5 ngân hàng 'dính' vi phạm trong đợt thanh tra trái phiếu doanh nghiệp

Thanh tra Chính phủ cho biết 5 ngân hàng bị phát hiện chưa tuân thủ quy định khi phát hành và sử dụng vốn trái phiếu doanh nghiệp.

Năm ngân hàng bị phát hiện chưa tuân thủ quy định khi phát hành và sử dụng vốn trái phiếu doanh nghiệp. Ảnh: TL.

Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong phát hành và sử dụng nguồn tiền từ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.

Trong nhóm tổ chức tín dụng được kiểm tra, có 5 ngân hàng gồm ACB, OCB, VIB, VPBank và MB đã phát hành tổng cộng 386 mã trái phiếu, với tổng giá trị hơn 255.000 tỷ đồng. Các trái phiếu này chủ yếu là loại không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, không có tài sản bảo đảm và có kỳ hạn từ 1 đến 10 năm. Lãi suất phát hành được áp dụng theo hình thức cố định hoặc thả nổi, dao động khoảng 0,1-2,5% so với lãi suất tham chiếu. Tính đến ngày 30/6/2023, còn 173 mã trái phiếu đang lưu hành với tổng giá trị gần 97.829 tỷ đồng. Tuy nhiên, kết quả thanh tra cho thấy phần lớn tổ chức tín dụng này chưa tuân thủ đầy đủ quy định trong quá trình phát hành. Vi phạm về sử dụng nguồn tiền thu từ trái phiếu doanh nghiệp Theo kết luận, 3 ngân hàng gồm ACB, VPBank và MB đã sử dụng nguồn tiền thu được từ phát hành trái phiếu không đúng với mục đích đã nêu trong phương án và bản công bố thông tin. Cụ thể, ACB sử dụng tiền thu được từ phát hành 2 mãi trái phiếu năm 2018 và 2019 để cho vay ngắn hạn và trung, dài hạn, trong khi phương án được HĐQT thông qua là để "phục vụ nhu cầu cấp tín dụng trung dài hạn". Tại VPBank, nhà băng này đã dùng gần 1.260 tỷ đồng trong số 5.000 tỷ đồng thu được từ 5 mã trái phiếu phát hành trong giai đoạn 2021-2022 để cho vay ngắn hạn, thay vì để bổ sung nguồn vốn hoạt động như công bố ban đầu. Chưa kể, VPBank còn dùng hơn 540 tỷ đồng trong số 1.500 tỷ đồng từ 2 lô trái phiếu phát hành từ năm 2016 và 2018 để cho 2 khách hàng vay ngắn hạn, trong khi số tiền này cần được chi cho mục đích "cho vay trung và dài hạn". Hay tại MB, ngân hàng này dùng tiền thu được từ 11 mã trái phiếu phát hành năm 2022 với tổng giá trị 1.920 tỷ đồng để cho vay mà không thực hiện đầu tư như nội dung ghi trong bản công bố thông tin. Thanh tra Chính phủ cũng cho biết cả 5 ngân hàng đều chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm quản lý nguồn vốn thu được từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp theo các quy định hiện hành. Các ngân hàng này có báo cáo tình hình sử dụng tiền thu được từ phát hành trái phiếu còn dư nợ tính đến ngày 31/12/2022 và 30/6/2023, được kiểm toán bởi các tổ chức đủ điều kiện. Tuy nhiên, báo cáo kiểm toán không xác định rõ các khoản vay cụ thể nào sử dụng nguồn vốn từ việc phát hành trái phiếu. Cả 5 ngân hàng cũng không thể phân định chính xác số tiền thu được từ phát hành trái phiếu riêng lẻ cho từng khoản vay hay từng khách hàng. Lý do là toàn bộ số tiền huy động được đều hòa chung vào nguồn vốn kinh doanh chung, sử dụng để cho vay và thu hồi vốn xen kẽ liên tục. Vì vậy, các ngân hàng không thể theo dõi riêng biệt việc giải ngân cho từng khách hàng bằng nguồn tiền thu được từ trái phiếu doanh nghiệp. Ngoài ra, 3 ngân hàng gồm ACB, VPBank và MB còn sử dụng nguồn tiền thu được từ phát hành trái phiếu không đúng với mục đích đã nêu trong phương án và bản công bố thông tin. Thiếu sót trong công bố thông tin Cơ quan thanh tra xác định 4 ngân hàng là OCB, VIB, VPBank và MB đã công bố thông tin trước phát hành nhưng nội dung kế hoạch sử dụng tiền chưa đúng quy định. Riêng OCB không xây dựng kế hoạch nguồn vốn và sử dụng vốn của năm tài chính trong giai đoạn 2016-2019, đồng thời có trường hợp phát hành trái phiếu không đúng với phương án được Hội đồng quản trị phê duyệt. Bên cạnh đó, cả 5 ngân hàng đều có vi phạm trong công bố và báo cáo thông tin về trái phiếu. Một số ngân hàng công bố thông tin chậm hơn thời hạn quy định, báo cáo định kỳ không đúng hạn hoặc chưa phản ánh đầy đủ nội dung bắt buộc. Trong đó, ACB, OCB và MB công bố thông tin chậm; ACB và OCB công bố kết quả phát hành không đúng thời hạn; còn ACB, VIB, VPBank và MB chậm gửi báo cáo định kỳ hoặc báo cáo năm. VPBank cũng bị nêu nội dung công bố thông tin chưa chính xác, khi việc sử dụng tiền từ một số mã trái phiếu chưa thực hiện đúng theo quy định. Cơ quan thanh tra cũng lưu ý mức lãi suất trái phiếu doanh nghiệp do các tổ chức tín dụng phát hành có thời điểm chênh lệch so với mức lãi suất của Ngân hàng Nhà nước đã ban hành, chênh lệch giữa các thời điểm trong cùng tổ chức tín dụng; việc áp dụng lãi suất cố định trong phát hành trái phiếu của các tổ chức tín dụng là chưa có căn cứ theo quy định tại Nghị định 153/2020.Với các vi phạm của 5 ngân hàng, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước có phương án yêu cầu các ngân hàng này khắc phục tồn tại đã được nêu, đồng thời xác định trách nhiệm tập thể, cá nhân để xảy ra vi phạm, từ đó có hướng xử lý theo quy định. Tri Thức - Znews giới thiệu độc giả Tủ sách kiến thức kinh tế với đa dạng cuốn sách, câu chuyện trong lĩnh vực kinh doanh, kinh tế. Những cuốn sách, câu chuyện trong Tủ sách không đơn thuần là những tác phẩm của tri thức mà còn chứa đựng bí quyết, kinh nghiệm quý báu từ các tác giả, nhà quản lý có uy tín và kinh nghiệm lâu năm trong ngành.

Đọc sách không chỉ giúp tiếp cận những kiến thức mới mà còn giúp mở rộng tầm nhìn và phát triển bản thân. Tủ sách kiến thức kinh tế mong muốn lan tỏa tri thức trong lĩnh vực kinh doanh, đồng thời phát triển văn hóa đọc cho người Việt.