10 thói quen xấu gây hại sức khỏe tim mạch người Việt

Tim mạch là một trong những nhóm bệnh đang gia tăng ở Việt Nam và thường diễn biến thầm lặng, nhiều người chỉ phát hiện khi bản thân đã gặp phải những biến cố như nhồi máu cơ tim, đột quỵ...

Vậy đâu là những "thủ phạm" của căn bệnh này? Theo TS Trần Châu Quyên - Trưởng khoa khám và tư vấn dinh dưỡng người lớn - Viện Dinh dưỡng quốc gia, có thể kể đến 10 thói quen phổ biến thường có liên quan tới sự hình thành và phát triển của các bệnh tim mạch mà nhiều người mắc phải.

1. Thiếu hoạt động thể lực

Thiếu hoạt động thể lực là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến bệnh tim mạch. Nếu cơ thể không hoạt động thường xuyên sẽ dẫn đến suy giảm chức năng tuần hoàn, tích tụ mỡ thừa, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu và đái tháo đường type 2. 

Tất cả đều là yếu tố nguy cơ của bệnh tim. Chỉ cần 30 phút đi bộ nhanh mỗi ngày cũng có thể giúp cải thiện sức khỏe tim mạch rõ rệt.

2. Lạm dụng rượu và đồ uống có cồn

Uống rượu quá mức không chỉ ảnh hưởng đến gan mà còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp, suy tim, loạn nhịp tim và đột quỵ. Cồn làm tăng nồng độ triglycerid trong máu và ảnh hưởng đến chức năng co bóp của tim. Tốt nhất là tránh hoàn toàn.

3. Ngủ không đủ, chất lượng giấc ngủ kém

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi và điều hòa hoạt động của cơ thể, bao gồm cả hệ tim mạch. Ngủ < 6 giờ mỗi đêm hoặc giấc ngủ bị gián đoạn có thể gia tăng nguy cơ tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim và các bệnh, biến cố liên quan tới tim mạch. 

Bên cạnh đó tình trạng ngưng thở khi ngủ (thường gặp ở người mắc thừa cân, béo phì) cũng có liên quan mật thiết đến bệnh tim mạch. Đặc biệt, ngưng thở khi ngủ có thể dẫn tới đột tử mà khó phát hiện để cấp cứu kịp thời.

4. Ăn uống không lành mạnh

Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa, nhiều muối, sử dụng nhiều đường tinh luyện (trong đồ uống, các loại bánh kẹo, bánh kem), và ít chất xơ là nguyên nhân chính gây ra các vấn đề như xơ vữa động mạch, tăng cholesterol máu và béo phì.

Do đó chúng ta nên tối ưu các bữa "cơm nhà" với đủ 4 các nhóm thực phẩm cung cấp 4 nhóm chất dinh dưỡng chính gồm tinh bột (gạo, gạo lứt, khoai, ngô), đạm (đủ cá tôm trứng thịt và đậu đỗ), rau xanh và trái cây; chất béo nên đến từ cá béo, hạt giàu béo như lạc, mắc ca, dầu thực vật và nên tránh để cháy khi chế biến.

5. Lối sống khép kín, cô lập

Nhiều nghiên cứu cho thấy sự cô đơn, sống tách biệt với xã hội có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Thiếu sự hỗ trợ tinh thần và cảm giác cô lập kéo dài làm gia tăng mức độ căng thẳng, rối loạn giấc ngủ và ảnh hưởng đến nội tiết - tất cả đều là những yếu tố bất lợi cho sức khỏe tim mạch. 

Việc duy trì kết nối xã hội, tham gia các hoạt động cộng đồng sẽ góp phần cải thiện sức khỏe tim mạch và tinh thần.

6. Nhiễm vi rút, vi khuẩn

Khi mắc các bệnh nhiễm trùng, hệ tim mạch phải làm việc nhiều hơn để cung cấp oxy cho cơ thể, làm tăng gánh nặng lên tim. 

Đặc biệt ở người cao tuổi hoặc có bệnh nền, nhiễm vi rút, vi khuẩn có thể dẫn đến viêm cơ tim, nhồi máu cơ tim hoặc làm bệnh tim mạch trầm trọng hơn. Do đó những người hệ miễn dịch suy yếu nên chủ động tiêm phòng để giảm thiểu tác hại của mắc bệnh đối với cơ thể.

7. Hút thuốc lá

Hút thuốc lá chủ động hay thụ động đều là yếu tố nguy cơ gia tăng xơ vữa động mạch, tăng huyết áp và nguy cơ nhồi máu cơ tim. 

Nicotine và các chất độc trong khói thuốc làm tổn thương thành mạch máu, thúc đẩy hình thành cục máu đông và làm giảm lượng oxy trong máu. Do đó hãy bỏ thuốc lá, vì sức khỏe của bản thân và gia đình, cộng đồng.

8. Căng thẳng kéo dài (stress)

Căng thẳng tâm lý kéo dài kích thích cơ thể sản sinh hormone cortisol, làm tăng huyết áp, tăng đường huyết và ảnh hưởng tiêu cực đến thành mạch. Ngoài ra, stress cũng thường có liên quan tới những hành vi không lành mạnh như ăn uống không kiểm soát, uống rượu, hút thuốc - làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Do vậy hãy chủ động giải tỏa tâm lý bằng những phương thức phù hợp với bản thân, như trò chuyện với người khác, giao tiếp xã hội chơi thể thao, tập thiền… Nếu những biện pháp này không hiệu quả, bạn nên khám bác sĩ tâm lý để được điều trị phù hợp.

9. Trì hoãn việc giảm cân khi bị thừa cân, béo phì

Thừa cân, béo phì làm tăng gánh nặng cho tim, thúc đẩy quá trình viêm mạn tính và gây ra rối loạn chuyển hóa như tăng đường huyết, rối loạn lipid máu.

Khoa học đã chứng minh mức giảm từ 5-10% trọng lượng cơ thể có thể cải thiện rõ rệt huyết áp, đường huyết và lipid máu - từ đó giúp bảo vệ trái tim.

Tuy nhiên nhiều người vẫn trì hoãn hoặc không có kế hoạch cụ thể để giảm cân. Mỗi ngày trì hoãn là một ngày hệ tim mạch phải chịu áp lực, và biến cố có thể xảy đến bất cứ lúc nào.

10. Bệnh răng miệng không được điều trị

Sâu răng, viêm nướu và các bệnh nha chu không chỉ ảnh hưởng đến miệng mà còn liên quan đến viêm mạn tính toàn thân, là yếu tố thúc đẩy xơ vữa động mạch.

Vi khuẩn từ khoang miệng có thể theo máu gây viêm nội tâm mạc hoặc làm tổn thương lớp nội mạc mạch máu. Do đó vệ sinh răng miệng đúng cách và kiểm tra nha khoa định kỳ là rất cần thiết.

Việc thay đổi các thói quen xấu không chỉ giúp phòng ngừa bệnh tim mạch mà còn cải thiện toàn diện chất lượng cuộc sống.