cãi khi HAG từ bỏ bất động sản. Lý do được đưa ra là bối cảnh kinh tế khó khăn, lãi suất cho vay tăng phi mã, lên tới 22%. Rồi Hoàng Anh Gia Lai chuyển hướng sang nông nghiệp với chiến lược trồng cao su (51.000 ha) và cọ dầu (28.000 ha).

Tuy nhiên, thị trường hàng hóa lao dốc không phanh. Giá cao su từ mức 5.700 USD/tấn (khi bắt đầu triển khai) rơi xuống đáy 1.100 USD/tấn (khi thu hoạch) và kéo dài suốt 10 năm. Cọ dầu từ 1.200 USD/tấn giảm còn 400 USD/tấn.

Thu không đủ chi, gánh nặng tài chính của Hoàng Anh Gia Lai trở nên khổng lồ. Giai đoạn 2010-2015, HAG phải chi 8.600 tỷ đồng chỉ để trả lãi vay. Đỉnh điểm là vào năm 2016, tổng nợ vay lên tới 36.000 tỷ đồng và HAG rơi vào tình trạng mất thanh khoản.

“Nợ 36.000 tỷ đồng được coi là một con số khủng khiếp ở giai đoạn đó. Mất thanh khoản là nói một cách nhẹ nhàng nhưng thực sự lúc đó là tuyên bố phá sản. Bài toán đặt ra là làm thế nào? Rõ ràng HAG đã mất uy tín với bạn bè, anh em, đối tác, các tổ chức tài chính”, bầu Đức nhớ lại.

Khi đó, nhiều đơn vị tư vấn và bạn bè khuyên ông nên dựng lên một báo cáo để che giấu khó khăn nhưng bầu Đức gạt đi, nói rằng giấu bệnh là chết. Từ đó, bầu Đức chọn con đường riêng - tự cứu lấy mình bằng sự trung thực. Ông đã chủ động đề nghị Chính phủ cho phép tái cấu trúc.

May mắn thay, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước thời điểm đó đã đồng ý chủ trương, kêu gọi 10 ngân hàng ngồi lại để khoanh nợ, giãn nợ. Tuy nhiên, đó chỉ là giải pháp tạm thời. Hoàng Anh Gia Lai muốn sống thì phải cắt được lãi vay, mà muốn cắt lãi thì phải bán tài sản.

HAG bước vào giai đoạn bán tài sản ồ ạt - bán tất cả những gì bán được, từ thủy điện, mía đường, dự án bất động sản đến cả tài sản quý nhất như Bệnh viện Hoàng Anh Gia Lai và chỉ giữ lại Học viện bóng đá Hoàng Anh Gia Lai.

Ngoài bán tài sản, HAG đã quyết định tái cấu trúc toàn diện, chuyển đổi cây trồng từ cao su sang cây ăn trái (chuối, sầu riêng) để có dòng tiền ngắn hạn.

Kế hoạch tỷ USD

Sau 10 năm tái cơ cấu, từ 36.000 tỷ đồng nợ vay, HAG hiện chỉ còn nợ khoảng 6.400 tỷ đồng. Tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu từ mức trên 2 lần nay chỉ còn 0,4 lần. Tài sản đảm bảo tăng lên rất nhiều. Từ chỗ lỗ lũy kế ngàn tỷ, bầu Đức giờ đây tự tin đặt mục tiêu lợi nhuận 2.000 tỷ đồng/năm và khẳng định con số này là “trong tầm tay”. Tham vọng xa hơn là 5.000 tỷ, thậm chí 10.000 tỷ đồng/năm trong tương lai.

“HAG mới thoát ra khỏi khủng hoảng cách đây 2-3 tháng. Hiện đã có nhiều quỹ đầu tư, tổ chức tài chính gặp gỡ và xin quay lại hợp tác, còn trước kia mời họ uống cà phê còn bị từ chối. Với những gì HAG đang có và đang làm thì việc đạt giá trị công ty tỷ USD không quá khó khăn, chỉ cần thời gian 3-4 năm nữa”, bầu Đức khẳng định.

Chủ tịch HAG cũng cho rằng, chỉ một năm nay, HAG đã thay đổi hơn cả 9 năm trước đó. Từ bức tranh lỗ lũy kế, HAG chuyển sang có lãi. Từ cổ phiếu không margin chuyển sang có margin. Từ không có tài sản thế chấp lớn thành có tài sản thế chấp lớn. Từ nợ rất cao xuống nợ thấp và HAG là một trong những công ty có bảng cân đối tài chính đẹp nhất, đòn bẩy tài chính thấp nhất trên sàn chứng khoán.