Anime khai sinh Studio Ghibli sẽ không tồn tại nếu không có tác phẩm kinh điển Dune

Có một sợi dây liên kết thú vị giữa hai tuyệt tác khoa học viễn tưởng: Dune (Xứ cát) của Frank Herbert và Nausicaa of the Valley of the Wind của Miyazaki và Studio Ghibli mà ít người hâm mộ để ý.

Trong một buổi giao lưu tại sự kiện Hyper Japan, nhà làm phim hoạt hình Mahiro Maeda, người từng cộng tác cùng cha đẻ Studio Ghibli, đã tiết lộ một bí mật ít ai biết về quá trình hình thành tác phẩm kinh điển Nausicaa of the Valley of the Wind. 

Câu chuyện đưa người hâm mộ trở lại thời điểm trước khi Studio Ghibli chính thức thành lập, đồng thời hé lộ nguồn cảm hứng đặc biệt mà Miyazaki từng mang theo: tiểu thuyết khoa học viễn tưởng Dune của Frank Herbert.

Mối liên hệ giữa Dune và Ghibli

Dune ra đời năm 1965, được xem là một trong những cột mốc lớn nhất của văn học khoa học viễn tưởng. 

Thế giới trong Dune gắn liền với những sa mạc mênh mông, sinh vật khổng lồ, đế chế phong kiến liên hành tinh và cuộc tranh giành tài nguyên mang tính tôn giáo - chính trị. 

Miyazaki, với tinh thần phản chiến sâu sắc, đã mượn những chất liệu ấy để xây dựng một thế giới hậu tận thế trong Nausicaa, nơi con người phải sống chung với rừng thiêng nước độc và loài côn trùng khổng lồ Ohmu.

Điểm tương đồng dễ nhận ra nhất là cách nhân vật chính phải đối diện với thiên nhiên khắc nghiệt, đồng thời học cách hòa hợp thay vì tiêu diệt. 

Nếu Paul Atreides trong Dune tìm cách chế ngự loài sâu cát để bảo vệ Arrakis, thì công chúa Nausicaa lại lựa chọn con đường đối thoại với Ohmu để gìn giữ sự cân bằng sinh thái. Cả hai nhân vật đều mang màu sắc "vị cứu tinh" gắn liền với môi trường và sự sinh tồn của nhân loại.

Dù lấy cảm hứng từ Dune, Nausicaa vẫn giữ được dấu ấn riêng biệt. Trong khi kẻ thù trong Dune đại diện cho lòng tham và sự áp bức thì các nhân vật phản diện trong Nausicaa lại không hoàn toàn xấu xa. 

Họ tin rằng mình đang cứu nhân loại bằng cách hủy diệt rừng độc, chỉ đến khi nhận ra sai lầm mới thay đổi quan điểm. Chính tinh thần nhân văn này đã làm nên bản sắc Ghibli: kể những câu chuyện cảnh tỉnh nhưng không mất đi sự bao dung, nhân hậu.

Nhà làm phim hoạt hình Mahiro Maeda và ảnh hưởng từ Miyazaki

Mahiro Maeda, trước khi trở thành một trong những họa sĩ nổi bật của ngành hoạt hình Nhật, đã bị chinh phục bởi series Future Boy Conan (1978) của Miyazaki. 

"Tôi sống ở nông thôn, mỗi tuần xem phim ấy tôi đều kinh ngạc. Tôi tự nhủ phải lên Tokyo để làm việc với người đã tạo ra những điều kỳ diệu đó", Maeda nhớ lại. 

Ngoài Ghibli, Maeda còn cộng tác trong nhiều dự án quốc tế đình đám, từ Neon Genesis Evangelion cho tới Mad Max: Fury Road. 

Tuy vậy ký ức về những ngày đầu với Miyazaki và sự khai sinh của Nausicaa luôn giữ vị trí đặc biệt trong sự nghiệp của ông.

Không chỉ hé lộ nguồn gốc của Nausicaa, Maeda còn chia sẻ về những tác phẩm ông mong muốn được chuyển thể trong tương lai: Neuromancer của William Gibson, The Crystal World của J. G. Ballard, The Three Stigmata of Palmer Eldritch của Philip K. Dick và thậm chí là các tiểu thuyết của Yukio Mishima. 

Danh sách này cho thấy tầm nhìn rộng mở và niềm say mê không ngừng của ông đối với khoa học viễn tưởng cũng như văn học hiện đại được truyền lại từ bậc thầy Hayao Miyazaki.

Với tiết lộ mới từ Maeda, người hâm mộ có thêm một lý do để nhìn lại Nausicaa, không chỉ là kiệt tác hoạt hình mang tính biểu tượng, mà còn là minh chứng cho sự giao thoa văn hóa giữa anime Nhật Bản và dòng văn học khoa học viễn tưởng phương Tây.

Sự thật rằng một trong những tượng đài của Ghibli lại mang trong mình bóng dáng của Dune, khiến hành trình sáng tạo của Miyazaki thêm phần thú vị. 

Nó cho thấy nghệ thuật luôn là sự nối tiếp và biến đổi, nơi những phác thảo tưởng chừng bị bỏ quên có thể trở thành hạt mầm cho một trong những kiệt tác bất hủ nhất của hoạt hình thế giới.