Băn khoăn công chức 40-50 tuổi nghỉ việc nhiều

Đại biểu băn khoăn trước thực tế nhiều cán bộ, công chức ở độ tuổi 40 đến 50 tuổi (độ tuổi đã được đào tạo, có nhiều kinh nghiệm) nghỉ việc có thể ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực khu vực công.

Tại phiên thảo luận tổ về kinh tế - xã hội hôm nay, nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm đến các vướng mắc trong vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.

Hầu như xã nào cũng thiếu, từ hơn 10 biên chế trở lên

Đại biểu Mai Văn Hải (Thanh Hóa) bày tỏ ghi nhận chưa lần nào việc sắp xếp tổ chức bộ máy đạt được kết quả mạnh mẽ như lần này. Sau gần 4 tháng hoạt động, thực tế ở các địa phương cho thấy tinh thần trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức cấp tỉnh và cấp xã đã được nâng lên rõ rệt, việc giải quyết công việc cho người dân hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, đại biểu cũng nhìn nhận vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Một bộ phận cán bộ, nhất là ở cấp xã, chưa kịp bắt nhịp với khối lượng công việc mới.

“Trước đây, cán bộ cấp xã chỉ làm một số việc hành chính cơ bản, còn cán bộ cấp huyện có nhiều phòng ban chuyên môn hỗ trợ. Nay khi bỏ cấp huyện, nhiều đầu mối chuyển về xã, khối lượng công việc tăng lên, trong khi năng lực và biên chế có hạn”, đại biểu tỉnh Thanh Hóa nêu thực tế.

Ông cũng cho rằng do hợp nhất các phòng ban, nhiều công việc dồn về một đơn vị, đặc biệt là phòng kinh tế - hạ tầng có khối lượng rất lớn.

Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy (Tây Ninh) cũng cho biết, số lượng cán bộ, công chức nghỉ theo chế độ 178 và các chế độ khác là rất lớn. Tuy nhiên, chưa có số liệu thống kê chính thức liên quan đến cán bộ nghỉ việc ở độ tuổi từ 40-50.

“Cử tri và cá nhân tôi rất băn khoăn về điều này, vì đây là độ tuổi đã được đào tạo, có nhiều kinh nghiệm, nhưng nay nhiều người nghỉ việc. Điều đó chắc chắn ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực công hiện nay”, bà Thúy nói.

Nữ đại biểu tỉnh Tây Ninh nêu thực tế chính quyền ở cơ sở (xã, phường) có tổng biên chế được giao chỉ 32 người. “Vừa qua, trong hơn 3 tháng triển khai chính quyền địa phương 2 cấp, ở cấp xã, riêng khối chính quyền chỉ có 2 phòng, trong khi khối lượng công việc cực kỳ lớn. Biên chế hầu như xã nào cũng thiếu, thiếu từ hơn 10 biên chế trở lên”, đại biểu thông tin.

Bà cũng bày tỏ rất băn khoăn, lo lắng về chất lượng giải quyết các nhiệm vụ ở cơ sở trong khi đang phân cấp, phân quyền rất mạnh về cho cấp xã.

“Con người thì thiếu, anh em lại rất mới, rất yếu. Yếu là vì cán bộ cấp huyện không nhiều người trẻ về xã, một số thì nghỉ việc. Còn cán bộ ở xã muốn nâng cấp, đảm đương nhiệm vụ mới, kể cả nhiệm vụ trước đây của cấp huyện cũng rất khó khăn. Chính vì vậy, việc giải quyết công việc ở cơ sở còn rất lúng túng”, bà Thúy phân tích.

Bên cạnh đó, nền tảng hạ tầng công nghệ hiện nay cũng còn khó khăn. “Dịp 80 năm Quốc khánh 2/9, người dân được nhận quà 100.000 đồng của Chính phủ qua VNeID, cá nhân tôi cũng trải nghiệm việc đăng ký trên ứng dụng nhưng không được. Cuối cùng, cán bộ cấp xã phải trực tiếp xử lý, rất vất vả”, đại biểu dẫn chứng.

Theo bà, địa bàn hiện nay rất rộng, trong khi lương thấp, công việc nhiều khiến không ít cán bộ, công chức tâm tư, băn khoăn.

Đại biểu Lò Thị Luyến (Điện Biên) cũng cho biết cán bộ, công chức, nhất là ở cấp xã, có khối lượng công việc rất lớn, lương vẫn hưởng theo mức cũ (trước khi sáp nhập theo mô hình mới). Nhiều cán bộ, công chức được bổ nhiệm vào các vị trí lãnh đạo nhưng chưa được hưởng phụ cấp lãnh đạo.

Không ít người phải di chuyển quãng đường rất xa từ nhà đến nơi làm việc, hầu hết địa phương không có đủ nhà công vụ nên cán bộ, công chức phải bỏ tiền thuê nhà... Với các tỉnh khó khăn, ngân sách chủ yếu do Trung ương hỗ trợ, không thể cân đối được ngân sách địa phương để ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ.

Khẩn trương tăng lương cho cán bộ cơ sở

Vì vậy, bà Luyến đề nghị Chính phủ đẩy nhanh tiến độ cải cách tiền lương, tiến tới trả lương theo vị trí việc làm gắn với kết quả đánh giá cán bộ, công chức; ban hành chính sách hỗ trợ điều kiện đi lại và làm việc cho cán bộ, công chức, viên chức sau sắp xếp ở những địa bàn khó khăn.

Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy cũng kiến nghị Chính phủ sớm ban hành đề án vị trí việc làm cho cán bộ cấp xã, chậm nhất trong năm 2026 phải có. Bà đề nghị tăng lương cho cán bộ cấp cơ sở.

“Thực tế, cán bộ nghỉ việc thì chế độ, chính sách tương đối bảo đảm và phấn khởi, nhưng cán bộ đang làm việc thì lương rất thấp, điều kiện làm việc khó khăn, khối lượng công việc nặng nề. Vì vậy, cần khẩn trương tăng lương cho cán bộ cơ sở”, bà Thúy nhấn mạnh.

Ngoài ra, nữ đại biểu tỉnh Tây Ninh cũng đề nghị đánh giá lại chất lượng nguồn nhân lực công, đặc biệt ở xã, phường, để tính toán sớm việc đào tạo, bồi dưỡng nhằm đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn tới.

Đại biểu Vũ Xuân Hùng (Thanh Hóa) đề nghị Chính phủ ban hành khung pháp lý thống nhất về mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đặc biệt là cấp xã và đặc khu; tăng quyền chủ động về ngân sách, nhân sự, có cơ chế kiểm tra, giám sát minh bạch. Đồng thời, cần đẩy mạnh chuyển đổi số, tăng năng lực quản trị số, gắn kết, liên thông dữ liệu giữa Trung ương và địa phương.

Ông cũng lưu ý việc nâng cao quản lý tài chính địa phương, bảo đảm tương thích với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Việc siết chi thường xuyên cần có lộ trình phù hợp để không gây khó cho cấp xã.

Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình cho hay, khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, hầu hết cán bộ cấp huyện được đưa về xã. Trong số đó, có không ít trường hợp năng lực, trình độ chưa phù hợp với vị trí công việc.

“Cho nghỉ hết cũng không được, mà đưa về xã thì sự hụt hẫng về mặt chuyên môn là điều không tránh khỏi”, ông Nguyễn Hòa Bình nói.

Để khắc phục việc này, Phó Thủ tướng cho rằng cần đào tạo, ứng dụng công nghệ vào giải quyết thủ tục hành chính, và bản thân cán bộ phải cố gắng học hỏi, nâng cao trình độ. Việc này cần có thời gian, chứ chưa thể khắc phục ngay được.