Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc họp khẩn sau vụ Mỹ tấn công Iran

Trong khi Mỹ, Israel bảo vệ quyết định tấn công Iran, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc đánh giá đây là bước ngoặt nguy hiểm, còn Nga và Trung Quốc thì lên án Mỹ.

Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc ngày 22.6 (giờ Mỹ) đã nhóm họp để thảo luận về các cuộc tấn công của Mỹ vào các địa điểm hạt nhân của Iran khi Nga, Trung Quốc và Pakistan đề xuất thông qua một nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức và vô điều kiện ở Trung Đông, theo Reuters. 

Phát biểu tại cuộc họp, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres đánh giá: "Việc Mỹ ném bom các cơ sở hạt nhân của Iran đánh dấu một bước ngoặt nguy hiểm. Chúng ta phải hành động - ngay lập tức và quyết đoán - để chấm dứt giao tranh và quay trở lại các cuộc đàm phán nghiêm túc, bền vững về chương trình hạt nhân của Iran". 

Theo AFP, ông Guterres còn cảnh báo về "một chu kỳ hủy diệt khác" và hành động trả đũa sau các cuộc tấn công của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân của Iran. "Tôi đã nhiều lần lên án bất kỳ sự leo thang quân sự nào ở Trung Đông. Người dân trong khu vực không thể chịu đựng thêm một chu kỳ hủy diệt nữa. Tuy nhiên, hiện tại chúng ta có nguy cơ rơi vào hố sâu trả đũa này đến trả đũa khác", ông nói.

Người đứng đầu cơ quan giám sát hạt nhân của Liên Hiệp Quốc, Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi cho biết mặc dù có thể nhìn thấy các hố bom tại địa điểm làm giàu của Iran được chôn trong một ngọn núi ở Fordow, không ai - kể cả IAEA - có thể đánh giá thiệt hại dưới lòng đất.

Ông Grossi nói với Hội đồng Bảo an rằng lối vào các đường hầm được sử dụng để lưu trữ vật liệu làm giàu dường như đã bị tấn công tại khu phức hợp hạt nhân rộng lớn Isfahan của Iran, trong khi nhà máy làm giàu nhiên liệu tại Natanz lại bị tấn công một lần nữa. "Iran đã thông báo với IAEA rằng không có sự gia tăng mức độ bức xạ ngoài địa điểm tại cả 3 địa điểm", theo ông Grossi.

Cuộc họp được tiến hành sau những diễn biến căng thẳng leo thang ở Trung Đông khi Mỹ ngày 22.6 chính thức tham chiến, điều oanh tạc cơ và các khí tài khác tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran. Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố đã phá hủy các địa điểm hạt nhân quan trọng của Tehran, cùng với Israel tham gia vào hành động quân sự lớn nhất của phương Tây chống lại nước Cộng hòa Hồi giáo này kể từ năm 1979. 

Quyền Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc Dorothy Shea nói trước Hội đồng Bảo an rằng đã đến lúc Washington phải hành động quyết đoán, thúc giục Hội đồng Bảo an kêu gọi Iran chấm dứt nỗ lực xóa sổ Israel và chấm dứt động thái phát triển vũ khí hạt nhân của nước này. Bà cáo buộc Iran từ lâu đã che giấu chương trình vũ khí hạt nhân của mình và cản trở những nỗ lực thiện chí của Mỹ trong các cuộc đàm phán gần đây.

Nga và Trung Quốc đã lên án các cuộc tấn công của Mỹ. "Hòa bình ở Trung Đông không thể đạt được bằng cách sử dụng vũ lực", Đại sứ Trung Quốc tại Liên Hiệp Quốc Phó Thông phát biểu. Ông cho rằng các biện pháp ngoại giao để giải quyết vấn đề hạt nhân Iran vẫn chưa cạn kiệt, và vẫn còn hy vọng về một giải pháp hòa bình".

Đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc Vassily Nebenzia thì khơi lại chuyện cố Ngoại trưởng Mỹ Colin Powell trình bày tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc năm 2003 rằng Tổng thống Iraq khi đó là ông Saddam Hussein là mối nguy hiểm sắp xảy ra đối với thế giới vì kho vũ khí hóa học và sinh học của nước này và những hành động sau đó của Mỹ và những hệ quả với Trung Đông. 

Trong phần phát biểu của mình, Đại sứ Iran tại Liên Hiệp Quốc Amir Saeid Iravani đã cáo buộc Israel và Mỹ phá hoại ngoại giao, cho biết mọi cáo buộc của Mỹ đều vô căn cứ và rằng hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân "đã bị thao túng thành vũ khí chính trị". 

Trong khi đó, Đại sứ Israel tại Liên Hiệp Quốc Danny Danon ca ngợi Mỹ vì đã hành động chống lại Iran. Ông cáo buộc Iran sử dụng các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân của mình như một sự ngụy trang để câu giờ chế tạo tên lửa và làm giàu uranium. "Cái giá của việc không hành động sẽ là thảm khốc. Một Iran sở hữu vũ khí hạt nhân sẽ là bản án tử hình đối với các bạn cũng như đối với chúng tôi", ông nói với hội đồng. 

Hiện vẫn chưa rõ khi nào Hội đồng Bảo an có thể bỏ phiếu cho dự thảo nghị quyết. Nga, Trung Quốc và Pakistan đã yêu cầu 15 thành viên hội đồng chia sẻ quan điểm của họ trước tối 23.6. Một nghị quyết cần có ít nhất 9 phiếu thuận và không có phiếu phủ quyết nào từ 5 thành viên thường trực (Mỹ, Pháp, Anh, Nga, Trung Quốc) để được thông qua. 

Mỹ khả năng cao sẽ phản đối dự thảo nghị quyết, trong đó cũng lên án các cuộc tấn công vào các địa điểm và cơ sở hạt nhân của Iran mặc dù văn bản không nêu tên Mỹ hoặc Israel, theo Reuters. 

"Chỉ riêng hành động quân sự không thể mang lại giải pháp lâu dài cho những lo ngại về chương trình hạt nhân của Iran. Chúng tôi kêu gọi Iran kiềm chế ngay bây giờ, và chúng tôi kêu gọi tất cả các bên quay trở lại bàn đàm phán và tìm ra giải pháp ngoại giao ngăn chặn leo thang hơn nữa và chấm dứt cuộc khủng hoảng này", Đại sứ Anh tại Liên Hiệp Quốc Barbara Woodward nói với hội đồng.