Bão nhiệt đới mạnh nhất từng ghi nhận

Theo IFL Science, mầm mống của bão Tip hình thành từ một tháng trước đó. Tháng 9/1979 là thời điểm hoạt động ở Tây Thái Bình Dương mạnh mẽ bất thường với hàng loạt rối loạn nhiệt đới từ Philippines đến quần đảo Marshall. Ba trong số đó phát triển thành bão vào đầu tháng 10 cùng năm. Trong đó, một vòng xoáy nhỏ gần đảo Pohnpei tại vùng Micronesia đã phát triển thành bão quái vật.

Ban đầu, các cơn bão cạnh tranh ở Thái Bình Dương, đặc biệt là bão nhiệt đới Roger, đã hút hết năng lượng của nó, khiến nó yếu đi và bị cản trở phát triển. Tuy nhiên, cuối cùng nó đủ mạnh để được gọi là "Áp thấp nhiệt đới 23" vào ngày 5/10/1979. Áp thấp này gia tăng sức mạnh nhanh chóng. Sau khi lướt qua Guam vào ngày 9/10/1979, nó chuyển hướng về phía tây và chính thức phát triển thành một cơn bão. Theo Đại học Rhode Island, nó gặp một số điều kiện rất thuận lợi để tăng cường như không khí lạnh gây mưa từ cột khí hướng xuống của bão nhiệt đới Roger và sự hiện diện của một rãnh nhiệt đới ở thượng tầng đối lưu.

Các thông số về bão Tip vào ngày 12/10 khi đó khiến giới nghiên cứu kinh ngạc. Áp suất trung tâm của bão Tip giảm xuống còn 870 milibar (25,69 inHg), một trong những áp suất ở mực nước biển thấp nhất từng được đo trên Trái Đất. Sức gió của nó đạt vận tốc cực nhanh là 306 km/h dù không phá kỷ lục. Những khoảnh khắc dữ dội nhất của cơn bão diễn ra trên Thái Bình Dương, cách xa trung tâm dân cư lớn. Nhưng cơn bão không ở trên biển mãi mãi. Khi bão Tip di chuyển về phía bắc, nó chuyển hướng về phía tây châu Á, rồi quay lại phía đông, sau đó đổi hướng về phía Nhật Bản.

Vào ngày 19/10/1979, cơn bão quái vật đổ bộ vào Honshu, hòn đảo lớn nhất Nhật Bản. Khi đó, nó đã suy yếu, nhưng gió vẫn thổi mạnh với tốc độ 129 km/h, gây lũ lụt và thiệt hại trên toàn khu vực. Mưa lớn gây ra hơn 600 vụ lở đất và làm ngập hơn 22.000 ngôi nhà, khiến hàng nghìn người mất nhà cửa. Theo Weather Works, tổng cộng 42 người thiệt mạng ở Nhật Bản do sự tàn phá của bão Tip.

Đảo Guam cũng bị ảnh hưởng nặng nề không kém. Lãnh thổ của Mỹ là nơi đặt trại Fuji, cơ sở huấn luyện của Thủy quân lục chiến. Cơn bão làm vỡ một bồn chứa nhiên liệu cao su tại căn cứ, khiến lượng lớn xăng dễ cháy tràn vào khu vực doanh trại thủy quân. Số xăng bốc cháy, đám cháy sau đó giết chết 13 lính thủy quân và làm bị thương 68 người khác.

Bão Tip giữ kỷ lục là cơn bão nhiệt đới lớn nhất về bán kính gió từ mắt bão, nhưng gần đây nó có một số đối thủ cạnh tranh. Vào tháng 11/2013, những cơn gió của siêu bão Hải Yến đổ bộ vào miền nam Philippines với tốc độ 315 km/h, tốc độ gió cao nhất được ghi nhận từ một cơn bão nhiệt đới khi đổ bộ. Đây cũng là một trong những cơn bão thảm khốc nhất gần đây, khiến 6.300 người thiệt mạng và phá hủy nhà cửa của 4 triệu người.

Tuy nhiên, những cơn bão lớn hơn hoàn toàn có thể xảy ra. Các nhà khí tượng học ước tính tốc độ gió có thể đạt giới hạn lý thuyết là khoảng 354 km/h. Năm 2015, bão Patricia tiến rất gần đến mức đó, với sức gió duy trì trong một phút đạt 346 km/h.

Giới nghiên cứu xác nhận nhiệt độ ấm lên do biến đổi khí hậu đang làm tăng cường độ, lượng mưa và khả năng mạnh lên nhanh chóng của bão nhiệt đới. Về cơ bản, nhiệt độ cao hơn trên đại dương đồng nghĩa có nhiều nhiên liệu hơn để tạo ra cơn bão mạnh. Ảnh hưởng này lớn đến mức các nhà khoa học đề xuất nên giới thiệu thêm cấp 6 dành cho các cơn bão nhiệt đới có tốc độ gió trên 309 km/h. Tính từ năm 2013, ít nhất 5 cơn bão đã đạt đến ngưỡng cấp 6 gồm bão Patricia, bão Meranti, bão Goni, bão Hải Yến và bão Surigae.

An Khang (Theo IFL Science)