'Bà đầm thép' Takaichi ghi điểm tuyệt đối

Với phong cách ngoại giao mềm dẻo, linh hoạt nhưng không nhượng trong cuộc gặp Tổng thống Trump, tân Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi khéo léo tìm cách đưa về lợi ích cho Nhật, đảm bảo chính sách “Nước Nhật trên hết”.

Tờ New York Times nhận định rằng cuộc gặp giữa bà Takaichi và Tổng thống Mỹ Donald Trump diễn ra trong bầu không khí ngoại giao thân mật, nhưng chưa đem lại tiến triển cụ thể về việc triển khai khoản đầu tư khổng lồ 550 tỷ USD của Nhật vào Mỹ. Dù vậy, giới phân tích đánh giá đó lại chính là thành công của bà Takaichi trong phép thử ngoại giao đầu tiên. Hai nhà lãnh đạo đã ký kết hai thỏa thuận mang tính biểu tượng, cùng tuyên bố mở ra “kỷ nguyên vàng mới của liên minh Mỹ - Nhật”. Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Nhật Sanae Takaichi đã có cuộc gặp diễn ra tốt đẹp. Ảnh: Reuters. Chiến thuật ngoại giao mềm dẻoTrong cuộc gặp, ông Trump và bà Takaichi cùng đề cập tới mối liên hệ chung - tình cảm với cố Thủ tướng Shinzo Abe, người bị ám sát năm 2022. Bà Takaichi là học trò chính trị thân cận của ông Abe. Cuộc gặp với ông Trump cũng được xem là thử thách đầu tiên về khả năng của bà Takaichi trong việc kế thừa phong cách ngoại giao của ông Abe. Cố tổng thống Abe từng duy trì quan hệ tốt đẹp với ông Trump - vị Tổng thống Mỹ được nhận xét là rất khó đoán định. Khi ông Trump thăm Nhật năm 2019, ông Abe từng mời ông Trump chơi golf, ăn đồ Nhật, xem đấu vật sumo. Bà Takaichi tiếp thu khéo léo chiến lược tiếp cận ngoại giao này. Ngay khi gặp mặt, bà tặng ông Trump một túi đựng dụng cụ chơi golf có chữ ký của tay golf nổi tiếng người Nhật Hideki Matsuyama, một gậy chơi golf của ông Abe, cùng bản đồ các địa điểm đầu tư dự kiến của Nhật tại Mỹ. Tại Cung điện Akasaka, hai nhà lãnh đạo đã cùng xem một phần trận đấu bóng chày thuộc giải World Series, giữa hai đội Toronto Blue Jays và LA Dodgers - đội bóng mà ngôi sao bóng chày người Nhật Shohei Ohtani đang đầu quân. Ông Trump và bà Takaichi cùng ký vào mũ bóng chày in dòng chữ “Japan is Back” (Nhật Bản trở lại) trước khi nâng ly tại bữa trưa.

“Cố Thủ tướng Abe từng kể với tôi rất nhiều về khả năng ngoại giao của ngài. Tôi thật sự rất ấn tượng và cảm thấy được truyền cảm hứng, thưa ngài Tổng thống”, bà Takaichi nói với ông Trump. Bà ca ngợi vai trò của ông trong việc tham gia hòa giải các cuộc xung đột trên thế giới, như giữa Campuchia và Thái Lan, giữa Israel và Hamas.

Người phát ngôn Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết, bà Takaichi cũng đã đề cử ông Trump cho giải Nobel Hòa bình. Ông Trump từ lâu tỏ ra quan tâm đặc biệt đến việc bản thân được ghi nhận vì “những nỗ lực chấm dứt các cuộc xung đột trên toàn cầu”. Ông Abe cũng được cho là từng gửi thư đề cử ông Trump nhận giải thưởng này.

Đáp lại, Tổng thống Trump thể hiện thái độ trọng thị, ca ngợi bà Takaichi trong vai trò nữ thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản. “Ông Abe từng nói với tôi rất nhiều điều tốt đẹp về bà, và giờ tôi đã hiểu vì sao. Nếu ông ấy còn sống, chắc chắn ông ấy sẽ rất tự hào khi thấy bà trở thành Thủ tướng Nhật Bản”, ông Trump nói.

Ông Trump và bà Takaichi đã ký hai thỏa thuận về thương mại và đất hiếm. Ảnh: Reuters.

Kiên định với “Nước Nhật trên hết”

Hình ảnh của bà Takaichi trên chính trường Nhật vốn gắn liền với đường lối cứng rắn và cam kết theo đuổi chính sách “Nước Nhật trên hết”. Trong khi đó, ông Trump muốn Nhật chi tiêu mạnh tay hơn cho quốc phòng và sớm xúc tiến triển khai gói đầu tư trị giá 550 tỷ USD vào Mỹ. Trong cuộc gặp, cả hai nhà lãnh đạo đều theo đuổi những mục tiêu riêng và đều cần chứng minh năng lực giữ thăng bằng ngoại giao. Ông Trump đã khẳng định với bà Takaichi: “Tôi muốn bà biết rằng, bất cứ khi nào bà có câu hỏi, sự nghi ngờ, bà muốn gì, cần giúp đỡ gì, hay bất cứ điều gì chúng tôi có thể làm để giúp đỡ Nhật Bản, chúng tôi đều luôn sẵn sàng. Chúng ta là đồng minh ở cấp độ cao nhất”. Lời hứa thiện chí này của ông Trump giúp bà Takaichi có thêm thời gian để thương lượng các điều khoản đầu tư vào Mỹ. Lúc này, trước áp lực nợ công và mong muốn đẩy mạnh chi tiêu quốc phòng, bà Takaichi rất cần có thêm thời gian thương lượng để giữ cho các điều khoản đầu tư được linh hoạt, điều này sẽ mang lại lợi thế cho bà. Trước đây, Mỹ và Nhật vốn có kế hoạch khác nhau về quỹ đầu tư 550 tỷ USD. Ông Trump từng nói đây là số tiền mà chính quyền ông “có thể đầu tư tùy ý”, với 90% lợi nhuận thuộc về Mỹ. Trong khi đó, cựu Thủ tướng Shigeru Ishiba cho biết Tokyo sẽ dùng hình thức đầu tư, cho vay và bảo lãnh tín dụng để hỗ trợ những dự án của doanh nghiệp Nhật tại Mỹ. Thỏa thuận thương mại giữa hai nước quy định mức thuế tối đa 15% với hầu hết hàng hóa xuất khẩu của Nhật vào Mỹ, bao gồm ô tô và linh kiện. Ngoài ra, có điều khoản đảm bảo Nhật Bản sẽ không bị đối xử bất lợi hơn các quốc gia khác nếu Mỹ áp thêm thuế trong tương lai đối với chip bán dẫn hoặc dược phẩm. Bà Yuki Tatsumi, cựu trợ lý chính trị tại Đại sứ quán Nhật ở Washington, nay là Giám đốc Viện An ninh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, đưa ra nhận định trước cuộc gặp: “Điều bà Takaichi cần tránh là để bản thân chịu sức ép công khai về đường lối thương mại và quốc phòng của Nhật. Nếu bà Takaichi có thể dẫn dắt cuộc gặp theo hướng hợp tác thiện chí vì an ninh và thịnh vượng chung, đó sẽ là một thắng lợi cho bà". Đây chính xác là những gì bà Takaichi đã đạt được trong cuộc gặp với ông Trump. Bà Takaichi - nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản - được nhận định là có tài ngoại giao linh hoạt, mềm dẻo nhưng khéo léo giữ vững lập trường “Nước Nhật trên hết”.Lý giải vận mệnh của các nền kinh tếMục Thế giới giới thiệu cuốn “Quốc gia thăng trầm: Lý giải vận mệnh của các nền kinh tế” được NXB Thế giới cho ra mắt vào năm 2018. Tác phẩm làm rõ sự phát triển và đi xuống của nền kinh tế thế giới từ cuối thập niên 1990 đến đầu những năm 2000. Cuốn sách vạch ra 10 quy luật để nhận diện về chu kỳ kinh tế dẫn đến vận mệnh tăng trưởng hay suy thoái của một quốc gia.Độc giả có thể xem thêm tại đây.