“AI Literacy” – Tri thức thời đại mới trong hành trang công dân số

Trong bối cảnh AI định hình thế giới, Wellspring Hanoi tiên phong đưa giáo dục AI vào chương trình chính khóa, định hướng công nghệ theo cách nhân văn, khai phóng và trang bị năng lực làm chủ AI – "AI Literacy" như một năng lực sống thời đại mới.

Kể từ khi ChatGPT ra mắt, AI đã bước ra khỏi phạm vi nghiên cứu công nghệ để trở thành một phần trong công việc và đời sống thường nhật. Tuy vậy, tại nhiều quốc gia trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng, chỉ một số ít trường học đủ năng lực, tầm nhìn và hệ sinh thái để "dám tiên phong" triển khai AI từ lớp 1.

Đáng chú ý, World Economic Forum (WEF) và OECD Education 2030 đã đưa AI Literacy vào nhóm năng lực nền tảng của công dân thế kỷ XXI, cùng với tư duy phản biện, kỹ năng số và học tập suốt đời. UNESCO định nghĩa AI Literacy gồm 4 trụ cột bao gồm: Hiểu về công nghệ; Tư duy phản biện, ra quyết định với AI; Đạo đức số, trách nhiệm xã và Sáng tạo, đổi mới với AI. Điều này đồng nghĩa, giáo dục AI không chỉ dừng ở việc học lập trình, mà hướng đến việc trang bị cho học sinh khả năng hiểu, đánh giá và sử dụng AI một cách nhân văn, có trách nhiệm.

Trong bối cảnh này, Trường Phổ thông Liên cấp Song ngữ Quốc tế Wellspring - Wellspring Hanoi đã triển khai chương trình chính khóa về AI mang tên "Empower AI: A Future-Ready Program" cho toàn bộ học sinh từ lớp 1 đến lớp 12. Đây được xem là bước đi đột phá, khi AI không chỉ được dạy như một công cụ công nghệ, mà như một "năng lực sống" gắn với đạo đức, tư duy phản biện và trách nhiệm xã hội.

Theo Thầy Lê Công Thành, Chủ tịch, Tổng Giám đốc Công ty Công nghệ lớn tại Việt Nam, cố vấn chuyên môn chương trình AI tại Wellspring Hanoi chia sẻ: "AI đã được nghiên cứu hơn 80 năm, nhưng những công cụ hiện đại chỉ mới thực sự bùng nổ khoảng 2 năm trở lại đây. Nhiều người trên thế giới chưa hiểu đúng, chưa biết khai thác AI hiệu quả. Học sinh Wellspring đang trở thành những người tiên phong trong việc tiếp cận AI một cách hệ thống, có định hướng. Khi nhiều thế hệ được giáo dục AI bài bản, đó sẽ là nền tảng cho sự phát triển bền vững."

"Tri thức AI" cần đi đôi với đạo đức công nghệ và một tương lai số mang tính nhân văn

Thách thức lớn nhất của thời đại AI không còn nằm ở tốc độ phát triển công nghệ, mà là ở việc con người có đủ bản lĩnh trí tuệ và đạo đức để sử dụng AI vì mục tiêu nhân văn hay không. Theo TS. Nguyễn Vĩnh Sơn, Tổng Hiệu trưởng Wellspring Hanoi, Tiến sĩ Hóa học tại Đại học KU Leuven (Bỉ) – một trong những đại học nghiên cứu hàng đầu châu Âu, 25 năm kinh nghiệm làm việc tại các trường học trong và ngoài nước cho biết: "Nếu chỉ chạy theo công cụ, chúng ta sẽ luôn đi sau. Nhưng nếu bắt đầu từ tư duy, hiểu bản chất và logic của AI, thì dù công cụ thay đổi, con người vẫn có khả năng chủ động thích ứng."

Tại Wellspring Hanoi, chương trình Empower AI: A Future-Ready Program được xây dựng trên khung năng lực của MIT (Viện Công nghệ Massachusetts- Đại học số 1 thế giới về công nghệ và sáng tạo giáo dục) và Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO - Tổ chức với vai trò dẫn dắt toàn cầu trong chính sách giáo dục bền vững và nhân văn, hoạt động tại hơn 190 quốc gia), nhưng được Hội đồng giáo dục Nhà trường (100% Tiến sĩ quốc tế) nghiên cứu, điều chỉnh để phù hợp với từng bậc học, đặc điểm ngôn ngữ, văn hóa và tâm lý học sinh Việt Nam; đảm bảo tính học thuật quốc tế nhưng vẫn giữ trọn tính nhân văn, gần gũi, dễ tiếp cận.

Theo đó, ở bậc Tiểu học, học sinh được làm quen AI qua tư duy logic và trò chơi trực quan. Trong khi ở bậc Trung học, học sinh có cơ hội giải quyết các tình huống đạo đức số, phản biện các quyết định của công nghệ, và tạo ra sản phẩm ứng dụng có giá trị xã hội.

TS. Phạm Quốc Lộc, Phó Tổng Hiệu trưởng thường trực Wellspring Saigon, Tiến sĩ Văn học so sánh tại Đại học Massachusetts Amherst (Hoa Kỳ), với nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy tại các trường đại học danh tiếng (RMIT Vietnam, Đại học Thái Bình Dương, Đại học Hoa Sen…), nhấn mạnh: "Con người là trung tâm, AI chỉ là công cụ. Nếu AI lan tỏa tri thức thì đó là điều tuyệt vời. Nhưng nếu AI không giúp con người hạnh phúc hơn, thì tối thiểu, AI cũng không được phép làm tổn hại đến hạnh phúc của con người. Đó là trách nhiệm của giáo dục."

Cần những mô hình tiên phong để không bỏ lỡ tương lai số

Trong cuộc đua công nghệ toàn cầu, nơi các quốc gia cạnh tranh không chỉ bằng tốc độ phát triển AI mà bằng chất lượng công dân số, AI Literacy không còn là lựa chọn, mà trở thành điều kiện tiên quyết để quốc gia không bị tụt lại phía sau. TS. Nguyễn Thị Thu Trang, Trưởng bộ môn Khoa học Máy tính, Viện Công nghệ Thông tin và Truyền thông, Đại học Bách khoa Hà Nội; đồng thời là Cố vấn chương trình AI tại Wellspring Hanoi chia sẻ: "Giáo dục AI cần bắt đầu sớm, nhưng không được vội vàng. Đi sớm không có nghĩa đi nhanh, mà là đi từng bước chắc chắn. Nếu học sinh được trang bị AI từ Tiểu học đến THPT, các em sẽ có nền tảng liền mạch, vững chắc. Khi ấy, thế hệ trẻ Việt Nam không chỉ làm chủ công nghệ, mà còn biết gìn giữ đạo đức và tính nhân văn."

Wellspring Hanoi với chương trình giáo dục AI toàn diện được xem là một trong những mô hình tiên phong. Việc kết hợp chuẩn quốc tế với sự điều chỉnh phù hợp cho học sinh Việt Nam vừa tạo lợi thế cạnh tranh học thuật, vừa góp phần đặt nền móng cho một thế hệ công dân bản lĩnh, nhân văn và sẵn sàng hội nhập toàn cầu.

Wellspring Hanoi có hệ sinh thái đồng bộ từ con người đến hạ tầng - nền tảng triển khai giáo dục AI bài bản

Đạt kiểm định toàn diện (Fully Accredited) từ tổ chức kiểm định giáo dục uy tín toàn cầu ACS WASC (Hoa Kỳ).

Trường học Điển hình Toàn cầu - Microsoft Showcase School liên tiếp 02 năm học 2021 - 2022, 2022-2023

Trường học có nhiều Chuyên gia giáo dục Microsoft hàng đầu toàn quốc năm 2024

Hội đồng Giáo dục gồm 100% Tiến sĩ quốc tế

Mô hình giáo dục lấy "học sinh làm trung tâm", nuôi dưỡng tư duy phản biện, đạo đức công nghệ và năng lực thích ứng