7 tỉ người sắp nhìn thấy nguyệt thực: Giải mã chuyện mặt trăng đỏ như máu

Nguyệt thực toàn phần ngày 7 - 8.9.2025 sẽ khiến mặt trăng đổi sang màu đỏ như máu - hiện tượng thiên văn hiếm có mà 7 tỉ người trên thế giới, trong đó có Việt Nam, có thể quan sát.

Tại Việt Nam, hiện tượng nguyệt thực toàn phần xuất hiện từ 7 - 8.9.2025, được xem là một trong những sự kiện thiên văn đáng mong chờ nhất năm 2025. Đây là hiện tượng khi mặt trăng đi vào vùng bóng tối của trái đất, ánh sáng mặt trời không chiếu trực tiếp tới mặt trăng, khiến nó đổi sang màu đỏ đặc trưng, còn gọi là "trăng máu".

Anh Nguyễn Anh Tuấn, cựu chủ nhiệm CLB Thiên văn nghiệp dư TP.HCM (HAAC) thông tin về thời gian diễn ra nguyệt thực theo giờ Việt Nam, kéo dài từ đêm muộn 7.9 đến rạng sáng 8.9, như sau:

- 22 giờ 28 phút (đêm 7.9): Pha nửa tối bắt đầu, mặt trăng chỉ hơi tối hơn bình thường, khó nhận thấy rõ.

- 23 giờ 27 phút (đêm 7.9): Pha một phần, mặt trăng bắt đầu bị "khuyết" rõ rệt.

- 0 giờ 30 phút (rạng sáng 8.9): Pha toàn phần bắt đầu, mặt trăng chuyển dần sang màu đỏ.

- 1 giờ 11 phút (rạng sáng 8.9): Nguyệt thực cực đại.

- 1 giờ 52 phút (rạng sáng 8.9): Pha toàn phần kết thúc.

- 2 giờ 6 phút (rạng sáng 8.9): Pha một phần kết thúc.

- 3 giờ 55 phút (rạng sáng 8.9): Pha nửa tối kết thúc.

Tổng thời gian toàn phần kéo dài 1 giờ 22 phút và có thể quan sát ở khắp lãnh thổ Việt Nam, trong điều kiện thời tiết thuận lợi.

Vì sao mặt trăng xuất hiện màu đỏ như máu?

HAAC thông tin khi đi vào vùng bóng tối, ánh sáng mặt trời không thể chiếu trực tiếp lên mặt trăng. Tuy nhiên, khúc xạ khí quyển trái đất làm ánh sáng mặt trời bị uốn cong, đi vòng qua rìa trái đất để tới được mặt trăng.

Trong quá trình đó, tán xạ Rayleigh loại bỏ các bước sóng ngắn (xanh, tím), chỉ còn lại ánh sáng đỏ cam. Chính sự kết hợp giữa khúc xạ và tán xạ này tạo nên màu đỏ đặc trưng phủ lên bề mặt mặt trăng trong suốt thời gian toàn phần.

Timeanddate.com ước tính có khoảng 7 tỉ người, tức khoảng 85% dân số thế giới có cơ hội chứng kiến nhật thực này. Bất kỳ ai ở nửa tối của trái đất lúc bầu trời quang đãng đều có thể quan sát được nguyệt thực.

Trong lần nguyệt thực này, nửa tối của trái đất sẽ bao gồm châu Á, châu Phi, châu Âu và châu Úc. Bắc Mỹ và Nam Mỹ sẽ nằm ở nửa sáng của hành tinh và sẽ không quan sát được sự kiện này.