6 “lời nói dối” quen thuộc phụ huynh nên ngừng nói với con

(Dân trí) - Nhiều lời nói dối được cha mẹ đưa ra nhằm bảo vệ cảm xúc của con hoặc thúc đẩy hành vi tích cực ở con. Nhưng xét về lâu dài, một số lời nói dối vô hại lại có thể... gây hại.

Tiến sĩ tâm lý người Mỹ Juli Fraga đã có hơn 20 năm làm việc với các bậc phụ huynh. Quá trình làm việc, bà đã rút ra được 6 “lời nói dối” phổ biến nhất mà các bậc phụ huynh hay sử dụng, những lời nói dối tưởng vô hại này lại có thể kìm hãm sự phát triển của trẻ.

“Chỉ cần con quyết tâm, con sẽ làm được mọi điều con muốn”

Câu nói này thường được các bậc phụ huynh sử dụng để khuyến khích con nỗ lực nhiều hơn. Nhưng khi tin rằng mình có thể đạt được mọi điều mình muốn chỉ cần quyết tâm và nỗ lực, trẻ dễ tự trách bản thân khi gặp phải thất bại, hoặc thất vọng quá nặng nề khi công sức cố gắng không được đền đáp.

Tốt hơn, cha mẹ nên giúp con hiểu rằng, chỉ cần con có đủ dũng khí thử sức, cố gắng kiên trì với điều mình muốn đạt được, đó đã là thành công, bất kể kết quả sau cùng như thế nào.

“Con không được ích kỷ”

Từ “ích kỷ” thường mang nghĩa tiêu cực, gắn liền với thái độ hoặc hành vi xấu. Nhưng thực tế, ích kỷ không phải lúc nào cũng xấu. Việc biết ưu tiên bản thân ở một số thời điểm là cần thiết. Điều này đặc biệt quan trọng khi trẻ lớn dần và cần học cách xác lập giới hạn để tự chăm sóc, bảo vệ bản thân.

Không biết chia sẻ với người khác có thể là ích kỷ, nhưng biết dừng lại những việc không quá quan trọng để ưu tiên chăm sóc bản thân khi mệt mỏi lại là một kỹ năng cần phải học. Có những sự ích kỷ lành mạnh, tốt cho bản thân, giúp nâng cao giá trị bản thân để cảm nhận hạnh phúc hơn trong cuộc sống.

“Hãy nhìn vào khía cạnh tích cực của vấn đề”

Cha mẹ thường nói vậy khi không muốn con cảm thấy quá buồn, quá thất vọng trước một chuyện không vui. Thái độ lạc quan đôi khi giúp giảm căng thẳng, nhưng không giúp giải quyết được mọi vấn đề. Khuyến khích trẻ luôn mỉm cười lạc quan, luôn vui vẻ tích cực vượt qua mọi chuyện có thể khiến trẻ nghĩ rằng, cần phải che giấu cảm xúc thật của mình.

Cha mẹ hãy nói với con rằng “buồn cũng không sao”, bởi thực tế, mọi chuyện đôi khi trở nên quá khó khăn, chúng ta cần học cách chấp nhận thực tế và những xúc cảm tiêu cực.

Cha mẹ hãy nhấn mạnh cho con hiểu rằng trong mọi hoàn cảnh, con luôn có cha mẹ ở bên hỗ trợ. Những cuộc trò chuyện trung thực, thẳng thắn, thừa nhận những cảm xúc tiêu cực đang tồn tại ở con sẽ giúp con rèn luyện khả năng chịu đựng và thích ứng về lâu dài.

“Con có thể tự làm được tất cả mọi việc”

Dạy con khả năng tự lập là điều quan trọng, nhưng câu nói “con có thể tự làm tất cả mọi việc” có thể khiến trẻ hiểu rằng, nhờ đến sự giúp đỡ của người khác là dấu hiệu của sự yếu kém.

Trong khi đó, việc biết nhờ giúp đỡ đúng cách, đúng thời điểm là một kỹ năng quan trọng để tự giúp mình, đồng thời giúp gây dựng nên những mối quan hệ. Nhiều mối quan hệ thân tình bắt đầu từ một lời đề nghị giúp đỡ.

Hãy khuyến khích mức độ độc lập ở con phù hợp với từng độ tuổi, đồng thời dạy con cách tìm kiếm sự giúp đỡ phù hợp khi cần. Những đứa trẻ biết cách lên tiếng bày tỏ nhu cầu cá nhân thường biết cách xử lý vấn đề hiệu quả, tương tác tốt, xây dựng được những mối quan hệ tốt với người khác khi ở tuổi trưởng thành.

“Lớn rồi, không được khóc”

Người trưởng thành thường tránh bộc lộ cảm xúc tiêu cực. Sự buồn bã thường gắn liền với sự yếu đuối. Chúng ta thường cảm thấy ngại ngùng, thậm chí hối hận vì đã bộc lộ nỗi buồn, nỗi sợ hãi, sự tức giận. Nhưng khi không được sống thật với cảm xúc của mình, chúng ta sẽ dần hình thành cơ chế né tránh cảm xúc thật, thường tự chỉ trích bản thân hoặc trở nên cầu toàn quá mức.

Trong hành trình nuôi con, các vị phụ huynh hãy cho con biết rằng buồn bã, khóc lóc, sợ hãi hay tức giận... đều là những xúc cảm bình thường và chắc chắn sẽ có lúc xuất hiện. Điều quan trọng là con cần tìm cách bày tỏ và giải tỏa phù hợp.

“Hãy luôn trung thực”

Sự thật là đôi khi những lời nói dối vô hại lại là cần thiết và hoàn toàn có thể chấp nhận được, chẳng hạn để không gây tổn thương cho người khác.

Điều quan trọng là cha mẹ giúp trẻ hiểu sự khác biệt giữa lời nói dối gây hại và lời nói dối vô hại. Cha mẹ cũng nên lấy dẫn chứng cụ thể cho con hiểu về những trường hợp con có thể nói dối một chút vì phép lịch sự, để tránh gây ra tình huống nhạy cảm. Chẳng hạn, nếu con không thích những món bà nấu, con vẫn có thể nói rằng con ăn thấy ngon miệng, để bà vui.

Thực tế, việc thảo luận thẳng thắn với con về những lời nói dối có thể chấp nhận được lại khuyến khích sự trung thực nơi con phát triển mạnh mẽ hơn, đồng thời, niềm tin giữa cha mẹ và con cái cũng trở nên bền chặt hơn.