'Bán 5 tấn gạo không bằng người ta bán vài con chip'

Chuyên gia cho rằng cần phải ưu tiên đầu tư cho các ngành mũi nhọn, đặc biệt là về công nghệ, mới có động lực để tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn tới.

Sáng 29.10, Đảng ủy Trung ương Hội Luật gia Việt Nam phối hợp Chi ủy Liên đoàn Luật sư Việt Nam tổ chức hội nghị góp ý kiến dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng.

Giảm tối đa hình sự hóa quan hệ kinh tế

Đề cập mục tiêu phát triển kinh tế giai đoạn 2026 - 2030, tầm nhìn 2045, nhất là mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm, ông Phan Văn Lâm, Viện Nghiên cứu Pháp luật và Kinh tế ASEAN, cho rằng, để thực hiện được mục tiêu này, dự thảo văn kiện Đại hội XIV cần phải nhấn mạnh vấn đề thể chế, quy tắc, đặc biệt là giảm sự can thiệp hành chính không cần thiết của Nhà nước vào thị trường, xã hội.

Đặc biệt, trong quan hệ kinh tế, ông Lâm đề nghị cần giảm tối đa hình sự hóa trong quan hệ kinh tế. Theo ông, Đảng, Nhà nước muốn phát triển kinh tế tư nhân, lấy kinh tế tư nhân làm mũi nhọn, nòng cốt, trở thành một động lực quan trọng nhất thì cần phải tạo điều kiện, hành lang, kiến tạo các quy tắc, quy định của pháp luật để các thành phần kinh tế tư nhân phát huy tối đa.

Đồng thời, phải làm cho các doanh nghiệp tư nhân yên tâm tư tưởng, rằng nếu có sai cũng có cơ hội sửa lại và khắc phục, chứ không phải sai là hết hoặc mất đi con đường, cơ hội để phát triển.

Từ quan điểm này, ông Lâm cho rằng, phải nghiên cứu việc xử lý hình sự đối với các hành vi vi phạm quy định về thuế. Ông dẫn chứng, hiện hành vi trốn thuế với số lượng tiền rất nhỏ nhưng vẫn có thể bị xử lý hình sự. Trong khi thay vì hình sự, có thể phạt tiền gấp 10 lần số tiền vi phạm. Như vậy, người ta có cơ hội để làm lại.

"Nói thật, nếu như phạt gấp 10 lần thì không ai dại gì trốn thuế 1 đồng để bị phạt 10 đồng. Trong lúc đó, chúng ta lại quá nặng nề vấn đề hình sự. Thứ nhất không thu lại được kinh tế, thứ hai làm giảm yếu tố phát triển và gây tâm lý lo ngại của người dân", ông Lâm phân tích, và cho rằng, có trường hợp là cố tình trốn thuế, nhưng cũng có trường hợp chỉ là lỗi vô ý.

Đầu tư mũi nhọn khoa học công nghệ

Cạnh đó, ông Lâm đề nghị có cơ chế phân bổ, sử dụng hiệu quả nguồn lực, hoàn thiện thể chế kinh tế - tài chính, đất đai, đặc biệt là nâng cao năng lực cạnh tranh. Theo ông Lâm, lợi thế cạnh tranh của Việt Nam hiện còn thấp khi chưa có những sản phẩm mang tính đột phá, mũi nhọn, đặc biệt là trong lĩnh vực khoa học, công nghệ.

Ông Lâm cho rằng, nếu những gì mọi nước, mọi người làm được, chúng ta cũng làm thì không thể tạo đột phá. Xuất khẩu tôm, xuất khẩu cá, xuất khẩu gạo là lợi thế của Việt Nam, nhưng những lợi thế đó chưa đủ đột phá để phát triển kinh tế trong kỷ nguyên mới.

"Nói thật, chúng ta có bán 5 tấn gạo cũng chưa bằng người ta bán vài con chip. Mình không có gì đặc biệt sẽ không có nội lực cho kỷ nguyên phát triển", ông Lâm nói.

Từ đó, ông Lâm đề xuất, phải có ưu tiên đầu tư cho mũi nhọn một số ngành nghề, đặc biệt là trong lĩnh vực khoa học, công nghệ. "Phải lấy sản phẩm đó làm tiêu biểu của Việt Nam thì chúng ta mới vươn mình được, mới có động lực để tăng trưởng hai con số. Nếu chúng ta cứ phân bổ ngân sách đầu tư công đều đều dàn trải, việc phát triển hai con số không hề dễ", ông Lâm nêu rõ.

Về thể chế kinh tế, tài chính, đất đai, ông Lâm đề nghị, văn kiện Đại hội XIV lần này phải nghiên cứu thật kỹ để đảm bảo tính ổn định. Theo ông, chính sách ổn định sẽ giúp thu hút nhà đầu tư trong và ngoài nước yên tâm vì thấy chính sách cụ thể, mang tính phát triển lâu dài, bền vững, kiến tạo và lành mạnh. "Như thế, chúng ta mới có cơ hội để phát triển kinh tế văn minh trong kỷ nguyên mới", ông Lâm nhấn mạnh.