'2026 mới tăng mức giảm trừ gia cảnh thì người nộp thuế quá thiệt thòi'

Cho rằng tới kỳ tính thuế thu nhập cá nhân năm 2026 mới áp dụng mức giảm trừ gia cảnh mới là quá thiệt thòi cho người nộp thuế, nhiều chuyên gia đề xuất nên áp dụng ngay từ kỳ tính thuế năm 2025.

2,18 triệu người chuyển sang diện không chịu thuế

Tài liệu thẩm định dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân vừa được công bố.

Tại dự thảo tờ trình, Bộ Tài chính trình Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo phương án 2. 

Cụ thể, điều chỉnh mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng/tháng; mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 6,2 triệu đồng/tháng.

Trước đó, Bộ Tài chính cũng đưa ra phương án thứ nhất là điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế lên 13,3 triệu đồng/tháng và giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc lên 5,3 triệu đồng/tháng.

"Qua tổng hợp, đa số ý kiến tham gia đồng tình theo phương án 2", Bộ Tài chính cho biết.

Bộ này tính toán, khi áp dụng theo mức giảm trừ gia cảnh dự kiến là 15,5 triệu đồng/tháng và 6,2 triệu đồng/tháng nêu trên, hầu hết số người nộp thuế ở bậc 1 sẽ chuyển sang diện không phải nộp thuế (khoảng trên 95% người nộp thuế ở bậc 1); một phần cá nhân nộp thuế ở bậc 2 chuyển sang diện không phải nộp thuế hoặc chuyển xuống nộp thuế ở bậc 1.

Tương tự, những cá nhân ở các bậc thuế còn lại đều được giảm số thuế thu nhập cá nhân phải nộp.

Dự kiến, số thu ngân sách nhà nước thuế thu nhập cá nhân là khoảng 84.477 tỉ đồng, giảm khoảng 21.000 tỉ đồng/năm so mức thu theo quy định hiện hành.

Số người còn phải nộp thuế là khoảng 2,21 triệu người, giảm 2,18 triệu người, giảm 49,66% (chuyển từ bậc 1 sang diện không chịu thuế) so với mức giảm trừ gia cảnh hiện hành.

Đề xuất áp dụng ngay từ kỳ tính thuế năm 2025

Dự kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2025 sẽ xem xét, thông qua Nghị quyết về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân tại phiên họp thứ 50 (tháng 10.2025).

Mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ được thực hiện kể từ khi nghị quyết có hiệu lực thi hành và áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026.

Trao đổi với Thanh Niên, nhiều chuyên gia đánh giá cao việc Bộ Tài chính đã tiếp thu các ý kiến, lựa chọn trình phương án 2. Tuy nhiên, thời điểm áp dụng mức giảm trừ gia cảnh mới cần xem xét lại.

Chuyên gia thuế Nguyễn Ngọc Tú, giảng viên Trường đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, cho rằng áp dụng từ kỳ tính thuế thu nhập cá nhân 2026 là quá chậm trễ.

"Từ năm 2020 tới nay, giá cả biến động mạnh, mức lương cơ sở cũng được điều chỉnh tăng từ 1.7.2024. Giá tăng, lương tăng, nên điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh ngay từ kỳ tính thuế năm 2025. Điều này góp phần đảm bảo đời sống của người làm công ăn lương, đồng thời phục vụ mục tiêu kích cầu tiêu dùng để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế", ông Tú nhấn mạnh.

Đồng quan điểm nên áp dụng mức giảm trừ gia cảnh mới từ kỳ tính thuế năm 2025, ông Nguyễn Văn Được, Trưởng ban Chính sách của Hội Tư vấn và Đại lý thuế TP.HCM, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín, phân tích: về nguyên tắc, luật quy định là khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) thay đổi từ 20% trở lên thì Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo thủ tục rút gọn để điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh.

Theo số liệu của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), từ năm 2020 đến hết năm 2025, CPI lũy kế dự kiến biến động 21,24%. Thực tế, mức giảm trừ gia cảnh đã lạc hậu từ lâu, tới nay Chính phủ mới trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để điều chỉnh là đã chậm hơn thực tiễn.

Nếu tới kỳ tính thuế năm 2026 mới áp dụng, việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh đã trễ lại càng thêm trễ, người nộp thuế quá thiệt thòi.

"Các chính sách của Đảng, Nhà nước cũng như quy định pháp luật hiện hành quy định rõ, trong các trường hợp gây ảnh hưởng tới an sinh xã hội, đời sống người dân, ảnh hưởng tới nền kinh tế thì có thể áp dụng hồi tố.

Như vậy, việc áp dụng mức giảm trừ gia cảnh mới ngay kỳ tính thuế năm 2025 hoàn toàn đúng với quy định pháp luật, phù hợp với luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015", ông Được nhấn mạnh.

Khía cạnh khác được vị chuyên gia phân tích để củng cố thêm đề xuất nêu trên là kỳ quyết toán thuế thu nhập cá nhân năm 2025 diễn ra đầu năm 2026. Thời hạn chậm nhất khai hồ sơ quyết toán thuế thu nhập cá nhân với tổ chức là ngày 31.3.2026 và với cá nhân là ngày 30.4.2026.

Như vậy, áp dụng mức giảm trừ gia cảnh mới cho kỳ quyết toán thuế 2025 rất thuận tiện, không làm tăng thủ tục hành chính hay chi phí xã hội, tạo sự đồng thuận cao.