14 điểm cơ sở lãnh hải Việt Nam trên Vịnh Bắc bộ - Kỳ 1: Điểm A11 - đặc khu Cồn Cỏ, Quảng Trị

Ngày 21. 2.2025, Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ra tuyên bố về đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải Việt Nam trên Vịnh Bắc bộ. Từ tháng 3.2025 đến nay, PV Báo Thanh Niên đã đến 14 điểm cơ sở (từ A11 đến A24) nằm trên các đảo ở vùng biển từ Quảng Trị đến Quảng Ninh.

Điểm cơ sở A11 nằm ở đặc khu Cồn Cỏ (Quảng Trị). Đây là hòn đảo nằm ngang vĩ tuyến 17 và là điểm bắt đầu của đường cơ sở lãnh hải Việt Nam trong Vịnh Bắc bộ (gọi tắt là đường cơ sở của Việt Nam trong Vịnh Bắc bộ)

Mốc cơ sở mới xây dựng đầu năm 2025

Trong 14 điểm cơ sở tính chiều rộng lãnh hải Việt Nam trên Vịnh Bắc bộ, điểm A11 - đảo Cồn Cỏ (Quảng Trị) là điểm đã được Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam công bố ngày 12.11.1982, theo Công ước Liên Hiệp Quốc về luật Biển 1982.

Từ năm 1982 đến 2024, các mốc cơ sở lãnh hải đã được xây dựng tại các điểm cơ sở từ A1 (đảo Hòn Nhạn, xã Thổ Châu, TP. Phú Quốc, Kiên Giang - nay là tỉnh An Giang) đến A10 (đảo Lý Sơn, Quảng Ngãi). Mãi đến đầu 2025, tỉnh Quảng Trị mới triển khai xây dựng mốc cơ sở lãnh hải A11 trên đảo Cồn Cỏ.

Lý giải sự chậm trễ này, ông Hoàng Ngọc Lâm, Cục trưởng Cục Đo đạc, bản đồ và thông tin địa lý Việt Nam (Bộ Xây Dựng), cho biết: "Do địa phương đề nghị được tự xây dựng, để gắn vào các công trình di tích lịch sử trên đảo Cồn Cỏ".

Theo tìm hiểu của chúng tôi: Tỉnh Quảng Trị đã lập dự án xây dựng mốc cơ sở lãnh hải A11 với nhiều hạng mục, công trình trị giá hơn 100 tỉ đồng, nhằm biến khu vực đặc mốc A11 thành khu du lịch – tâm linh hoành tráng. Tuy nhiên, do kinh phí quá lớn, không xin được nguồn, nên đầu 2025 mới xây mốc A11 đơn sơ.

Cột mốc đơn sơ

Bây giờ Cồn Cỏ đã là đặc khu, thu hút nhiều du khách trong nước (khách nước ngoài có quy định riêng), nhất là trong những tháng hè. Tuy nhiên, để lên được tàu ra đảo và có chỗ ăn ở, đi lại thăm quan trong 20 tiếng đồng hồ ở trên đảo, thì bắt buộc phải qua các đơn vị tổ chức, đại lý du lịch ở Quảng Trị.

Chúng tôi gõ từ khóa "đảo Cồn Cỏ" có rất nhiều kết quả và chỉ dẫn, nhưng không cụ thể. Rút cục chúng tôi phải nhờ người quen ở Quảng Trị, tìm xin số liên lạc của 1 nhân viên trung tâm dịch vụ và du lịch của UBND đặc khu Cồn Cỏ.

Ban đầu, kế hoạch ra Cồn Cỏ vào ngày cuối tuần đầu tháng 5.2025 của chúng tôi bị từ chối vì "tàu hết chỗ, nhà nghỉ hết phòng". Rất may là 1 đoàn khách bỏ tour, nên nhân viên gọi ngay yêu cầu chuyển tiền vé tàu, phòng nghỉ, nên chúng tôi mới có chỗ ngồi trên tàu và phòng nghỉ ở nhà khách Biển Xanh. Riêng việc ăn uống 2 bữa trên đảo (tối và sáng), chúng tôi phải nhờ đến Đồn biên phòng.

Trên đảo không có dịch vụ cho thuê xe máy, chúng tôi phải mượn xe máy của thiếu tá Lê Quốc Học (Đồn trưởng Đồn biên phòng Cồn Cỏ) ra mốc A11.

Điểm mốc cơ sở lãnh hải A11 nằm ở phía đông bắc đảo Cồn Cỏ, ngay cạnh con đường chạy vòng quanh đảo, ở phía bãi đá màu đen giáp biển. Trên bề mặt hình chữ nhật, ốp đá màu đỏ, ghi các thông tin về điểm A11 như tọa độ, địa danh và ghi chú "cách điểm cơ sở 150 m về phía bắc". Phía sau mốc có dựng 1 cột cờ cao chừng 5 m và đoạn đường nối ra điểm mốc mới được rải sỏi, rất mới.

Được biết: Khách du lịch ra Cồn Cỏ ít biết đến mốc cơ sở A11. Một số người biết, thì lại nhầm mốc này với cột cờ Tổ quốc nằm ở phía tây - trung tâm của đảo.

Đặc khu xa đất liền

Do là đặc khu nằm xa đất liền, nên đảo Cồn Cỏ có đầy đủ các công trình phúc lợi xã hội, cơ sở hạ tầng… phục vụ phát triển kinh tế, xã hội.

Đặc biệt, trên đảo có rất nhiều đơn vị thuộc lực lượng vũ trang đóng quân như: Tiểu đoàn hỗn hợp (Ban Chỉ huy quân sự huyện Cồn Cỏ), Trạm radar 540 (Trung đoàn 351, Vùng 3 Hải quân), Đồn biên phòng Cồn Cỏ (Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng Quảng Trị) và thường trực có các tàu cảnh sát biển, hải đội biên phòng trực canh đảo…

Trên đảo, ngoài một số di tích lịch sử từ trước chiến tranh, có 4 địa điểm thường được du khách tìm đến là: Đài tưởng niệm liệt sĩ, đèn biển Cồn Cỏ (chiều cao toàn bộ trên 78 m, đưa vào sử dụng đầu năm 2007), cột cờ Tổ quốc (cao gần 40 m, khánh thành ngày 11.7.2017) và cột mốc điểm cơ sở A11 nằm ở phía bắc đảo.

6 tháng đầu năm 2025, khách du lịch đến huyện đảo Cồn Cỏ đạt 5.866 lượt, chiếm 48,88% kế hoạch; doanh thu dịch vụ, du lịch ước đạt trên 8,8 tỉ đồng.

Kỳ tiếp theo: Hành trình ra Hòn Gió Lớn - điểm A12.