Amorim phá luật, rồi phá nát MU

Trong thế giới bóng đá, có những nguyên tắc không cần ghi thành điều khoản nhưng mọi HLV đều ngầm hiểu.

Một trong số đó là: không thay đổi hàng thủ giữa trận nếu không bắt buộc. Ruben Amorim, ở Man Utd, đạp đổ nguyên tắc ấy. Từ đầu mùa, bảy trận, bảy lần ông thay trung vệ - và chưa lần nào việc ấy xuất phát từ chấn thương. Câu hỏi đặt ra: Amorim đang dũng cảm phá cách, hay liều lĩnh đẩy đội bóng vào vòng xoáy bất ổn?

Thói quen nguy hiểm

Trước Fulham, khi CĐV kêu gào “tấn công, tấn công, tấn công”, Amorim lại tung thêm hậu vệ. Đụng độ Brentford, khán giả chứng kiến một cảnh tượng kỳ lạ: Harry Maguire, Luke Shaw, De Ligt, Leny Yoro, rồi cả Diogo Dalot lần lượt được xếp vào hàng thủ ba người, xoay vòng như thể đó là phòng thí nghiệm. Hậu quả: Mason Mount phải dạt sang wing-back trái - vị trí khiến huyền thoại Gary Neville phải thốt lên: “Không thể chấp nhận được”.

Thực tế, những quyết định ấy không hề xuất phát từ tình thế bắt buộc. Đó là lựa chọn của Amorim. Và nó khiến các cầu thủ mất điểm tựa, còn khán giả thì mất kiên nhẫn. Bóng đá là môn thể thao của thói quen, của sự ăn ý. Hàng thủ càng ổn định, niềm tin càng lớn. Amorim lại đang làm điều ngược lại.

Đằng sau sự “cố chấp” ấy là câu chuyện thể lực và chấn thương. Maguire, ở tuổi 32, phải được quản lý tải đấu. Luke Shaw, suốt 11 năm ở Old Trafford, số trận bỏ lỡ (334) còn nhiều hơn số trận đá chính (293). Leny Yoro, mới 19 tuổi, vừa bình phục chấn thương bàn chân và còn thiếu sức bền để ra sân liên tục. Ayden Heaven thì chỉ là cầu thủ trẻ dự phòng, còn Lisandro Martínez vẫn đang dưỡng thương dây chằng.

Nói cách khác, Amorim không có trong tay bộ khung trung vệ thực sự ổn định. Người duy nhất có thể chơi trọn vẹn 90 phút thường xuyên là Matthijs de Ligt - bản hợp đồng từ Bayern, cũng chỉ vừa thoát khỏi chấn thương. Amorim buộc phải xoay, nhưng việc ông xoay ngay trong trận thay vì xoay vòng theo từng vòng đấu lại là vấn đề.

Cách làm của Amorim càng bị soi khi đặt cạnh người tiền nhiệm Erik ten Hag. Mùa trước, Ten Hag cũng phải sử dụng tới hơn 30 cặp trung vệ khác nhau vì khủng hoảng chấn thương. Nhưng ông ít khi chủ động thay trung vệ trong trận, bởi hiểu rằng sự xáo trộn ấy sẽ phá hỏng kết cấu phòng ngự. Chỉ trong 10/14 trận cuối cùng, ông mới phải “phá luật”.

Amorim thì coi đó là thói quen. Từ cuối mùa trước, ông có chuỗi thay trung vệ gần như trận nào cũng có. Thói quen ấy nối dài sang mùa này, thành một dấu ấn… tiêu cực.

Tác động chiến thuật

Sự bất ổn nơi hàng thủ khiến cả hệ thống 3-4-2-1 trở nên mong manh. Khi trung vệ thay đổi liên tục, sự ăn ý với hậu vệ biên dâng cao, với thủ môn, với tiền vệ lùi sâu đều bị ảnh hưởng. Hậu quả là Manchester United thường xuyên để lộ khoảng trống, đặc biệt ở biên trái khi Shaw hoặc Mount phải bịt lỗ hổng.

Ở trận gặp Chelsea, Amorim còn thay Maguire giữa hiệp hai - dù trước đó chính ông thừa nhận "The Blues" rất nguy hiểm ở các pha bóng bổng. Không lâu sau, Trevoh Chalobah ghi bàn từ quả tạt của Reece James. Quyết định thay người ấy không chỉ khó hiểu, mà còn tự tay xóa bỏ lợi thế về chiều cao và khả năng không chiến.

Một khía cạnh khác ít được nói đến: sự xáo trộn liên tục ở hàng thủ tạo cảm giác thiếu niềm tin. Với cầu thủ, việc bị rút ra giữa trận - khi không chấn thương, không mắc sai lầm nghiêm trọng - đồng nghĩa HLV không tin tưởng. Còn với cầu thủ được tung vào, họ biết rõ mình chỉ là miếng ghép tình thế.

Điều này gây hiệu ứng tâm lý tiêu cực. Thay vì tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh, Amorim vô tình biến phòng thay đồ thành nơi cầu thủ luôn lo lắng bị thay thế bất cứ lúc nào.

Amorim từng đến Old Trafford với kỳ vọng trở thành biểu tượng đổi mới. Nhưng giờ đây, ông lại bị gắn mác “kẻ phá luật bất thành văn”. Trong bóng đá, không phải lúc nào phá luật cũng là sáng tạo. Đôi khi, nó chỉ đơn giản là… phá hỏng.

Đúng là Amorim có lý do: ông muốn bảo vệ thể lực cho Maguire, Yoro hay Shaw. Nhưng sự bảo vệ ấy đang khiến cả tập thể mất cân bằng. Một đội bóng không thể xây nền tảng phòng ngự vững chắc khi HLV liên tục rút - thêm - đảo vị trí trung vệ ngay trong trận.

Trong khi Neville công khai chỉ trích, cựu tiền đạo Wayne Rooney cũng tuyên bố “không còn niềm tin” vào Amorim, Man Utd vẫn loay hoay giữa vòng xoáy khủng hoảng. Và một trong những nguyên nhân quan trọng chính là cách dùng người quá bất thường ở hàng thủ.

Bóng đá hiện đại cho phép sự sáng tạo, nhưng cũng đòi hỏi sự kỷ luật. Amorim có thể giải thích rằng ông làm vậy để bảo toàn lực lượng. Nhưng với CĐV, với chuyên gia, và có lẽ cả với các cầu thủ, những thay đổi ấy chỉ cho thấy sự thiếu nhất quán.

Ở Old Trafford, nơi từng tự hào về những bức tường thép Ferdinand-Vidc, nay lại tồn tại một hàng thủ xoay vòng như thí nghiệm. Amorim đã phá luật bất thành văn - và cái giá phải trả là sự ổn định, niềm tin, thậm chí cả tương lai của chính ông ở Man Utd.