Bắt buộc dùng xăng E10 từ ngày 1-1-2026 - Kỳ 2: Xăng E5 vắng bóng, vì sao?

Trong khi Bộ Công Thương đưa ra lộ trình bắt buộc sử dụng xăng E10 từ ngày 1-1-2026, ghi nhận tại nhiều cửa hàng xăng dầu ở các địa phương cho thấy cột bơm xăng E5RON92 gần như vắng bóng, đặc biệt là ở các cửa hàng xăng dầu tư nhân.

Theo Bộ Công Thương, việc sử dụng xăng sinh học là chủ trương đúng đắn, không chỉ giúp giảm thiểu khí thải gây hiệu ứng nhà kính để bảo vệ môi trường, mà còn là xu hướng tất yếu để phát triển bền vững, góp phần thực hiện mục tiêu cắt giảm khí nhà kính, Net Zero vào năm 2050 mà Việt Nam đã cam kết.

Xăng sinh học ế ẩm

Sau khi nghỉ bán xăng E5RON92 cách đây 2 năm, một cửa hàng xăng dầu trên đường Trần Phú (Hà Đông, Hà Nội) chỉ còn duy trì 4 cột bơm xăng RON95. Anh Tùng, chủ cửa hàng, cho hay mặt hàng E5RON95 được tiêu thụ khá nhiều trong giai đoạn 2018 - 2021, sau đó liên tục giảm dần, có thời điểm xuống chỉ còn vài phần trăm trên tổng lượng bán, nên anh buộc phải dừng bán do không hiệu quả.

Một cửa hàng khác trên đường Quang Trung (Hà Nội) duy trì duy nhất một cột bơm xăng E5RON95 trên tổng số 6 trụ bơm. Chị Thanh Huyền, chủ cửa hàng xăng dầu này, cho hay dù tiêu thụ xăng sinh học khá chậm so với xăng RON95, nhưng vẫn có một lượng khách nhất định có nhu cầu dùng mặt hàng này, trong đó chủ yếu là các tài xế xe ôm, xe vận chuyển hàng.

"Dù tổng lượng tiêu thụ xăng sinh học E5RON92 chỉ chiếm khoảng 10%, chúng tôi vẫn duy trì bán để giữ khách hàng. Hầu hết mọi người đều có nhu cầu dùng xăng RON95, nhưng cũng có những khách hàng quen sử dụng xăng E5RON92, không gặp vấn đề gì về chất lượng, động cơ, nên thường hỏi mặt hàng này.

Nhiều cửa hàng đã ngừng bán xăng sinh học nhưng chúng tôi vẫn cố gắng duy trì để đáp ứng một phần nhu cầu khách hàng", chị Huyền chia sẻ.

Trong khi đó, chị Ngọc Trân có hệ thống cửa hàng tại phường Tân Phú (TP.HCM) cho hay dù đã xây dựng hạ tầng, bồn chứa xăng E5RON92, nhưng lượng tiêu thụ ít khiến doanh nghiệp thua lỗ.

Trung bình mỗi ngày, đơn vị này nhập vài khối xăng, nhưng chỉ bán được khoảng 200 lít.

"Khách hàng có nhu cầu mua chủ yếu là cơ quan, công sở nhà nước. Khách lẻ không có nhu cầu tiêu thụ nhiều, ngay cả các tài xế vận tải", chị Trân cho biết.

Cũng theo chị Trân, nhiều khách hàng phản ánh sử dụng xăng E5RON95 bị nóng máy, nhanh bay hơi, trong khi mức chiết khấu không cạnh tranh. Nhu cầu tiêu dùng, hiệu quả kinh doanh không cao, nên doanh nghiệp buộc phải dừng bán.

"Tôi lo rằng việc chuyển đổi bán mặt hàng E10 có thể lặp lại kịch bản... người dùng không mặn mà, chất lượng chưa đủ tin tưởng, khiến xăng sinh học khó có thể thuyết phục được khách hàng lựa chọn sử dụng", chị Trân băn khoăn.

Trong thực tế, các cửa hàng kinh doanh xăng dầu của doanh nghiệp tư nhân gần như không còn bán xăng E5RON92, chỉ có các cửa hàng xăng dầu có vốn nhà nước còn bán sản phẩm này.

Anh Đạo, quản lý cửa hàng của Petrolimex tại Ngã Tư Sở (Hà Nội), cho hay vẫn duy trì cột bơm xăng sinh học do có một lượng khách lẻ, các cơ quan công sở vẫn ưu tiên sử dụng xăng sinh học, với nhu cầu đặt hàng khá ổn định.

Tăng cường truyền thông về xăng sinh học

Ông Bùi Ngọc Bảo, chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam, cho rằng người dùng không "quay lưng" với xăng sinh học, mà do mặt hàng E5RON92 chưa trở thành lựa chọn ưu tiên của người tiêu dùng, bởi loại xăng nền để phối trộn thành sinh học chưa phù hợp với nhu cầu. Thực tế, người Việt thường có xu hướng chọn sản phẩm chất lượng cao, dù đắt tiền hơn, do tâm lý bảo vệ phương tiện là tài sản lớn.

Trong khi đó, loại xăng được lựa chọn để pha chế xăng sinh học trước đây là RON92, có cấp độ chất lượng thấp nhất, chủ yếu được sử dụng cho xe máy, không tạo đủ độ tin tưởng. Đặc biệt, xăng E5RON92 được đưa vào thị trường đúng thời điểm mặt hàng RON95 được tiêu thụ ngày càng rộng rãi hơn, nên người dân ưu tiên dùng xăng RON95 nhằm bảo vệ ô tô, xe máy.

Do vậy, dù có thời điểm E5RON92 được tiêu thụ lên tới 50% thị phần, nhưng nhanh chóng giảm dần do nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng. Trả lời Tuổi Trẻ, đại diện Bộ Công Thương cũng cho hay dù từ năm 2014 đến nay chưa ghi nhận trường hợp cháy, nổ hay ảnh hưởng đến tuổi thọ của phương tiện do sử dụng xăng sinh học E5. Dù vậy, tình hình tiêu thụ E5RON92 ngày càng giảm trong những năm gần đây.

Theo kết quả khảo sát thực tế và báo cáo của các địa phương, tiêu thụ xăng sinh học E5RON92 chiếm tỉ lệ cao (>50% so với xăng khoáng) tại những vùng sâu, vùng xa, mức thu nhập thấp và sử dụng phương tiện giao thông cũ.

Trong khi ở những nơi có mức thu nhập cao, đặc biệt là các thành phố lớn, nơi sử dụng nhiều xe đời mới, tỉ lệ tiêu thụ xăng sinh học E5RON92 thấp, có nơi chỉ còn khoảng 15% so với mức tiêu thụ xăng khoáng.

Vị này thừa nhận xăng sinh học E5RON92 chưa được ưa chuộng là do sử dụng loại xăng nền RON92, không còn phù hợp khi phần lớn phương tiện sản xuất mới đều được khuyến nghị sử dụng nhiên liệu có chỉ số Octan cao hơn (≥95).

"Trong khi đó, các chính sách hỗ trợ dành cho xăng sinh học chưa đủ hấp dẫn để khuyến khích mạnh mẽ các bên tham gia chuỗi sản xuất, phân phối và tiêu dùng", vị này nói.

Cũng theo vị này, một bộ phận người tiêu dùng vẫn còn băn khoăn về chất lượng xăng sinh học, dù thực tế sử dụng cho thấy mức độ an toàn và hiệu quả. Chưa kể, hoạt động truyền thông chưa thực sự lan tỏa, chưa tiếp cận được đầy đủ các nhóm đối tượng, đặc biệt là người tiêu dùng cuối cùng.